Iċ-ċittadini tal-Unjoni Ewropea qegħdin dejjem aktar jiċċaqalqu minn pajjiż għall-ieħor biex jistudjaw, jaħdmu jew jibdew familja f’pajjiż ieħor tal-UE. Dan iwassal għal żieda fl-għadd ta’ koppji internazzjonali, kemm fi żwieġ kif ukoll fi sħubija rreġistrata.

Koppji internazzjonali huma koppji li l-membri tagħhom għandhom nazzjonalità differenti, jgħixu f’pajjiż tal-UE li mhuwiex dak tagħhom jew għandhom proprjetà f’pajjiżi differenti. Koppji internazzjonali, sew jekk miżżewġin u sew jekk fi sħubija reġistrata, iridu jġestixxu l-proprjetà tagħhom u, b'mod partikolari, jaqsmuha fil-każ ta' divorzju/separazzjoni jew tal-mewt ta' wieħed mill-membri tagħhom.

Ir-regoli tal-UE jgħinu lill-koppji internazzjonali f’dawn is-sitwazzjonijiet. Dawn ir-regoli japplikaw fi 18-il pajjiż tal-UE: L-Iżvezja, il-Belġju, il-Greċja, il-Kroazja, is-Slovenja, Spanja, Franza, il-Portugall, l-Italja, Malta, il-Lussemburgu, il-Ġermanja, ir-Repubblika Ċeka, in-Netherlands, l-Awstrija, il-Bulgarija, il-Finlandja u Ċipru.

Dawn ir-regoli jiddeterminaw liema qrati ta’ liema pajjiż tal-UE għandhom jittrattaw kwistjonijiet li jikkonċernaw il-proprjetà ta’ koppja internazzjonali u liema liġi għandha tapplika biex jissolvew dawn il-kwistjonijiet. Ir-regoli jissemplifikaw ukoll kif is-sentenzi jew id-dokumenti notarili li joriġinaw minn pajjiż wieħed tal-UE għandhom jiġu rikonoxxuti u eżegwiti f’pajjiż ieħor tal-UE.

Jekk jogħġbok agħżel il-bandiera tal-pajjiż rilevanti biex tikseb informazzjoni nazzjonali dettaljata.

Jekk ikollok bżonn aktar informazzjoni, jekk jogħġbok ikkuntattja lill-awtoritajiet jew lil operatur fil-qasam tal-ġustizzja fil-pajjiż tal-UE kkonċernat.

Tista' wkoll tikkonsulta s-sit http://www.coupleseurope.eu/mt/home tal-Kunsill tal-Kmamar tan-Nutara tal-Unjoni Ewropea.

1 Hemm reġim tal-proprjetà matrimonjali statutorju f’dan l-Istat Membru? X’jipprovdi?

Iva.

Skont id-dritt tar-Repubblika Ċeka, kwalunkwe ħaġa li tappartjeni għall-konjuġi, għandha valur tal-assi u mhijiex eskluża mis-sistema legali hija kkunsidrata bħala beni tal-miżżewġin. Il-beni tal-miżżewġin huma soġġetti għas-sistema statutorja, għal sistema miftiehma speċifika, jew għal sistema stabbilita f’deċiżjoni tal-qorti.

Taħt is-sistema statutorja, kwalunkwe ħaġa akkwistata minn wieħed mill-konjuġi, jew akkwistata b’mod konġunt miż-żewġ konjuġi, matul iż-żwieġ tagħhom, titqies bħala proprjetà konġunta, ħlief għal dawn li ġejjin:

a)         assi li jaqdu l-ħtiġijiet personali ta’ wieħed mill-konjuġi;

b)         assi akkwistati permezz ta’ rigal, wirt jew legat lil wieħed mill-konjuġi biss, sakemm il-persuna li tagħti r-rigal, jew it-testatur, ma jkunux esprimew xewqa differenti;

c)         assi li wieħed mill-konjuġi jirċievi bħala kumpens għal telf mhux finanzjarju fid-drittijiet naturali tiegħu;

d)        assi akkwistati minn wieħed mill-konjuġi permezz ta’ proċess legali li jirrigwarda s-sjieda unika tagħhom;

e)         assi akkwistati minn wieħed mill-konjuġi bħala kumpens għal ħsara, għal qerda jew għal telf tal-proprjetà esklussiva tagħhom.

Skont ir-reġim statutorju, kwalunkwe profitt minn assi li jappartjenu biss għal wieħed mill-konjuġi hija proprjetà konġunta.

Skont is-sistema statutorja, id-djun kollha mġarrba matul iż-żwieġ għandhom sjieda konġunta, sakemm dawn ma jkunux jirrigwardaw biss assi li jappartjenu għal wieħed mill-konjuġi, u biss fir-rigward tal-parti li taqbeż il-valur tal-profitti minn dawn l-assi, jew sakemm ma jkunux ittieħdu minn wieħed mill-konjuġi mingħajr il-qbil tal-ieħor. Dan ma jikkonċernax l-akkwist ta’ xirjiet ta’ rutina jew ta’ ħtiġijiet bażiċi għall-familja.

2 Il-miżżewġin, kif jistgħu jirregolaw ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali tagħhom? X’inhuma r-rekwiżiti formali f’dan il-każ?

Koppji għarajjes jew miżżewġa jistgħu jaqblu fuq sistema li tirregola l-beni li tkun differenti mis-sistema statutorja.  Il-ftehim jista’ jikkonsisti f’sistema ta’ sjieda separata jew f’sistema li tillimita l-istabbiliment ta’ beni konġunti għall-perjodu qabel jintemm iż-żwieġ, jew jista’ jestendi jew jillimita l-kamp ta’ applikazzjoni tal-beni konġunti ddefinit fis-sistema statutorja. Il-ftehim jista’ jkun fih kwalunkwe arranġament relatat ma’ kwalunkwe oġġett tal-beni, sakemm dan ma jkunx ipprojbit bil-liġi. Il-ftehim jista’ b’mod partikolari jkopri l-kamp ta’ applikazzjoni jew il-kontenut jew is-sistema, jew il-perjodu li matulu s-sistema statutorja jew sistema oħra tal-beni konġunti tkun applikabbli, jew oġġetti individwali tal-beni jew gruppi tagħhom. Il-ftehim jista’ jikklassifika beni konġunti futuri b’mod differenti mis-sistema statutorja. Il-ftehim jista’ jipprovdi wkoll għal reġim ta’ beni fil-każ ta’ tmiem iż-żwieġ.

Ftehim dwar sistema li tirregola l-beni tal-miżżewġin irid jkun fil-forma ta’ rekord uffiċjali (jiġifieri jrid ikun ġie ċċertifikat minn nutar).

Meta koppja għarajjes tidħol fi ftehim tar-reġim tal-beni tal-miżżewġin, dan il-ftehim isir effettiv fid-data taż-żwieġ.

3 Hemm restrizzjonijiet fuq il-libertà ta’ kif jiġi rregolat reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Il-ftehim jista’ jkun fih kwalunkwe arranġament relatat ma’ kwalunkwe oġġett, sakemm dan ma jkunx ipprojbit bil-liġi.

Il-ftehim ma jistax jeskludi jew jemenda xi dispożizzjoni dwar l-għamara abitwali tad-dar, sakemm wieħed mill-konjuġi ma jkunx telaq mid-dar u jirrifjuta li jirritorna. Il-ftehim ma jistax jimpedixxi lill-konjuġi milli jipprovdi għall-familja tagħhom. Il-ftehim ma jistax, bil-kontenut jew bl-iskop tiegħu, jaffettwa d-drittijiet ta’ xi parti terza, sakemm dik il-parti ma tkunx tat il-kunsens tagħha fil-ftehim. Kwalunkwe ftehim konkluż mingħajr il-kunsens tal-parti terza ma għandu l-ebda effett legali fir-rigward ta’ dik il-parti.

4 X’inhuma l-effetti legali ta’ divorzju, separazzjoni jew annullament fuq il-proprjetà matrimonjali?

Il-beni tal-miżżewġin ma jibqgħux tali meta jintemm iż-żwieġ; dan jiġri meta jmut wieħed mill-konjuġi, meta wieħed mill-konjuġi jiġi ddikjarat mejjet, jew wara divorzju. Meta l-beni tal-miżżewġin jiġu xolti, il-beni li jifdal iridu jitqassmu.

Jekk iż-żwieġ jiġi annullat, jitqies li l-koppja qatt ma kienet miżżewġa. Wara l-annullament, id-drittijiet u l-obbligi tal-beni tal-koppja jiġu ttrattati bl-istess mod bħad-drittijiet u l-obbligi tal-beni wara divorzju.

5 X’inhuma l-effetti tal-mewt ta’ wieħed mill-miżżewġin fuq ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Il-beni tal-miżżewġin jiġu xolti u mbagħad jitqassmu. Il-konjuġi ħaj ikun il-werriet statutorju tal-ewwel u tat-tieni kategorija tal-persuna deċeduta.

6 Liema awtorità għandha l-kompetenza li tiddeċiedi f’każ marbut mar-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Qorti.

7 X’inhuma l-effetti tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali fuq ir-relazzjonijiet legali bejn konjuġi u parti terza?

Kwalunkwe ħaġa akkwistata minn wieħed mill-konjuġi qabel iż-żwieġ (inter alia) ma ttqiesx bħala beni tal-miżżewġin skont is-sistema statutorja. Skont is-sistema statutorja, id-djun kollha mġarrba matul iż-żwieġ huma beni konġunti, sakemm dawn ma jkunux jirrigwardaw biss assi li jappartjenu għal wieħed mill-konjuġi, u biss fir-rigward tal-parti li taqbeż il-valur tal-profitti minn dawn l-assi, jew sakemm ma jkunux ittieħdu minn wieħed mill-konjuġi mingħajr il-qbil tal-ieħor. Dan ma jikkonċernax l-akkwist ta’ xirjiet ta’ rutina jew ta’ ħtiġijiet bażiċi għall-familja.

Fi kwistjonijiet li jikkonċernaw beni konġunti jew partijiet minnhom li mhumiex meqjusa bħala ta’ rutina, il-konjuġi jridu jaġixxu flimkien fi proċeduri legali, sakemm wieħed mill-konjuġi ma jaġixxix bil-kunsens tal-ieħor. Jekk wieħed mill-konjuġi jirrifjuta milli jagħti kunsens mingħajr raġuni tajba u kontra l-interessi tal-koppja miżżewġa, tal-familja, jew tal-unità domestika tal-familja, jew ma jkunx jista’ jesprimi r-rieda tiegħu, il-konjuġi l-ieħor jista’ japplika quddiem qorti biex jagħti l-kunsens minfloku.

Jekk wieħed mill-konjuġi jaġixxi fi proċedimenti legali mingħajr il-kunsens tal-konjuġi l-ieħor fejn tali kunsens kien meħtieġ, il-proċedimenti miftuħa mill-konjuġi l-ieħor jistgħu jiġu ddikjarati invalidi. Jekk parti mill-beni konġunti tkun se tintuża għal skopijiet kummerċjali minn wieħed mill-konjuġi, u jekk il-valur tal-assi ta’ dik il-parti tal-beni jaqbeż ammont proporzjonat għaċ-ċirkostanzi materjali tal-konjuġi, il-kunsens tal-konjuġi l-ieħor ikun meħtieġ mal-ewwel okkażjoni li fiha dawn il-beni jintużaw b’dan il-mod. Jekk il-konjuġi l-ieħor ikun eskluż minn dawn il-proċedimenti, huwa jista’ jitlob li jiġu ddikjarati invalidi. Jekk parti mill-beni konġunti tkun se tintuża għall-akkwist ta’ sehem f’kumpanija kummerċjali jew f’kooperattiva, jew jekk l-akkwist ta’ sehem bħal dan iwassal għall-garanzija tad-djun ta’ kumpanija jew ta’ kooperattiva sa tali punt li jaqbeż dak li jkun proporzjonat għaċ-ċirkostanzi materjali tal-koppja miżżewġa, ikun meħtieġ il-kunsens tal-konjuġi l-ieħor; jekk il-konjuġi l-ieħor ikun eskluż minn dawn il-proċedimenti, huwa jista’ jitlob li t-tali proċedimenti jiġu ddikjarati invalidi.

Jekk il-konjuġi jkunu nnegozjaw sistema miftiehma li tirregola l-beni, il-ftehim ma jistax, bil-kontenut jew bl-iskop tiegħu, jikser id-drittijiet ta’ xi parti terza, sakemm dik il-parti ma tagħtix il-kunsens tagħha fil-ftehim. Kwalunkwe ftehim konkluż mingħajr il-kunsens tal-parti terza ma għandu l-ebda effett legali fir-rigward ta’ dik il-parti.

8 Deskrizzjoni qasira tal-proċedura għad-diviżjoni, inklużi l-partizzjoni, id-distribuzzjoni u l-likwidazzjoni, tal-proprjetà matrimonjali f’dan l-Istat Membru.

Jekk il-beni konġunti jiġu xolti jew likwidati, jew jekk il-kamp ta’ applikazzjoni tagħhom jitnaqqas, l-obbligi u d-drittijiet li qabel kienu konġunti jiġu rilaxxati permezz ta’ distribuzzjoni. Jekk il-beni mnaqqsa, xolti jew likwidati ma jitqassmux, ir-regoli dwar il-beni konġunti jiġu applikati għalihom kif xieraq.

Id-distribuzzjoni tal-beni ma tistax taffettwa d-drittijiet ta’ xi parti terza. Jekk id-drittijiet ta’ kwalunkwe persuna terza jkunu ġew affettwati mid-distribuzzjoni, dik il-persuna tista’ titlob li qorti ssib li d-distribuzzjoni ma jkollha l-ebda effett fir-rigward tagħhom. Id-djun jistgħu jitqassmu biss bejn konjuġi.

Il-preferenza hija li jintlaħaq ftehim bejn il-konjuġi biex jitqassmu l-beni konġunti, jekk dan ikun possibbli (pereżempju fil-każ ta’ divorzju jew ta’ tnaqqis tal-beni konġunti). Ftehim ta’ distribuzzjoni dejjem jidħol fis-seħħ mill-jum li fih il-beni konġunti jitnaqqsu jew jiġu xolti jew likwidati, irrispettivament minn jekk il-ftehim ikunx intlaħaq qabel jew wara t-tnaqqis, ix-xoljiment jew il-likwidazzjoni tal-beni konġunti.

Il-ftehim ta’ tqassim irid ikun bil-miktub jekk ikun ġie konkluż matul iż-żwieġ jew jekk kwalunkwe oġġett li jkun se jitqassam ikun jeħtieġ ftehim ta’ trasferiment tas-sjieda bil-miktub (eż. oġġetti immobbli). Jekk il-ftehim ta’ tqassim ma jkollux għalfejn ikun bil-miktub u jekk wieħed mill-konjuġi jorganizza dan, il-konjuġi l-ieħor irid jippreżenta lil dak il-konjuġi konferma tat-tqassim.

Jekk il-konjuġi jonqsu milli jaqblu dwar soluzzjoni ta’ tqassim, kwalunkwe wieħed minnhom ikun jista’ japplika għal deċiżjoni tal-qorti. Il-qorti trid tiddeċiedi dwar it-tqassim skont is-sitwazzjoni prevalenti meta l-beni tal-miżżewġin tkun tnaqqset jew ġiet xolta jew ġiet likwidata.

Fit-tqassim jiġu applikati r-regoli li ġejjin:

a)         l-ishma taż-żewġ konjuġi fl-assi li għandhom jitqassmu jridu jkunu l-istess;

b)         kull wieħed mill-konjuġi jrid iħallas lura kwalunkwe riżorsa mill-assi konġunti minfuqa fuq il-beni esklussivi tiegħu;

c)         kull wieħed mill-konjuġi għandu d-dritt li jitlob kumpens għal kwalunkwe riżorsa mill-beni esklussivi tiegħu minfuqa fuq assi konġunti;

d)         iridu jitqiesu l-ħtiġijiet tat-tfal dipendenti;

e)         irid jitqies kif kull wieħed mill-konjuġi jkun ħa ħsieb il-familja, speċjalment kif ikun ħa ħsieb it-tfal u l-unità domestika tal-familja;

f)         irid jitqies kif kull wieħed mill-konjuġi jkun ikkontribwixxa għall-akkwist u għall-manutenzjoni tal-assi konġunti.

Jekk, fi żmien tliet snin mit-tnaqqis, mix-xoljiment jew mil-likwidazzjoni tal-beni konġunti, ma jkun hemm l-ebda tqassim tal-assi li kienu jifformaw parti minn dawk il-beni, jew ma jkun intlaħaq l-ebda ftehim ta’ tqassim, jew ma jkun hemm l-ebda talba biex il-qorti tiddeċiedi dwar id-distribuzzjoni, il-konjuġi jew l-eks-konjuġi jitqiesu li jkunu solvew it-tqassim kif ġej:

a)         l-assi mobbli tanġibbli huma l-beni tal-konjuġi li jużahom, bħala s-sid uniku, biex jipprovdi għall-ħtiġijiet tiegħu stess jew dawk tal-familja tiegħu jew tal-unità domestika tal-familja tiegħu;

b)         assi tanġibbli mobbli u immobbli oħra huma beni konġunti taż-żewġ konjuġi u kull wieħed minnhom għandu sehem indaqs f’dawn il-beni;

c)         drittijiet, obbligazzjonijiet u djun oħra tal-beni jkunu marbutin maż-żewġ konjuġi u jkollhom sehem indaqs fihom.

9 X’inhuma l-proċedura u d-dokumenti jew l-informazzjoni tipikament meħtieġa għall-finijiet tar-reġistrazzjoni tal-proprjetà immobbli?

Il-proċedimenti legali li jistabbilixxu jew jittrasferixxu dritt in rem għal assi immobbli, jew il-proċedimenti li jemendaw jew jirrevokaw tali drittijiet, iridu jkunu bil-miktub. Jekk it-trasferiment jinvolvi s-sjieda ta’ assi immobbli li jiddaħħlu f’reġistru pubbliku, it-tibdil fis-sjieda jidħol fis-seħħ meta tiddaħħal f’dak ir-reġistru.

1 Hemm reġim tal-proprjetà matrimonjali statutorju f’dan l-Istat Membru? X’jipprovdi?

Min ikun sid il-beni akkwistati waqt żwieġ u kif dawn il-beni jiġu diviżi wara t-tmiem taż-żwieġ dejjem ikun iddeterminat mis-sistema partikolari tal-beni skont il-liġi tal-familja. L-effetti taż-żwieġ fuq id-drittijiet tal-beni huma rregolati bir-regolamenti dwar is-sistema li tirregola l-beni tal-miżżewġin fil-Kodiċi Ċivili Ġermaniż (Bürgerliches Gesetzbuch – BGB). Il-BGB jirrikonoxxi s-sistemi li jirregolaw il-beni li ġejjin: is-sistema ta’ komunjoni ta’ residwu taħt amministrazzjoni separata (Zugewinngemeinschaft), is-sistema ta’ beni separati (Gütertrennung) u “sistema mhux obbligatorja ta’ komunjoni ta’ residwu taħt amministrazzjoni separata” (Wahl-Zugewinngemeinschaft).

2 Il-miżżewġin, kif jistgħu jirregolaw ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali tagħhom? X’inhuma r-rekwiżiti formali f’dan il-każ?

Is-sistema ta’ komunjoni ta’ residwu taħt amministrazzjoni separata tapplika sakemm il-koppja miżżewġa ma taqbilx mod ieħor permezz ta’ kuntratt taż-żwieġ notarili. Is-sistema ta’ komunjoni ta’ residwu taħt amministrazzjoni separata tfisser is-separazzjoni tal-beni matul iż-żwieġ u l-ugwalizzazzjoni tar-residwu matul iż-żwieġ ladarba tintemm is-sistema tal-beni.

Għall-kuntrarju, is-separazzjoni tal-beni trid tiġi miftiehma mill-konjuġi permezz ta’ kuntratt notarili. Is-separazzjoni tal-beni tfisser is-separazzjoni totali tal-assi rispettivi tal-konjuġi, mingħajr ebda ugwalizzazzjoni tar-residwu fi tmiem iż-żwieġ. Kull wieħed mill-konjuġi jżomm bħala tiegħu l-assi li jkun akkwista qabel u matul iż-żwieġ. Is-separazzjoni tal-beni tista’ tirriżulta wkoll mingħajr kuntratt espliċitu bejn il-konjuġi, pereżempju jekk is-sistema tal-beni tiġi rrevokata jew eskluża skont il-kuntratt taż-żwieġ mingħajr ma jkun hemm ftehim dwar sistema tal-beni oħra fl-istess ħin.

Il-komunjoni tal-beni bl-istess mod trid tiġi miftiehma mill-konjuġi permezz ta’ kuntratt notarili. Skont il-komunjoni tal-beni, l-assi li kienu proprjetà qabel iż-żwieġ u l-assi akkwistati matul iż-żwieġ normalment isiru beni komuni tal-koppja (Gesamtgut - beni bi sjieda konġunta). Barra minn hekk, il-konjuġi jista’ lkoll ikollhom il-beni separati tagħhom kull wieħed (Sondergut), li ma jkunux jagħmlu parti mill-beni komuni tal-miżżewġin. Dawn huma affarijiet li ma jistgħux jiġu ttrasferiti permezz ta’ tranżazzjonijiet legali, pereżempju talbiet li ma jistgħux jiġu sekwestrati jew sehem fi sħubija. Fl-aħħar nett, kull wieħed mill-konjuġi jista’ jirriżerva ċerti oġġetti bħala beni separati. Il-konjuġi jistgħu wkoll jistabbilixxu forma speċjali ta’ komunjoni tal-beni, jiġifieri l-komunjoni ta’ assi akkwistati (Errungenschaftsgemeinschaft). Għal dan l-għan, huma jridu jiddikjaraw fil-kuntratt taż-żwieġ li l-assi kollha akkwistati qabel iż-żwieġ għandhom ikunu beni rriżervati.

Is-sistema mhux obbligatorja ta’ komunjoni ta’ residwu taħt amministrazzjoni separata hija sistema tal-beni Franko-Ġermaniża maħsuba biex tevita problemi potenzjali fir-relazzjonijiet legali bejn ċittadini Franċiżi u Ġermaniżi minħabba d-differenzi fis-sistemi li jirregolaw il-beni tal-miżżewġin. Jekk il-konjuġi jagħżlu dan it-tip ta’ sistema tal-beni, l-assi tagħhom jibqgħu separati matul iż-żwieġ, bħal fil-każ tas-sistema Ġermaniża ta’ komunjoni ta’ residwu taħt amministrazzjoni separata. Huwa biss fl-aħħar tas-sistema tal-beni li ż-żieda fil-valur tal-beni tal-koppja tiġi ugwalizzata bejn iż-żewġ konjuġi. Minkejja x-xebh fil-kontenut mas-sistema Ġermaniża ta’ komunjoni ta’ residwu taħt amministrazzjoni separata, is-sistema mhux obbligatorja ta’ komunjoni ta’ residwu taħt amministrazzjoni separata għandha numru ta’ karatteristiċi speċjali influwenzati mill-arranġamenti fi Franza. Pereżempju, id-danni għall-uġigħ u għat-tbatija u kwalunkwe żieda aleatorja fil-valur tal-beni immobbli (eż. permezz ta’ tqassim f’żoni bħala art għall-bini) ma jitqisux fl-ugwalizzazzjoni tar-residwu.

3 Hemm restrizzjonijiet fuq il-libertà ta’ kif jiġi rregolat reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Jekk il-konjuġi jħossu li s-sistema statutorja tal-beni - is-sistema ta’ komunjoni ta’ residwu taħt amministrazzjoni separata - mhijiex adattata għaż-żwieġ tagħhom, huma jistgħu jidħlu f'kuntratt taż-żwieġ notarili. F’dak il-kuntratt huma jistgħu jaqblu dwar is-separazzjoni tal-beni jew tal-komunjoni tal-beni, jew jagħmlu arranġamenti oħra għajr dawk statutorji fi ħdan sistema speċifika tal-beni. Il-kuntratt jista’ jispeċifika wkoll arranġamenti dwar il-qsim tal-pensjoni jew il-manteniment.

Madankollu, meta wieħed jidħol f’kuntratt taż-żwieġ, jenħtieġ li joqgħod attent li l-arranġamenti previsti jkunu fil-fatt validi. Pereżempju, jekk kuntratt taż-żwieġ ikollu żvantaġġi unilaterali għal wieħed mill-konjuġi u jkunu preżenti ċerti ċirkostanzi oħra, dan jista’ jitqies li jmur kontra l-prinċipji aċċettati tal-moralità u, għalhekk, null u bla effett. F’dak il-każ, ir-regolamenti statutorji li fit-teorija jkunu esklużi mill-kuntratt taż-żwieġ jibqgħu japplikaw. Il-ġurisprudenza f’dan il-qasam tvarja ħafna. Jekk arranġament ikunx verament imur kontra l-prinċipji aċċettati tal-moralità u, għalhekk, ikunx null u bla effett, jew jekk iridx jiġi aġġustat, fl-aħħar mill-aħħar jista’ jiġi deċiż biss fuq bażi ta’ każ b’każ.

4 X’inhuma l-effetti legali ta’ divorzju, separazzjoni jew annullament fuq il-proprjetà matrimonjali?

Skont is-sistema statutorja tal-beni - is-sistema ta’ komunjoni ta’ residwu taħt amministrazzjoni separata - l-ugwalizzazzjoni tar-residwu sseħħ jekk is-sistema tal-beni tintemm (eż. bil-mewt ta’ wieħed mill-konjuġi, b’divorzju jew bi ftehim kuntrattwali dwar sistema differenti tal-beni). L-ugwalizzazzjoni tar-residwu tfisser li l-konjuġi li, matul iż-żwieġ, ikun akkwista aktar assi mill-ieħor, ikollu jikkumpensa lil dak il-konjuġi b'nofs id-differenza fir-residwu fil-forma ta' pagament fi flus.

Skont is-sistema tal-komunjoni tal-beni, il-beni komuni jinqasmu f’każ ta’ divorzju, wara li jiġu saldati l-obbligazzjonijiet kollha. Bħala regola, kull wieħed mill-konjuġi huwa intitolat għal nofs l-eċċess li jifdal. Jekk, min-naħa l-oħra, il-konjuġi jkollhom ftehim dwar is-separazzjoni tal-beni, ma jkunx hemm ugwalizzazzjoni wara t-tmiem tas-sistema matrimonjali minħabba s-separazzjoni sħiħa tal-assi taż-żewġ konjuġi.

Id-dritt għall-manutenzjoni huwa indipendenti mis-sistema tal-beni taż-żwieġ. Jekk il-konjuġi ma jkunux qed jgħixu flimkien, mingħajr ma jkunu ddivorzjaw, il-konjuġi fil-bżonn ġeneralment ikun intitolat għall-manteniment mill-konjuġi li jiflaħ ekonomikament. It-talba għall-manteniment tkun teżisti biss sakemm jidħol fis-seħħ id-divorzju. Madankollu, f’ċerti ċirkostanzi wara d-divorzju, il-konjuġi fil-bżonn jaf ikun jista’ jitlob manteniment għal wara ż-żwieġ. Il-liġi tirrikonoxxi d-drittijiet li ġejjin għall-manteniment: manteniment għall-indukrar tat-tfal, manteniment minħabba l-età, mard jew diżabilità, manteniment minħabba l-qgħad, manteniment supplimentari, manteniment għad-durata tal-edukazzjoni, taħriġ ulterjuri u taħriġ mill-ġdid, u manteniment għal raġunijiet ta’ ekwità.

Meta jkun hemm raġunijiet għall-annullament ta’ żwieġ, jista’ jkun hemm intitolamenti għal kumpens u għal manteniment f’każijiet individwali anki wara l-annullament.

5 X’inhuma l-effetti tal-mewt ta’ wieħed mill-miżżewġin fuq ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

F’sistema ta’ komunjoni ta’ residwu taħt amministrazzjoni separata, ir-residwu jiġi ugwalizzat mal-mewt ta’ wieħed mill-konjuġi fil-forma ta’ żieda b’rata fissa ta’ kwart fil-porzjon statutorju tal-wirt (gesetzlicher Erbteil), irrispettivament minn jekk il-konjuġi deċedut fil-fatt ikunx akkumula xi residwu matul iż-żwieġ. Jekk il-konjuġi superstitu ma jkunx werriet jew jiċħad il-wirt, jista’ jitlob ugwalizzazzjoni tar-residwu li fil-fatt ikun ġie akkumulat u jitlob ukoll is-sehem minimu obbligatorju (kleiner Pflichtteil). Dan is-sehem minimu obbligatorju huwa kkalkolat fuq il-bażi tal-porzjon statutorju tal-wirt, fejn ma jitqisux ir-rati fissi ta’ kwart tar-residwu akkumulat.

Jekk il-konjuġi jkunu qablu dwar is-separazzjoni tal-beni, ma jkunx hemm ugwalizzazzjoni b’rata fissa tal-qligħ akkumulat fi tmiem iż-żwieġ. Ikun japplika l-ordinament ġuridiku applikabbli b’mod ġenerali tas-suċċessjoni.

Skont is-sistema tal-komunjoni tal-beni, il-patrimonju jinkludi nofs il-beni komuni, il-beni rriżervati u l-beni sseparati tal-persuna deċeduta. Is-sehem tal-wirt tal-konjuġi superstiti jiġi ddeterminat skont id-dispożizzjonijiet ġenerali.

6 Liema awtorità għandha l-kompetenza li tiddeċiedi f’każ marbut mar-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Il-qorti tal-familja hija kompetenti għal kwistjonijiet li jinvolvu l-liġi dwar il-beni, jiġifieri proċedimenti li jikkonċernaw talbiet ibbażati fuq il-liġi dwar il-beni tal-miżżewġin, b’mod partikolari l-ugwalizzazzjoni tar-residwi tal-konjuġi.

7 X’inhuma l-effetti tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali fuq ir-relazzjonijiet legali bejn konjuġi u parti terza?

Persuna miżżewġa tipikament tkun responsabbli biss għad-djun tagħha u dawk relatati mal-assi tagħha biss. Dan jeskludi tranżazzjonijiet għall-kopertura raġonevoli tal-ħtiġijiet ta’ kuljum tal-familja.

Madankollu, f'sistema ta’ komunjoni ta’ residwu taħt amministrazzjoni separata hemm eċċezzjonijiet għall-prinċipju li wieħed mill-konjuġi huwa liberu li jittrasferixxi l-beni tiegħu stess. Jekk wieħed mill-konjuġi jkun jixtieq jittrasferixxi l-assi kollha tiegħu jew kważi kollha tiegħu stess (ibigħ, jagħti, eċċ.), ikun jeħtieġ il-kunsens tal-konjuġi l-ieħor. L-istess japplika jekk persuna miżżewġa tkun tixtieq tittrasferixxi oġġetti li jkunu l-proprjetà ta’ dik il-persuna biss iżda li jifformaw parti mill-unità domestika tal-koppja miżżewġa.

Min-naħa l-oħra, bis-sistema ta’ beni separati, kull wieħed mill-konjuġi jista’ liberament jittrasferixxi l-assi kollha tiegħu u ma jkollux bżonn il-kunsens tal-konjuġi l-ieħor biex jittrasferixxi oġġetti li jifformaw parti mill-unità domestika.

Jekk il-konjuġi jkunu qablu dwar is-sistema tal-komunjoni tal-beni, bħala regola huma jamministraw il-beni komuni tagħhom b'mod konġunt, sakemm il-kuntratt taż-żwieġ ma jassenjax l-amministrazzjoni lil wieħed mill-konjuġi. Il-beni komuni jistgħu jkunu soġġetti biss għal obbligu li jirriżulta minn tranżazzjoni legali li wieħed mill-konjuġi jkun daħal fiha matul il-komunjoni tal-beni jekk il-konjuġi l-ieħor ikun qabel mat-tranżazzjoni legali, jew jekk it-tranżazzjoni legali tkun effettiva għall-beni komuni anki mingħajr il-kunsens tiegħu.

8 Deskrizzjoni qasira tal-proċedura għad-diviżjoni, inklużi l-partizzjoni, id-distribuzzjoni u l-likwidazzjoni, tal-proprjetà matrimonjali f’dan l-Istat Membru.

Id-dar matrimonjali u l-oġġetti tal-unità domestika jistgħu jitqassmu waqt li l-konjuġi jkunu qed jgħixu separati minn xulxin jew wara d-divorzju. Jekk is-sjieda konġunta tkun inqalgħet b’xi mod ieħor u l-konjuġi ma jkunux jistgħu jaqblu, l-oġġett ikun soġġett għal subbasta u jinqasmu r-rikavati.

9 X’inhuma l-proċedura u d-dokumenti jew l-informazzjoni tipikament meħtieġa għall-finijiet tar-reġistrazzjoni tal-proprjetà immobbli?

Jekk il-konjuġi jagħżlu l-komunjoni tal-beni bħala s-sistema tal-beni tal-miżżewġin, huma jridu jippreżentaw il-kuntratt notarili taż-żwieġ lir-reġistru tal-artijiet u jitolbu għar-reviżjoni tar-reġistru tal-artijiet. Fil-każijiet kollha l-oħra, jiġifieri jekk il-konjuġi ma jagħżlux il-komunjoni tal-beni bħala s-sistema tal-beni tal-miżżewġin, ir-reġistru tal-artijiet ma jkollux għalfejn jiġi rivedut.

1 Hemm reġim tal-proprjetà matrimonjali statutorju f’dan l-Istat Membru? X’jipprovdi?

1.1 Sistema legali: Id-dritt ċivili komuni u l-liġi partikolari ta’ ċerti Komunitajiet Awtonomi

Ma jkunx korrett li wieħed jitkellem dwar liġi jew reġim tal-proprjetà matrimonjali uniku fi Spanja. Ċerti Komunitajiet Awtonomi, flimkien mal-Istat, għandhom ġuriżdizzjoni fuq id-dritt ċivili (għalkemm mhux kollha jinkludu reġimi tal-proprjetà matrimonjali fost il-materji li jistgħu jirregolaw). Dan ifisser li ċ-ċittadini Spanjoli kollha għandhom ċittadinanza reġjonali speċifika (vecindad civil) minbarra n-nazzjonalità Spanjola tagħhom. Dan jiddetermina jekk humiex soġġetti għad-dritt ċivili komuni jew għal dritt ċivili speċifiku jew reġjonali (l-Artikolu 14 tal-Kodiċi Ċivili).

Ir-reġjuni bid-dritt ċivili tagħhom stess jinkludu lil Aragona, il-Katalonja, il-Gżejjer Baleariċi, Navarra, il-Pajjiż Bask, il-Galicia u Valenzja (għalkemm dan tal-aħħar ma jirregolax reġimi tal-proprjetà matrimonjali peress li l-liġi li għadda ġiet iddikjarata li tmur kontra l-kostituzzjoni mill-Qorti Kostituzzjonali (Tribunal Constitucional)). Għalhekk, iċ-ċittadini tal-Komunitajiet Awtonomi l-oħra għandhom ċittadinanza reġjonali “komuni” (vecindad civil común) (l-Artikolu 14 tal-Kodiċi Ċivili jirregola kif tinkiseb iċ-ċittadinanza reġjonali).

–        Fil-każ ta’ żwieġ bejn ċittadini Spanjoli (mingħajr konnessjoni internazzjonali), biex jiġi identifikat id-dritt applikabbli għar-reġim tal-proprjetà matrimonjali u jekk japplikax id-dritt komuni jew id-dritt ta’ Komunità Awtonoma partikolari, jeħtieġ li wieħed jirrikorri għar-regoli tad-dritt interreġjonali li jinsabu fit-Titolu Preliminari tal-Kodiċi Ċivili (Título Preliminar del Código Civil) ((l-Artikoli 9(2) u 16 tal-Kodiċi Ċivili).

• Is-sistema taħt il-Kodiċi Ċivili tapplika għall-konjuġi b’ċittadinanza reġjonali komuni.
• Jekk il-konjuġi ma jkollhomx tali ċittadinanza reġjonali komuni, id-dritt applikabbli jkun dak relatat maċ-ċittadinanza reġjonali jew mar-residenza abitwali ta’ wieħed mill-konjuġi, magħżula b’mod konġunt f’dokument awtentiku maħruġ qabel iċ-ċelebrazzjoni taż-żwieġ. Fin-nuqqas ta’ dan, id-dritt applikabbli jkun dak tal-post ta’ residenza abitwali komuni immedjatament wara ċ-ċelebrazzjoni taż-żwieġ. Fl-aħħar nett, fl-assenza ta’ residenza bħal din, id-dritt applikabbli jkun dak tal-post fejn ikun iċċelebrat iż-żwieġ.
• F’każijiet eċċezzjonali, fejn il-konjuġi jkollhom ċittadinanza reġjonali differenti, jekk iż-żewġ reġjuni jkollhom bħala r-reġim tal-proprjetà matrimonjali tagħhom ir-reġim tas-separazzjoni tal-assi (u s-sistema applikabbli skont ir-regoli msemmija hawn fuq tkun differenti minnha), japplika r-reġim tas-separazzjoni tal-assi li tinsab fil-Kodiċi Ċivili.

–        Meta wieħed mill-konjuġi ma jkunx Spanjol jew il-koppja miżżewġa jkollha konnessjoni ma’ pajjiż ieħor, id-dritt applikabbli jiġi ddeterminat skont id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 33 tar-Regolament (UE) 2016/1103, li huwa mifhum b’tali mod li, fir-rigward taċ-ċittadini Spanjoli, fejn ir-Regolament jirreferi għan-nazzjonalità bħala kriterju ta’ konnessjoni, din titqies bħala referenza għaċ-ċittadinanza reġjonali.

Madankollu, iċ-ċittadinanza reġjonali hija kunċett li japplika biss għaċ-ċittadini Spanjoli (l-Artikolu 15 tal-Kodiċi Ċivili); għalhekk, peress li ma japplikax għall-barranin, jidħol fis-seħħ l-Artikolu 33(2), li jissostitwixxi d-dritt tan-nazzjonalità bid-dritt tal-eqreb konnessjonijiet, jiġifieri d-dritt tal-unità territorjali li magħha l-konjuġi jkollhom l-eqreb konnessjonijiet.

1.2 Ir-reġimi tal-proprjetà matrimonjali applikabbli fl-assenza ta’ ftehim bejn il-konjuġi skont il-Kodiċi Ċivili u l-liġijiet partikolari tal-Komunitajiet Awtonomi

Fir-rigward tal-ispeċifikazzjoni tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali f’każijiet meta ma jkunx hemm ftehim bejn il-konjuġi, tapplika l-liġi supplimentari, li tvarja skont id-dritt ċivili intern applikabbli:

• Il-Kodiċi Ċivili (applikat sakemm id-dritt applikabbli ma jkunx dak ta’ Aragona, tal-Katalonja, tal-Gżejjer Baleariċi, ta’ Navarra, tal-Pajjiż Bask, tal-Galicia): il-komunjoni tal-akkwisti (sociedad de gananciales) (l-Artikolu 1344 et seq. tal-Kodiċi Ċivili). Skont din is-sistema, l-akkwisti u l-qligħ miksuba minn wieħed mill-konjuġi jsiru l-koproprjetà tat-tnejn li huma. Il-beni parafernali ta’ kull wieħed mill-konjuġi jinkludu essenzjalment il-beni miġjuba fiż-żwieġ u l-beni akkwistati matul iż-żwieġ mingħajr ħlas jew bħala sostituzzjoni għal beni parafernali. Ir-residenza ewlenija akkwistata qabel iż-żwieġ hija koperta minn sistema speċjali li skont din, għall-kuntrarju tal-beni l-oħra miksuba qabel iż-żwieġ (li dejjem ikunu parafernali), il-pagamenti li jsiru wara b’fondi konġunti jikkonvertu r-residenza ewlenija proporzjonalment f’koproprjetà. F’każ ta’ dubju, il-beni huma preżunti li huma koproprjetà. Is-sistema tar-responsabbiltà tal-komunjoni tal-akkwisti hija rregolata bl-istess mod, u tinkludi beni li jirriżultaw mill-eżerċizzju regolari ta’ professjoni, ta’ attività artistika jew ta’ sengħa. Jekk ikun hemm djun imġarrba minn wieħed biss mill-konjuġi, inizjalment dik il-persuna biss tkun responsabbli bil-beni parafernali tagħha; jekk dan ma jkunx biżżejjed, il-kredituri jistgħu jduru fuq il-komunjoni tal-akkwisti. Madankollu, f’dan il-każ il-konjuġi l-ieħor jista’ jitlob ix-xoljiment tal-komunjoni tal-akkwisti, u b'hekk jissostitwixxi l-qbid tal-koproprjetà bis-sehem tal-konjuġi debitur; minn dak il-punt ’il quddiem, iż-żwieġ jaqa’ taħt is-sistema tas-separazzjoni tal-assi. Il-komunjoni tal-akkwisti tiġi ġestita b’mod konġunt (għalkemm fuq bażi ta’ kuljum – awtorità domestika (potestad doméstica) – jista’ jamministraha wieħed mill-konjuġi). Il-ġestjoni tal-beni parafernali hija r-responsabbiltà tal-konjuġi li jkun sid il-beni (għalkemm hemm dispożizzjonijiet speċjali fir-rigward tad-dar tal-familja, minħabba li għalkemm tista’ tkun tappartjeni għal wieħed mill-konjuġi biss, ikun meħtieġ il-kunsens tal-konjuġi l-ieħor jew, fin-nuqqas ta’ dan, awtorizzazzjoni ġudizzjarja). It-trasferimenti jew il-gravami fuq beni tal-komunjoni jeħtieġu l-kunsens taż-żewġ konjuġi.
• Aragona: il-komunjoni tal-akkwisti (consorcio conyugal) hija rregolata fl-Artikoli 210 et seq. tal-Kodiċi Legali Reġjonali ta’ Aragona (Código de Derecho Foral de Aragón). Skont din is-sistema, l-akkwisti jew il-qligħ miksuba minn wieħed mill-konjuġi bħala riżultat tax-xogħol, tal-attività jew tar-redditi fuq l-assi tiegħu jsiru koproprjetà. Il-beni parafernali ta’ kull wieħed mill-konjuġi jinkludu essenzjalment beni miġjuba fiż-żwieġ u l-beni akkwistati matul iż-żwieġ mingħajr ħlas jew bħala sostituzzjoni għal beni parafernali. F’każ ta’ dubju, il-beni huma preżunti li huma koproprjetà. Skont id-dritt ċivili ta’ Aragona, beni miksuba qabel iż-żwieġ, inkluża r-residenza prinċipali, dejjem ikunu parafernali, sakemm il-kost ma jkunx ġie totalment iddifferit u jkun se jitħallas kollu kemm hu minn fondi konġunti ladarba jibda ż-żwieġ. Is-sistema ta’ responsabbiltà għal dan ir-reġim tal-beni hija rregolata. Meta d-djun jiġġarrbu minn wieħed mill-konjuġi biss, dik il-persuna tkun responsabbli waħedha bil-beni parafernali tagħha; jekk dan ma jkunx biżżejjed u fil-każ ta’ eżekuzzjoni kontra l-koproprjetà għal djun li ma jkunux taħt responsabbiltà konġunta, il-konjuġi tad-debitur jista’ jeżerċita d-dritt li jissalvagwardja l-valur tas-sehem tiegħu tal-koproprjetà, billi jitlob il-likwidazzjoni tal-komunjoni tal-akkwisti unikament sabiex jiġi ddeterminat il-valur li jrid jiġi salvagwardat, mingħajr ma jxoljiha.

Ta’ min isemmi li f’Aragona l-konjuġi superstitu għandu dritt għall-użufrutt (usufructo viudal aragonés) li, għalkemm huwa dritt tas-suċċessjoni, huwa wkoll dritt prospettiv matul il-ħajja (derecho expectante de viudedad).

• Il-Katalonja: separazzjoni tal-assi (l-Artikolu 232(1) tal-Kodiċi Ċivili tal-Katalonja (Código Civil de Cataluña)). F’din is-sistema, kull wieħed mill-konjuġi huwa intitolat għas-sjieda, it-tgawdija, il-ġestjoni u l-użu liberu tal-beni kollha tiegħu. F’każ ta’ dubju dwar liema mill-konjuġi għandu assi jew dritt, huwa mifhum li dan ikun jappartjeni għat-tnejn li huma f’ishma indiviżibbli indaqs. Madankollu, huwa preżunt li beni mobbli għall-użu personali li ma jkunux ta’ valur straordinarju u li jappartjenu għal wieħed mill-konjuġi, u beni maħsuba direttament għall-eżerċizzju tal-attività tiegħu, huma l-beni esklużivi tiegħu.
• Il-Gżejjer Baleariċi: separazzjoni tal-assi (l-Artikolu 3 tal-Kodiċi tad-Dritt Ċivili tal-Gżejjer Baleariċi (Compilación de Derecho Civil de las Islas Baleares), fir-rigward ta’ Mallorca; l-Artikolu 65 fir-rigward ta’ Menorca; u l-Artikolu 67 għal Ibiza u għal Formentera). Taħt din is-sistema, beni li jappartjenu lil kull wieħed mill-konjuġi fil-mument taż-żwieġ, kif ukoll kwalunkwe beni miksuba bi kwalunkwe mezz matul iż-żwieġ jitqiesu bħala beni parafernali tiegħu.
• Navarra: sistema ta’ komunjoni tal-akkwisti (conquistas) (il-Liġi 87 et seq. tal-Kodiċi Legali l-Ġdid ta’ Navarra (Fuero Nuevo de Navarra)). Din hija sistema li fiha l-beni akkwistati jinkludu (fost l-oħrajn) beni akkwistati matul iż-żwieġ permezz ta’ xogħol jew attività oħra minn xi wieħed mill-konjuġi, kif ukoll ir-rikavat u r-redditu fuq beni kemm konġunti kif ukoll parafernali. Il-beni parafernali jinkludu beni li konjuġi jikseb bi ħlas qabel iż-żwieġ, anke jekk l-akkwist iseħħ matul iż-żwieġ, jew jekk il-kost jew il-korrispettiv jitħallas kollu jew parti minnu b’fondi mill-konjuġi l-ieħor jew mill-komunjoni tal-akkwisti, jew akkwisti permezz ta’ qligħ qabel jew matul iż-żwieġ. Il-beni kollha mhux dokumentati bħala parafernali jitqiesu bħala beni tal-komunjoni. Id-djar u l-għamara huma soġġetti għal sistema speċifika meta akkwistati jew imħallsa totalment jew parzjalment matul iż-żwieġ, anki meta jirriżultaw minn sjieda preċedenti. F’dan il-każ, jekk il-ħlas isir biss bil-kontribuzzjoni unika u esklużiva ta’ wieħed mill-konjuġi, dawn ikunu l-beni parafernali tiegħu. Jekk il-ħlas ikun sar b’assi li jkunu proprjetà taż-żewġ konjuġi, il-beni jkunu jappartjenu b’mod indiviżibbli lit-tnejn li huma b’mod proporzjonat għall-kontribuzzjonijiet rispettivi tagħhom. Jekk il-ħlas sar bl-assi ta’ wieħed mill-konjuġi jew tat-tnejn li huma minbarra l-assi mill-komunjoni tal-akkwisti, l-indiviżibbiltà tapplika proporzjonalment għall-kontribuzzjoni ta’ kull wieħed mill-konjuġi u ta’ dawk tal-komunjoni tal-akkwisti. Is-sistema ta’ amministrazzjoni u ta’ responsabbiltà għall-beni tal-komunjoni u l-beni parafernali hija regolata wkoll. Meta jiġġarrbu djun personali, jekk l-assi personali tal-konjuġi tad-debitur ma jkunux biżżejjed, il-kreditur jista’ jitlob il-qbid ta’ beni tal-komunjoni, li jiġi nnotifikat lill-konjuġi l-ieħor. Jekk huwa jonqos milli jwieġeb u jinqabdu l-beni tal-komunjoni, l-eżekuzzjoni sseħħ, u l-konjuġi debitur jitqies li rċieva l-valur tas-sehem tiegħu, meta huwa jagħmel ħlas bil-fondi proprji tiegħu jew meta l-komunjoni tal-akkwisti tiġi llikwidata. Madankollu, il-konjuġi l-ieħor jista’, fi żmien disat ijiem min-notifika tal-qbid, jitlob li l-qbid tal-beni tal-komunjoni jiġi ssostitwit mill-bqija assenjat lill-konjuġi debitur mal-likwidazzjoni tal-komunjoni tal-akkwisti. F’dan il-każ, il-qbid jirriżulta fix-xoljiment u fil-likwidazzjoni tal-komunjoni tal-akkwisti, kif ukoll fl-applikazzjoni tar-reġim tas-separazzjoni tal-assi minn dak il-punt ’il quddiem.
• Il-Pajjiż Bask: meta ż-żewġ konjuġi jkunu residenti tal-artijiet baxxi ta’ Bizkaia, ta’ Aramaio jew ta’ Llodio, iż-żwieġ ikun irregolat mis-sistema universali reġjonali tal-komunjoni tal-akkwisti (comunicación foral de bienes). Meta wieħed biss mill-konjuġi jkollu ċittadinanza reġjonali fl-artijiet baxxi ta’ Bizkaia, ta’ Aramaio jew ta’ Llodio, din is-sistema tapplika jekk din tkun tikkorrispondi għall-ewwel residenza abitwali komuni tal-konjuġi; fin-nuqqas ta’ dan tapplika s-sistema tal-post fejn ikun ġie ċċelebrat iż-żwieġ. F’partijiet oħra tal-Pajjiż Bask, jekk ma jkunx hemm ftehim, ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali ikun ir-reġim tal-komunjoni tal-akkwisti (sociedad de gananciales) li jinsab fil-Kodiċi Ċivili (l-Artikolu 127 et seq. tal-Att dwar id-Dritt Ċivili Reġjonali tal-Pajjiż Bask (Ley de Derecho Civil Foral del País Vasco). Taħt ir-reġim reġjonali tal-komunjoni universali tal-akkwisti, l-assi, id-drittijiet u l-ishma kollha – irrispettivament mill-oriġini tagħhom – li jappartjenu lil xi wieħed mill-konjuġi u li jkunu ġew akkwistati bi kwalunkwe mezz jinqasmu b’mod ugwali bejn il-konjuġi. Dan japplika kemm għal beni li jkunu nġiebu fiż-żwieġ kif ukoll għal beni li jkunu ġew akkwistati matul iż-żwieġ, irrispettivament minn fejn ikunu jinsabu l-beni. Minkejja dan il-karattru teoretikament universali, l-ambitu tal-komunjoni tal-akkwisti jvarja skont il-kawża tax-xoljiment. Għalhekk, jekk iż-żwieġ jiġi xolt bil-mewt ta’ wieħed mill-konjuġi u jkun hemm tfal miż-żwieġ, il-komunjoni tal-akkwisti tkun ta’ natura universali. Madankollu, jekk dan jiġi xolt bil-mewt ta’ wieħed mill-konjuġi, iżda ma jkunx hemm tfal miż-żwieġ, jew jekk jiġi xolt għal xi raġuni oħra (bħal divorzju), il-komunjoni tal-akkwisti tkun limitata għal akkwisti jew beni akkwistati bi ħlas, minbarra l-assi miġjuba fiż-żwieġ u l-beni riċevuti mingħajr ħlas.
• Il-Galicia: komunjoni tal-akkwisti (gananciales) (l-Artikolu 171 tal-Att dwar id-Dritt Ċivili tal-Galicia (Ley de Derecho Civil de Galicia)).

2 Il-miżżewġin, kif jistgħu jirregolaw ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali tagħhom? X’inhuma r-rekwiżiti formali f’dan il-każ?

Il-konjuġi jistgħu jistipulaw ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali tagħhom b’mod li d-dispożizzjonijiet supplimentari msemmija fit-taqsima preċedenti ma japplikawx.

Għal dan il-għan, ikun jeħtiġilhom jiffirmaw ftehim pubbliku ta’ qabel iż-żwieġ quddiem nutar (l-Artikoli 1280 u 1315 tal-Kodiċi Ċivili), li jrid jiġi rreġistrat fir-reġistru ċivili, u n-nutar, fl-istess jum tal-iffirmar tal-ftehim, ikun jeħtieġlu jibgħat kopja elettronika awtorizzata tad-dokument pubbliku lir-reġistratur korrispondenti bħala evidenza fir-reġistrazzjoni taż-żwieġ (l-Artikolu 60 tal-Att dwar ir-Reġistru Ċivili (Ley del Registro Civil)).

Il-konjuġi jistgħu wkoll jimmodifikaw ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali matul iż-żwieġ billi jissodisfaw l-istess rekwiżiti formali (l-Artikolu 1331 tal-Kodiċi Ċivili) u mingħajr ma dan jikser id-drittijiet ta’ partijiet terzi (l-Artikolu 1317 tal-Kodiċi Ċivili).

Din l-istess possibbiltà hija prevista fil-Komunitajiet Awtonomi li għandhom id-dritt ċivili tagħhom stess għal żwiġijiet irregolati b’dak id-dritt: L-Artikoli 231(10) et seq. tal-Kodiċi Ċivili tal-Katalonja; l-Artikolu 3 tal-Kodiċi tad-Dritt Ċivili tal-Gżejjer Baleariċi fir-rigward ta’ Mallorca u Menorca (capítulos) u l-Artikolu 66 tal-Kodiċi tad-Dritt Ċivili tal-Gżejjer Baleariċi fir-rigward ta’ Ibiza u Formentera (espolits); l-Artikoli 125 et seq. tal-Att dwar id-Dritt Ċivili tal-Pajjiż Bask; l-Artikoli 171 et seq. tal-Att dwar id-Dritt Ċivili tal-Galicia; l-Artikolu 185 tal-Kodiċi Legali Reġjonali ta’ Aragona; l-Att 78 et seq. tal-Kodiċi tad-Dritt Ċivili Reġjonali ta’ Navarra.

3 Hemm restrizzjonijiet fuq il-libertà ta’ kif jiġi rregolat reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Il-konjuġi huma liberi li jiddeċiedu dwar ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali tagħhom u jistgħu jagħżlu li japplikaw kwalunkwe sistema, inklużi dawk li huma rregolati bi kwalunkwe waħda mil-liġijiet ċivili Spanjola (li fihom hemm spjegati kemm ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali li għandha tiġi applikata fin-nuqqas ta’ ftehim kif ukoll oħrajn li l-partijiet jistgħu jaqblu fuqhom) u dawk previsti fir-regolamenti ta’ stati oħra. Madankollu, dispożizzjonijiet li jmorru kontra l-liġi jew id-diċenza, jew li jirrestrinġu l-ugwaljanza tad-drittijiet ta’ kull wieħed mill-konjuġi, qatt ma jistgħu jiġu inkorporati (l-Artikolu 1328 tal-Kodiċi Ċivili u l-Artikolu 14 tal-Kostituzzjoni Spanjola).

4 X’inhuma l-effetti legali ta’ divorzju, separazzjoni jew annullament fuq il-proprjetà matrimonjali?

L-annullament, is-separazzjoni u d-divorzju jtemmu reġim tal-proprjetà matrimonjali. Dan huwa previst fid-diversi regolamenti tas-sistemi differenti li jirregolaw l-assi tal-miżżewġin (inkluż, pereżempju, l-Artikolu 1392 tal-Kodiċi Ċivili fir-rigward tal-komunjoni tal-akkwisti jew l-Artikolu 1415 tal-Kodiċi Ċivili li jirregola s-sistemi parteċipattivi fil-Kodiċi Ċivili).

Fis-sistemi tal-komunjoni tal-akkwisti, trid tiġi segwita l-proċedura stabbilita fil-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili (Ley de Enjuiciamiento Civil) għal-likwidazzjoni. Waqt li din tkun għaddejja, tinħoloq forma ta’ koproprjetà bejn il-konjuġi, distinta mis-sistema l-oħra ta’ komunjoni tal-akkwisti, b’sistema legali speċifika, li tibqa’ fis-seħħ għad-durata tal-komunjoni sakemm, permezz tat-tranżazzjonijiet xierqa ta’ likwidazzjoni-diviżjoni, jiġi prodott sehem speċifiku u individwalizzat tal-beni għal kull wieħed mill-koproprjetarji.

Komunjoni tal-akkwisti (sociedad de gananciales) li tkun soġġetta għall-proċedura li tinsab fil-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili tista’ tiġi likwidata skont ir-regoli stabbiliti fl-Artikoli 1392 sa 1410 tal-Kodiċi Ċivili, bi ftehim reċiproku fil-preżenza ta’ nutar jew, fin-nuqqas ta’ ftehim bħal dan, quddiem il-qorti.

Taħt is-sistema ta’ separazzjoni tal-beni, ma huwiex meħtieġ li jiġi llikwidat ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali, peress li kull wieħed mill-konjuġi jkun is-sid tal-beni tiegħu. Il-beni li jappartjenu liż-żewġ konjuġi sa mill-bidu jkunu soġġetti għal reġim ta’ koproprjetà, li tkompli bħal qabel wara annullament, separazzjoni jew divorzju, mingħajr preġudizzju għal ebda wieħed mill-koproprjetarji li jkun jista’ jitlob id-diviżjoni tagħhom (kif inhu l-każ fis-sitwazzjonijiet kollha ta’ koproprjetà).

5 X’inhuma l-effetti tal-mewt ta’ wieħed mill-miżżewġin fuq ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Il-mewt ukoll ittemm ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali, kif previst fid-diversi regolamenti tas-sistemi differenti li jirregolaw l-assi tal-miżżewġin (inkluż, eż., l-Artikolu 1392 tal-Kodiċi Ċivili flimkien mal-Artikolu 85 tiegħu fir-rigward tal-komunjoni tal-akkwisti jew l-Artikolu 1415 tal-Kodiċi Ċivili li jirregola s-sistemi parteċipattivi fil-Kodiċi Ċivili).

Mingħajr ħsara għal dak kollu li l-konjuġi deċedut seta’ ddispona fl-aħħar testment, ċerti drittijiet huma stabbiliti għall-konjuġi superstitu skont id-dritt applikabbli għas-suċċessjoni. Bl-istess mod, jekk il-konjuġi jmut ab intestato, huwa jkollu ċerti drittijiet fis-suċċessjoni tal-konjuġi tiegħu.

Biex jiġi ddeterminat id-dritt ċivili applikabbli:

-       F’każijiet li fihom il-koppja jkollha konnessjonijiet ma’ aktar minn stat wieħed, id-dritt ċivili applikabbli jiġi ddeterminat skont id-dispożizzjonijiet tar-Regolament 650/2012. Id-dispożizzjoni li tinsab fl-Artikolu 36 tidħol fis-seħħ fejn ikun japplika d-dritt Spanjol, b’tali mod li meta dan ikun il-każ, ikunu japplikaw il-Kodiċi Ċivili eżistenti jew ir-regolamenti ċivili awtonomi, skont il-konnessjoni speċifika li t-testatur seta’ kellu jew ma kellux ma’ Komunità Awtonoma li jkollha d-dritt ċivili tagħha stess li jirregola l-materja.

-       Fil-każ ta’ suċċessjonijiet mingħajr komponent barrani, filwaqt li s-suċċessjoni hija rregolata mir-regolamenti ċivili relatati maċ-ċittadinanza reġjonali li jkollu t-testatur fil-mument tal-mewt, id-drittijiet li permezz tal-applikazzjoni tal-liġi jiġu attribwiti lill-konjuġi superstitu huma rregolati mil-istess liġi li tirregola l-effetti taż-żwieġ, filwaqt li l-ishma riżervati tad-dixxendenti dejjem jiġu mħarsa (l-Artikoli 16 u 9(8) tal-Kodiċi Ċivili).

Id-drittijiet tal-konjuġi superstitu huma analizzati hawn taħt fid-dawl tad-diversi liġijiet ċivili li jeżistu fi Spanja, skont jekk it-testatur iddisponiex mis-suċċessjoni tiegħu volontarjament (normalment permezz ta’ testment) jew jekk mietx ab intestato.

–        Jekk id-deċedut ikun ħalla testment:

• Il-Kodiċi Ċivili (japplika sakemm id-dritt applikabbli ma jkunx dak ta’ Aragona, tal-Katalonja, tal-Gżejjer Baleariċi, ta’ Navarra, tal-Pajjiż Bask, tal-Galicia), li jistabbilixxi li l-minimu li għalih huwa intitolat il-konjuġi superstitu huwa l-istess bħal meta l-konjuġi jmut mingħajr testment, jiġifieri l-użufrutt ta’ terz tal-patrimonju jekk ikun hemm tfal jew dixxendenti. Jekk ikun hemm axxendenti biss, huwa jkun intitolat għall-użufrutt ta’ nofs il-patrimonju. Fl-aħħar nett, id-dritt għal użufrutt ikun ta’ żewġ terzi jekk la jkun hemm axxendenti u lanqas dixxendenti (l-Artikolu 834 et seq. tal-Kodiċi Ċivili).
• Aragona: iċ-ċelebrazzjoni taż-żwieġ tagħti lil kull wieħed mill-konjuġi l-użufrutt tas-superstitu (usufructo de viudedad) fuq l-assi kollha tal-ewwel konjuġi li jmut (l-Artikolu 271 tal-Kodiċi tad-Dritt Ċivili Reġjonali ta’ Aragona). Il-konjuġi taħt is-sistema ta’ komunjoni tal-akkwisti ta’ Aragona għandhom dan id-dritt (li jaqa’ taħt il-liġi tal-familja u mhux il-liġi dwar il-wirt), anke jekk iċ-ċittadinanza reġjonali tagħhom tinbidel sussegwentement, bl-esklużjoni, f’dan il-każ, tas-sehem riżervat stabbilit skont il-liġi tas-suċċessjoni. Il-konjuġi superstitu jkun intitolat ukoll għall-użufrutt tas-superstiti meta l-konjuġi deċedut ikollu ċittadinanza reġjonali ta’ Aragona fil-mument tal-mewt.
• Il-Gżejjer Baleariċi: f’Mallorca u f’Menorca, id-dritt universali tal-konjuġi superstitu għall-użufrutt huwa rikonoxxut jekk it-testatur ma jkollux ġenituri ħajjin. L-użufrutt ikun ta’ żewġ terzi jekk il-ġenituri tat-testatur ikunu ħajjin u nofs jekk ikun hemm dixxendenti (l-Artikolu 45 tal-Kodiċi tad-Dritt Ċivili Reġjonali tal-Gżejjer Baleariċi). F’Ibiza u f’Formentera, il-konjuġi superstitu ma jitqiesx bħala werriet intitolat għal sehem riżervat (legitimario).
• Il-Katalonja: konjuġi armel li ma jkollux riżorsi finanzjarji jiġi assenjat kwart tal-patrimonju (l-Artikolu 452(1) tal-Kodiċi Ċivili tal-Katalonja). Bl-istess mod, huwa jiġi assenjat drittijiet oħra fir-rigward tal-assi tal-konjuġi superstitu mingħajr ma jiġu inklużi fil-patrimonju (l-Artikolu 231(30) tal-Kodiċi Ċivili tal-Katalonja) u d-dar. B’mod speċifiku f’dan ir-rigward, jibda japplika l-kunċett ta’ pensjoni tas-superstiti għal sena (año de viudedad), li jikkonsisti fid-dritt li wieħed ikompli juża d-dar matrimonjali u li jkun mantnut bi spejjeż tal-patrimonju tal-persuna deċeduta għal sena wara l-mewt tat-testatur (l-Artikolu 231(31) tal-Kodiċi Ċivili tal-Katalonja).
• Il-Galicia: il-konjuġi superstitu huwa intitolat għall-użufrutt ta’ nofs il-patrimonju (l-Artikolu 228 et seq. tal-Att dwar ir-Regolamenti tad-Dritt Ċivili tal-Galicia, Ley normas reguladoras del Derecho Civil de Galicia).
• Navarra: il-konjuġi superstitu huma intitolat għall-użufrutt (usufructo de fidelidad) tal-beni u tad-drittijiet kollha tal-konjuġi deċedut (dment li din tal-aħħar ikollha ċittadinanza reġjonali ta’ Navarra fil-mument tal-mewt) li kienu tagħha fil-mument tal-mewt (l-Att 253 tal-Kodiċi Legali l-Ġdid ta’ Navarra).
• Il-Pajjiż Bask: il-konjuġi armel jew il-membru superstitu ta’ unjoni barra mir-rabta taż-żwieġ ikun intitolat għall-użufrutt ta’ nofs l-assi kollha tat-testatur jekk ikun hemm dixxendenti. Fl-assenza ta’ dixxendenti, ikollu l-użufrutt ta’ żewġ terzi tal-beni (l-Artikolu 52 tal-Att dwar id-Dritt Ċivili Reġjonali tal-Pajjiż Bask). Dan ma japplikax fil-wied ta’ Ayala – il-muniċipalitajiet ta’ Ayala, ta’ Amurrio u ta’ Okondo, u fil-bliet żgħar ta’ Mendieta, ta’ Retes de Tudela, ta’ Santacoloma u ta’ Sojoguti fil-muniċipalità ta’ Artziniega (l-Artikolu 89 tal-Att dwar id-Dritt Ċivili Reġjonali tal-Pajjiż Bask), li huma rregolati bil-libertà testamentarja. Lanqas ma japplika fl-artijiet baxxi ta’ Vizcaya, ta’ Aramaio u ta’ Llodio, fejn hemm fis-seħħ regoli speċjali dwar l-assi tal-familja (bienes troncales) (l-Artikoli 61 et seq. tal-Att dwar id-Dritt Ċivili Reġjonali tal-Pajjiż Bask).

–       Jekk il-persuna deċeduta ma tkunx għamlet testment (suċċessjoni ab intestato):

• il-Kodiċi Ċivili (applikat sakemm il-liġi applikabbli ma tkunx dik ta’ Aragona, tal-Katalonja, tal-Gżejjer Baleariċi, ta’ Navarra, tal-Pajjiż Bask, tal-Galicia): il-konjuġi armel ikun intitolat għall-użufrutt ta’ terz tal-patrimonju jekk ikun hemm tfal jew dixxendenti, ta’ nofs il-patrimonju jekk ikun hemm axxendenti biss, u huwa jiġi nnominat bħala l-uniku werriet jekk la jkun hemm axxendenti u lanqas dixxendenti (l-Artikolu 834 et seq. u l-Artikolu 944 tal-Kodiċi Ċivili).
• Aragona: il-konjuġi armel jiret il-beni mhux tal-familja (bienes no troncales) wara l-axxendenti, mingħajr preġudizzju għall-użufrutt tas-superstitu msemmi taħt suċċessjoni b’testment, li dejjem jinżamm (l-Artikolu 517 tal-Kodiċi Legali Reġjonali ta’ Aragona). Il-beni tal-familja jirreferu għal beni li jibqgħu fid-dar jew fil-familja tat-testatur għal żewġ ġenerazzjonijiet immedjatament qabel il-ġenerazzjoni tiegħu, irrispettivament mill-oriġini diretta u mill-mezzi ta’ akkwist tal-beni, kif ukoll beni li t-testatur ikun irċieva mingħajr ħlas minn axxendenti jew minn qraba kollaterali sas-sitt grad. Dawn il-beni jiġu trasferiti lil ċerti qraba (parientes troncales) elenkati fl-Artikolu 526 tal-Kodiċi Legali Reġjonali ta’ Aragona.
• Il-Gżejjer Baleariċi: japplikaw id-dispożizzjonijiet tal-Kodiċi Ċivili (imsemmi aktar ’il fuq), filwaqt li f’Mallorca u f’Menorca, tal-anqas, il-konjuġi armel igawdi l-użufrutt universali jekk ma jkunx hemm ġenituri, użufrutt ta’ żewġ terzi jekk il-ġenituri tat-testatur ikunu ħajjin u nofs jekk ikun hemm dixxendenti.
• Il-Katalonja: jekk ma jkunx hemm dixxendenti, il-konjuġi armel jiret il-beni kollha tal-patrimonju qabel l-axxendenti tal-persuna deċeduta (l-Artikoli 441(2) u 442(3) tal-Kodiċi Ċivili tal-Katalonja). Jekk il-konjuġi armel jaqsam is-suċċessjoni mat-tfal tat-testatur jew mad-dixxendenti tagħhom, huwa jkun intitolat għall-użufrutt universali tal-patrimonju (l-Artikoli 441(2) u 442(3) tal-Kodiċi Ċivili tal-Katalonja).
• Il-Galicia: tapplika l-istess sistema bħal dik li tinsab fil-Kodiċi Ċivili (l-Artikolu 267 tal-Att dwar ir-Regolamenti tad-Dritt Ċivili tal-Galicia).
• Navarra: il-konjuġi jiret il-beni mhux tal-familja wara l-aħwa u l-axxendenti. Rigward il-beni tal-familja, il-konjuġi superstitu jkun intitolat għall-użufrutt tal-beni u tad-drittijiet kollha tal-persuna deċeduta l-ewwel (dment li din tal-aħħar kellha ċittadinanza reġjonali ta’ Navarra fil-mument tal-mewt) li kienu tagħha fil-mument tal-mewt (l-Att 304 et seq. tal-Kodiċi Legali l-Ġdid ta’ Navarra).

Il-Pajjiż Bask: rigward l-assi tal-familja, unikament fir-rigward tal-beni immobbli akkwistati mill-konjuġi matul iż-żwieġ, iż-żewġ konjuġi jew membri tas-sħubija barra mir-rabta taż-żwieġ ikunu werrieta (l-Artikolu 66 tal-Att dwar id-Dritt Ċivili Reġjonali tal-Pajjiż Bask). Il-konjuġi superstitu jiret l-assi mhux tal-familja fl-assenza ta’ dixxendenti (l-Artikoli 110 et seq. tal-Att dwar il-Liġi Ċivili Reġjonali tal-Pajjiż Bask).

6 Liema awtorità għandha l-kompetenza li tiddeċiedi f’każ marbut mar-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Il-ġuriżdizzjoni tkun tal-Qorti tal-Ewwel Istanza (Juzgado de Primera Instancia) li tkun qed tisma’ jew tkun semgħet il-proċedimenti ta’ annullament, ta’ separazzjoni jew ta’ divorzju, jew li quddiemha jkunu qed jiġu jew ġew ippreżentati kawżi għax-xoljiment tas-sistema li tirregola l-assi tal-miżżewġin għal kwalunkwe waħda mir-raġunijiet previsti fil-leġiżlazzjoni ċivili (l-Artikolu 807 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).

F’dawk id-distretti ġudizzjarji bi qrati speċjalizzati fil-liġi tal-familja, dawn tal-aħħar jisimgħu l-proċedimenti għax-xoljiment u għal-likwidazzjoni tas-sistema li tirregola l-assi, anke jekk il-proċedimenti ma jirriżultawx minn proċedimenti preċedenti ta’ annullament, ta’ separazzjoni jew ta’ divorzju.

7 X’inhuma l-effetti tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali fuq ir-relazzjonijiet legali bejn konjuġi u parti terza?

B’mod ġenerali u taħt is-sistema ċivili komuni tagħna, l-Artikolu 1373 tal-Kodiċi Ċivili jipprevedi li kull wieħed mill-konjuġi huwa responsabbli fir-rigward ta’ terzi persuni għad-djun tiegħu bil-beni parafernali tiegħu; jekk il-beni parafernali tiegħu ma jkunux biżżejjed biex jitħallsu d-djun, il-kreditur (terza persuna) jista’ jitlob is-sekwestru tal-beni tal-komunjoni. Madankollu, il-konjuġi mhux debitur jista’ jitlob li koproprjetà tiġi ssostitwita mis-sehem miżmum mill-konjuġi debitur fil-komunjoni tal-akkwisti, f’liema każ il-qbid ikun jinvolvi x-xoljiment tal-komunjoni tal-akkwisti.

Dispożizzjoni b’kamp ta’ applikazzjoni simili tinstab fil-Kodiċi ta’ Proċedura Ċivili għall-finijiet ta’ eżekuzzjoni meta d-dejn ikun personali iżda l-komunjoni tal-akkwisti xorta trid tassumi r-responsabbiltà.

B’mod speċifiku, huwa previst (l-Artikolu 1365 tal-Kodiċi Ċivili) li l-komunjoni tal-akkwisti tintuża biex jitħallas il-kreditur (terza persuna) għad-djun li jkun ġarrab wieħed mill-konjuġi: 1) fl-eżerċizzju ta’ awtorità domestika jew fil-ġestjoni jew it-trasferiment ta’ beni tal-komunjoni li skont il-liġi jew il-kuntratt jappartjeni lilu; u 2) fl-eżerċizzju regolari tal-professjoni, l-attività artistika jew il-kummerċ tiegħu jew fil-ġestjoni regolari tal-beni parafernali tiegħu.

Hemm ukoll dispożizzjonijiet fil-Kodiċi Kummerċjali (Código de Comercio) għal każijiet fejn wieħed mill-konjuġi jkun negozjant.

Fir-rigward tal-gravami jew tat-trasferiment ta’ koproprjetà, ikun meħtieġ il-kunsens taż-żewġ konjuġi, sakemm ma tkunx saret dispożizzjoni separata għalihom fi ftehim ta’ qabel iż-żwieġ. Jekk it-trasferiment ikun bla ħlas (eż. donazzjoni), it-trasferiment li jsir minn wieħed mill-konjuġi biss ikun null u bla effett.

Madankollu, fl-interess tas-sigurtà tan-negozju, il-Kodiċi Ċivili jindika li atti ta’ amministrazzjoni tal-beni u ta’ trasferiment ta’ flus jew ta’ titoli jkunu validi meta jsiru mill-konjuġi li f’ismu jkunu rreġistrati u li jkollu l-pussess tagħhom.

Fir-rigward ta’ beni immobbli reġistrati, sabiex il-beni jiġu rreġistrati f’isem il-persuna miżżewġa u d-dritt akkwistat b’rabta mad-drittijiet kurrenti jew futuri tal-komunjoni tal-akkwisti jiġu rreġistrati, l-isem tal-konjuġi u reġim tal-proprjetà matrimonjali iridu jkunu identifikati għall-benefiċċju ta’ terzi li tikkonsultaw ir-reġistru. Jekk ma jiġi ddikjarat xejn fir-reġistru, persuna terza li taġixxi in bona fide li takkwista permezz ta’ ħlas beni mingħand il-persuna li tidher fir-reġistru bl-awtorità li twettaq it-trasferiment iżżomm is-sjieda tal-beni hekk akkwistati.

8 Deskrizzjoni qasira tal-proċedura għad-diviżjoni, inklużi l-partizzjoni, id-distribuzzjoni u l-likwidazzjoni, tal-proprjetà matrimonjali f’dan l-Istat Membru.

Dan huwa rregolat fl-Artikoli 806 et seq. tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili. Dan jinkludi l-istadji li ġejjin:

a)      Inventarju mħejji tal-beni inklużi fil-komunjoni tal-akkwisti.

Dan jista’ jsir fl-istess ħin mal-proċedimenti ta’ annullament, ta’ separazzjoni jew ta’ divorzju jew max-xoljiment tas-sistema li tirregola l-assi tal-miżżewġin, anki jekk fil-prattika jibda ladarba tinħareġ is-sentenza finali li xxolji s-sistema.

It-talba trid tinkludi inventarju propost. Il-partijiet involuti jidhru quddiem uffiċjal tal-qorti (Letrado de la Administración de Justicia), fejn, fuq il-bażi tal-proposta, jintalab inventarju konġunt. Jekk ikun hemm tilwima fuq assi, issir seduta quddiem imħallef għal deċiżjoni, li tista’ tiġi appellata.

b)      Likwidazzjoni.

Biex jinbeda dan il-pass, id-deċiżjoni li xxolji reġim tal-proprjetà matrimonjali trid tkun finali. Dan jibda bi proposta ta’ likwidazzjoni u billi l-konjuġi jidhru quddiem uffiċjal tal-qorti sabiex jilħqu ftehim dwar il-ħlas tal-kumpens u tar-rimborż dovuti lil kull wieħed mill-konjuġi, u d-diviżjoni proporzjonali tal-bqija billi jiġu stabbiliti lottijiet.

Jekk ma jintlaħaq l-ebda ftehim, jintgħażel uffiċjal inkarigat mid-diviżjoni tal-beni sabiex jimmaniġġja t-tranżazzjonijiet ta’ diviżjoni. Ladarba tkun saret il-proposta, il-konjuġi jistgħu jaċċettawha jew jirrifjutawha; fil-każ tal-aħħar, in-nuqqas ta’ qbil jiġi solvut permezz ta’ deċiżjoni tal-qorti, li tista’ tiġi appellata.

c)      Il-kunsinna tal-assi u r-reġistrazzjoni fir-reġistru tal-beni.

Ladarba t-tranżazzjonijiet ta’ likwidazzjoni jiġu finalment approvati u l-lottijiet jiġu stabbiliti, l-uffiċjal tal-qorti jkun responsabbli mill-kunsinna tal-assi u tat-titoli tal-beni lil kull wieħed mill-konjuġi.

Minbarra din il-proċedura, hemm proċedura oħra aktar sempliċi li permezz tagħha l-likwidazzjoni sseħħ bi ftehim reċiproku bejn il-konjuġi jew bejn il-konjuġi superstitu u l-werrieta tal-konjuġi li jkun miet l-ewwel, skont ir-regoli tal-Kodiċi Ċivili u quddiem nutar.

Fiż-żewġ każijiet, jekk ikun hemm proprjetà immobbli fost l-assi soġġetti għal-likwidazzjoni, kopja tad-digriet li japprova t-tranżazzjonijiet ta’ diviżjoni, is-sentenza li tistabbilixxi d-diviżjoni tal-assi jew dokument pubbliku notarizzat dwar il-likwidazzjoni tal-komunjoni tal-akkwisti jistgħu jiġu rreġistrati fir-reġistru tal-proprjetà.

9 X’inhuma l-proċedura u d-dokumenti jew l-informazzjoni tipikament meħtieġa għall-finijiet tar-reġistrazzjoni tal-proprjetà immobbli?

Atti u kuntratti relatati mas-sjieda u drittijiet oħra in rem fi proprjetà immobbli jistgħu jiġu rreġistrati fir-reġistru tal-proprjetà. Huma jridu jkunu awtorizzati f’dokument pubbliku, li jiġi ppreżentat fir-reġistru li fil-ġuriżdizzjoni territorjali tiegħu tkun tinsab il-proprjetà immobbli, u jitħallsu t-taxxi u l-miżati korrispondenti.

Sabiex ikun effettiv fir-rigward ta’ terzi persuni, id-dokument irid jiġi ppreżentat f’forma awtentika u jkun akkumpanjat minn ċertifikazzjoni mir-reġistru ċivili Spanjol (jekk iż-żwieġ ikun ġie rreġistrat hemmhekk) li tirrikonoxxi x-xoljiment tas-sistema li tirregola l-assi tal-miżżewġin. Jekk id-dokument oriġinali jkun inħareġ barra mill-pajjiż, dan irid jiġi legalizzat kif xieraq u, jekk ir-reġistratur jitlob hekk, irid jiġi tradott. Din is-sistema mhijiex applikabbli għad-dokumenti legali u għad-deċiżjonijiet ġudizzjarji koperti bir-regolamenti Ewropej, li jiċċirkolaw skont id-dispożizzjonijiet rilevanti.

1 Hemm reġim tal-proprjetà matrimonjali statutorju f’dan l-Istat Membru? X’jipprovdi?

Reġim tal-proprjetà matrimonjali huwa s-sett ta’ regoli legali li jirregolaw ir-relazzjonijiet tal-proprjetà bejn il-konjuġi u ma’ terzi. Dan jistabbilixxi r-regoli applikabbli għall-konjuġi fir-rigward tas-setgħat u s-sjieda tal-assi matul jew max-xoljiment tar-reġim, b’mewt jew divorzju.

Jekk il-konjuġi ma jkunux għażlu reġim tal-proprjetà matrimonjali previst f’kitba taż-żwieġ, huma jkunu soġġetti għar-reġim statutorju tal-komunjoni tal-akkwisti miksuba wara ż-żwieġ (communauté réduite aux acquêts) iddefinit fl-Artikolu 1401 et seq. tal-Kodiċi Ċivili (Code Civil).

Dik il-komunjoni statutorja tiddistingwi bejn tliet gruppi ta’ assi: l-assi parafernali ta’ kull wieħed konjuġi u l-assi li jappartjenu b’mod konġunt lill-konjuġi.

L-assi kollha tal-konjuġi qabel iż-żwieġ u dawk akkwistati matul iż-żwieġ b’wirt, rigal jew legat (l-Artikolu 1405 tal-Kodiċi Ċivili) jibqgħu proprjetà parafernali. Ċerti assi personali bħall-ħwejjeġ, il-kumpens għal korriment fiżiku jew dannu mhux finanzjarju, eċċ., kif iddefinit fl-Artikolu 1404 tal-Kodiċi Ċivili, jibqgħu parafernali wkoll. L-assi akkwistati b’mod inċidentali jew bi skambju għal proprjetà parafernali wkoll jikkostitwixxu assi parafernali (l-Artikoli 1406 u 1407 tal-Kodiċi Ċivili).

Il-komunjoni, min-naħa l-oħra, tikkonsisti minn assi akkwistati flimkien jew b’mod separat mill-konjuġi matul iż-żwieġ, inklużi d-dħul u l-pagi tagħhom. L-Artikolu 1402 tal-Kodiċi Ċivili jipprevedi wkoll preżunzjoni tal-komunjoni, li tippermetti li l-assi kollha li ma jistax jiġi ppruvat li huma parafernali jiġu kklassifikati bħala proprjetà tal-komunjoni tal-akkwisti li nkisbet wara ż-żwieġ.

Fil-prinċipju kull konjuġi għandu d-dritt jamministra jew jiddisponi mill-assi komuni waħdu (l-Artikolu 1421 tal-Kodiċi Ċivili). Madanakollu, il-kunsens taż-żewġ partijiet huwa meħtieġ għall-aktar azzjonijiet serji bħad-disponiment mingħajr ħlas, it-trasferiment u l-istabbiliment ta’ drittijiet in rem fuq proprjetà immobbli, avvjament, ishma mhux negozjabbli, eċċ. (l-Artikoli 1422 u 1424 tal-Kodiċi Ċivili).

2 Il-miżżewġin, kif jistgħu jirregolaw ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali tagħhom? X’inhuma r-rekwiżiti formali f’dan il-każ?

Fir-rigward tar-regoli bażiċi, il-kitbiet taż-żwieġ fil-prinċipju ma huma soġġetti għal ebda restrizzjoni. L-Artikolu 1387 tal-Kodiċi Ċivili jipprovdi li “il-liġi tirregola biss ir-relazzjoni taż-żwieġ fir-rigward ta’ assi fin-nuqqas ta’ ftehimiet speċifiċi li l-konjuġi jistgħu jidħlu fihom skont kif iqisu xieraq, sakemm dawn ma jiksrux il-moralità pubblika jew id-dispożizzjonijiet li ġejjin”.

Għalhekk, il-konjuġi huma liberi li jiddeċiedu dwar ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali tagħhom, sakemm jikkonformaw mar-reġim primarju obbligatorju stabbilit fl-Artikolu 212 et seq. tal-Kodiċi Ċivili.

Il-Kodiċi Ċivili jiddeskrivi diversi tipi possibbli ta’ reġim kuntrattwali: komunjoni kuntrattwali tal-proprjetà (bħas-sistema ta’ komunjoni sħiħa definita fl-Artikolu 1526 tal-Kodiċi Ċivili), is-separazzjoni tal-proprjetà (l-Artikolu 1536 et seq. tal-Kodiċi Ċivili), jew is-sehem fil-proprjetà akkwistata wara ż-żwieġ (l-Artikolu 1569 et seq. tal-Kodiċi).

Fir-rigward tar-rekwiżiti formali, sabiex ikunu validi, il-kitbiet taż-żwieġ iridu jitfasslu permezz ta’ att quddiem nutar qabel isir iż-żwieġ (l-Artikoli 1394 u 1395 tal-Kodiċi Ċivili). Dawn jistgħu jiġu emendati permezz ta’ att notarili bl-istess proċedura, skont il-kundizzjonijiet tal-Artikolu 1397 tal-Kodiċi Ċivili. Mid-dħul fis-seħħ tal-Liġi Nru 2019-222 tat-23 ta’ Marzu 2019 dwar il-programmazzjoni għal bejn l-2018 u l-2022 u r-riforma għas-sistema ġudizzjarja (loi no 2019-222 du 23 mars 2019 de programmation 20182022 et de réforme pour la justice), issa sar possibbli li jinbidel ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali mingħajr l-istennija tal-iskadenza ta’ sentejn u l-konferma ġudizzjarja tal-bidla tar-reġim bħala prinċipju ma għadhiex meħtieġa (sakemm ma jkunx hemm oġġezzjoni minn kredituri jew tfal adulti).

3 Hemm restrizzjonijiet fuq il-libertà ta’ kif jiġi rregolat reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Il-prinċipju tal-libertà li wieħed jiddeċiedi dwar l-iskritturi taż-żwieġ li jikkonċernaw il-proprjetà matrimonjali huwa ristrett mill-kundizzjonijiet obbligatorji tar-reġim primarju, li huma applikabbli għar-reġimi kollha mingħajr distinzjoni.

Dawn huma stabbiliti fl-Artikolu 212 et seq. tal-Kodiċi Ċivili. Dawn jinkludu, b’mod partikolari, id-dispożizzjonijiet li jipproteġu d-dar tal-familja (it-tielet paragrafu tal-Artikolu 215), ir-regoli applikabbli għall-kontribuzzjoni għall-ispejjeż tal-familja (l-Artikolu 214) u r-responsabbiltà in solidum għad-djun tal-unità domestika (l-Artikolu 220).

4 X’inhuma l-effetti legali ta’ divorzju, separazzjoni jew annullament fuq il-proprjetà matrimonjali?

Fil-każ ta’ divorzju, separazzjoni ġudizzjarja jew annullament ta’ żwieġ, ir-reġim matrimonjali jiġi xolt u likwidat.

Ix-xoljiment tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali huwa proċess imwettaq quddiem nutar li fih jiġu ddeterminati u vvalutati l-assi u d-djun ta’ kull wieħed mill-konjuġi.

Madanakollu, l-użu ta’ nutar ma huwiex obbligatorju meta ma jkunx hemm proprjetà immobbli x’tinqasam.

Il-kawżi tax-xoljiment tal-komunjoni huma stabbiliti fl-Artikolu 1441 tal-Kodiċi Ċivili: mewt ta’ wieħed mill-konjuġi, preżunzjoni ta’ mewt ta’ wieħed mill-konjuġi, divorzju, separazzjoni ġudizzjarja, separazzjoni tal-proprjetà jew bidla fir-reġim matrimonjali.

Fir-rigward tad-data meta d-divorzju jsir effettiv, fil-każ ta’ divorzju kunsenswali, iż-żwieġ jiġi xolt fid-data meta jsir eżegwibbli l-ftehim dwar id-divorzju konkluż bi skrittura privata u kontrofirmat mill-avukati. Fil-każ ta’ divorzju permezz tal-qrati, din tkun id-data li fiha d-deċiżjoni dwar id-divorzju ssir finali.

5 X’inhuma l-effetti tal-mewt ta’ wieħed mill-miżżewġin fuq ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Il-mewt ta’ wieħed mill-konjuġi hija kawża tax-xoljiment tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali. Dan jiġi xolt fid-data tal-mewt, għar-relazzjonijiet kemm bejn il-konjuġi kif ukoll ma’ terzi persuni. Għall-koppji miżżewġa skont ir-reġim statutorju tal-komunjoni tal-proprjetà, l-Artikolu 1441 tal-Kodiċi Ċivili jipprovdi li l-komunjoni tiġi xolta bil-mewt ta’ wieħed mill-konjuġi.

Għalhekk jeħtieġ li jkun hemm likwidazzjoni doppja meta tmut persuna miżżewġa: l-ewwel issir likwidazzjoni tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali u mbagħad tas-suċċessjoni.

Skont l-Artikolu 763 tal-Kodiċi Ċivili, jekk il-konjuġi superstiti kien jokkupa bħala r-residenza prinċipali tiegħu, proprjetà taż-żewġ konjuġi jew li hija totalment tal-patrimonju, huwa għandu d-dritt li juża u jgawdi l-proprjetà mingħajr ħlas għal sena. Dan huwa effett taż-żwieġ.

6 Liema awtorità għandha l-kompetenza li tiddeċiedi f’każ marbut mar-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

L-imħallef tal-qorti tal-familja (juge aux affaires familiales, JAF) għandu ġuriżdizzjoni fuq ir-reġimi tal-proprjetà matrimonjali (il-Liġi Nru 2009-506 tat-12 ta’ Mejju 2009 dwar is-simplifikazzjoni tal-liġi (loi n° 2009 du 12 mai 2009 sur la simplification du droit), id-Digriet Nru 2009-1591 tas-17 ta’ Diċembru 2009 dwar il-proċedimenti quddiem l-imħallef tal-qorti tal-familja fir-rigward tar-reġimi tal-proprjetà matrimonjali u s-sjieda komuni (décret n° 2009-1591 du 17 décembre 2009 relatif à la procédure devant le juge aux affaires familiales en matière de régimes matrimoniaux et d’indivisions), iċ-Ċirkolari CIV/10/10 tas-16 ta’ Ġunju 2010 dwar is-setgħat tal-imħallef tal-qorti tal-familja fir-rigward tal-likwidazzjoni (circulaire CIV/10/10 du 16 juin 2010 sur les compétences du juge aux affaires familiales en matière de liquidation)).

F’divorzju kunsenswali li ma jinvolvix il-qrati, il-ftehim bejn il-konjuġi huwa fil-forma ta’ skrittura privata kontrofirmat minn avukati, bid-dokument oriġinali jiġi ppreżentat għand nutar (l-Artikolu 229-1 tal-Kodiċi Ċivili). B’divorzju kunsenswali, ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali għandu jiġi likwidat fil-mument tad-divorzju. Il-ftehim irid jinkludi dikjarazzjoni ta’ ftehim għar-reġim tal-proprjetà matrimonjali, li għandha tiġi rreġistrata b’mod notarili meta l-likwidazzjoni tirrigwarda proprjetà li teħtieġ ir-reġistrazzjoni tal-art (b’mod partikolari proprjetà immobbli) (l-Artikolu 229-3 tal-Kodiċi Ċivili). Imbagħad ikunu involuti żewġ avukati u nutar.

Bħala regola ġenerali, irid jintuża nutar biex jiġi likwidat reġim tal-proprjetà matrimonjali kull meta l-likwidazzjoni tkun tikkonċerna tal-inqas proprjetà waħda li tkun teħtieġ reġistrazzjoni tal-art.

Fil-qorti jiġu deċiżi biss kawżi kontenzjużi jew mhux miftehma.

7 X’inhuma l-effetti tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali fuq ir-relazzjonijiet legali bejn konjuġi u parti terza?

L-Artikolu 220 tal-Kodiċi Ċivili, dispożizzjoni primarja tar-reġim applikabbli irrispettivament mir-reġim tal-proprjetà matrimonjali tal-konjuġi, jirregola r-relazzjonijiet bejn il-konjuġi u terzi. L-artikolu jistabbilixxi prinċipju ta’ responsabbiltà in solidum tal-konjuġi għad-djun tal-komunjoni tal-akkwisti: “Kull konjuġi għandu jkollu s-setgħa li jidħol waħdu f’kuntratti għall-manteniment tal-familja jew għall-edukazzjoni tat-tfal. Il-konjuġi huwa responsabbli in solidum għal kwalunkwe dejn hekk imġarrab mill-konjuġi l-ieħor. Madanakollu, ir-responsabbiltà in solidum ma għandhiex tapplika għal nefqa li hija manifestament eċċessiva fid-dawl tal-istil ta’ ħajja tal-familja, l-utilità jew in-nuqqas ta’ użu tat-tranżazzjoni jew il-bona fide jew il-mala fide tat-terzi kontraenti. Lanqas ma għandha tapplika jekk ma tkunx ġiet imġarrba bil-kunsens taż-żewġ konjuġi għal xiri bin-nifs jew għal self, sakemm dawn ma jkunux għal somom żgħar meħtieġa għall-ħtiġijiet ta’ kuljum u l-ammont kumulattiv tas-somom, fil-każ ta’ selfiet multipli, ma jkunx jidher eċċessiv meta wieħed iqis l-istil ta’ ħajja tal-familja”.

Skont ir-reġim statutorju tal-komunjoni, il-kredituri jistgħu bħala prinċipju jieħdu passi legali għall-ħlas ta’ djun li għalihom il-koppja tkun responsabbli fuq proprjetà komuni, skont l-Artikolu 1413 tal-Kodiċi Ċivili.

Madankollu, id-dħul u l-pagi ta’ konjuġi jistgħu jinqabdu biss mill-kredituri tal-konjuġi l-ieħor jekk id-dejn ikun ġie mġarrab għall-manteniment tal-familja jew għall-edukazzjoni tat-tfal, skont l-Artikolu 220 tal-Kodiċi Ċivili (l-Artikolu 1414 tal-Kodiċi Ċivili).

Barra minn hekk, il-proprjetà komuni ma tkunx marbuta meta wieħed mill-konjuġi jieħu garanzija jew self waħdu. Mingħajr il-ftehim espress tal-konjuġi l-ieħor, l-assi separati u d-dħul tal-konjuġi kontraenti biss ikunu marbuta f’tali każijiet (l-Artikolu 1415 tal-Kodiċi Ċivili).

8 Deskrizzjoni qasira tal-proċedura għad-diviżjoni, inklużi l-partizzjoni, id-distribuzzjoni u l-likwidazzjoni, tal-proprjetà matrimonjali f’dan l-Istat Membru.

Sabiex tiġi likwidata l-proprjetà matrimonjali, jeħtieġ li jiġu identifikati d-diversi gruppi ta’ assi (il-proprjetà parafernali u komuni, il-ħlasijiet dovuti u d-djun bejn il-konjuġi, l-assi u r-responsabbiltajiet). Jekk ikun hemm gruppi li għandhom jiġu maqsuma, dawn jiġu maqsuma sabiex jitqassmu l-proprjetà u l-assi bejn il-konjuġi.

Fir-reġim tal-komunjoni ta’ proprjetà akkwistata wara, il-prinċipju huwa li l-komunjoni tinqasam nofs bin-nofs bejn il-konjuġi. Madanakollu, jista’ jkun li l-partijiet ikunu qablu dwar diviżjoni differenti u mhux ugwali fl-iskrittura taż-żwieġ tagħhom.

Il-qsim tal-proprjetà komuni jista’ jsir permezz ta’ ftehim bonarju jew permezz tal-qrati. Bi ftehim bonarju, jiġi stabbilit ftehim ta’ diviżjoni bejn il-konjuġi. Dan ikun fil-forma ta’ att notarili jekk ikun relatat ma’ proprjetà li teħtieġ reġistrazzjoni tal-art. Id-diviżjoni ssir mill-qrati jekk il-partijiet jonqsu milli jilħqu ftehim dwar il-likwidazzjoni jew id-distribuzzjoni tal-proprjetà. L-imħallef jiddeċiedi dwar rikorsi għall-pussess konġunt kontinwat jew allokazzjoni preferenzjali (l-Artikolu 831 tal-Kodiċi Ċivili).

Kemm jekk id-diviżjoni ssir permezz ta’ ftehim bonarju u kemm jekk issir permezz tal-qrati, il-proċess jintemm b’diviżjoni f’porzjonijiet, skont il-prinċipju ta’ diviżjoni ndaqs ibbażata fuq l-istess valur. Għalhekk kull benefiċjarju jiġi allokat proprjetà għal valur ugwali għad-drittijiet tiegħu fil-koproprjetà. Jekk il-kompożizzjoni tal-grupp tkun tali li jkun impossibbli li jinħolqu porzjonijiet ta’ valur ugwali, l-inugwaljanza tiġi kkumpensata permezz ta’ ħlas ta’ bilanċ. Ċerti assi jistgħu wkoll jiġu allokati b’mod preferenzjali għas-sehem ta’ benefiċjarju wieħed.

Id-diviżjoni għandha effett dikjaratorju; fi kliem ieħor kull konjuġi huwa kkunsidrat, permezz ta’ finzjoni ġuridika, li dejjem kien is-sid tal-proprjetà inkluża f’sehmu, u li qatt ma kien is-sid tal-proprjetà l-oħra fid-diviżjoni.

9 X’inhuma l-proċedura u d-dokumenti jew l-informazzjoni tipikament meħtieġa għall-finijiet tar-reġistrazzjoni tal-proprjetà immobbli?

Fil-każ ta’ diviżjoni permezz ta’ ftehim bonarju ta’ proprjetà soġġetta għar-reġistrazzjoni tal-art (fi kliem ieħor proprjetà immobbli), l-att tal-likwidazzjoni u tad-diviżjoni jrid jiġi rċevut f’forma notarili.

L-Artikolu 710-1 tal-Kodiċi Ċivili jistabbilixxi li “sabiex jirriżultaw il-formalitajiet ta’ reġistrazzjoni tal-art, kull att jew dritt irid ikun ibbażat fuq att notarili riċevut minn nutar li jipprattika fi Franza, deċiżjoni tal-qorti jew strument awtentiku minn awtorità amministrattiva”.

Il-konjuġi mbagħad iridu jħallsu, l-ewwel nett, tariffa ta’ 2.5 % ikkalkulata fuq il-bażi tal-valur nett tal-assi maqsuma u, it-tieni nett, it-tariffi u l-emolumenti tan-nutar.

1 Hemm reġim tal-proprjetà matrimonjali statutorju f’dan l-Istat Membru? X’jipprovdi?

Ir-reġim tal-beni matrimonjali fl-Italja huwa l-komunità legali tal-beni, kif previst fl-Artikoli 177 et seq. tal-Kodiċi Ċivili.

Il-komunità legali tal-beni tipprovdi għal xiri konġunt li jsir mill-konjuġi flimkien jew separatament matul iż-żwieġ, bl-eċċezzjoni ta’ dawk relatati ma’ beni personali.

Dawn li ġejjin huma beni personali tal-konjuġi:

(1) dawk li diġà kienu jappartjenu lill-konjuġi qabel iż-żwieġ;

(2) dawk mogħtija jew li intirtu wara ż-żwieġ;

(3) dawk ta’ użu strettament personali minn kull konjuġi;

(4) dawk użati biex tiġi eżerċitata l-professjoni tal-konjuġi;

(5) dawk miksuba bħala kumpens għad-danni u l-benefiċċji relatat mat-telf parzjali jew totali tal-kapaċità għax-xogħol;

(6) il-beni miksuba bil-prezz tat-trasferiment tal-beni personali jew l-iskambju tagħhom, sakemm dan ikun iddikjarat b’mod espliċitu fil-mument tal-kisba.

L-attivitajiet li ġejjin huma wkoll parti mill-komunità:

(1) il-benefiċċji proprji ta’ kull wieħed mill-konjuġi, riċevuti u mhux ikkunsmati fil-ħin tax-xoljiment tal-komunità;

(2) l-introjtu mill-attività separata ta’ kull wieħed mill-konjuġi jekk ma jiġix ikkunsmat max-xoljiment tal-komunità;

(3) l-intrapriżi ġestiti miż-żewġ konjuġi u stabbiliti wara ż-żwieġ

L-amministrazzjoni tal-beni tal-komunità u r-rappreżentanza quddiem il-qrati għal atti li jaffettwawha huma r-responsabbiltà unika taż-żewġ konjuġi, filwaqt li huma responsabbli b’mod konġunt għal atti ta’ amministrazzjoni straordinarja.

Id-diviżjoni tal-assi tal-komunità legali għandha ssir billi jiġu diviżi l-assi u l-passivi f’ishma ndaqs.

2 Il-miżżewġin, kif jistgħu jirregolaw ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali tagħhom? X’inhuma r-rekwiżiti formali f’dan il-każ?

Il-konjuġi jistgħu jikkonkludu ftehim differenti, li għandu jieħu l-forma ta’ att pubbliku, u fin-nuqqas ta’ dan ikun null.

Jekk tintgħażel is-sistema tas-separazzjoni tal-beni, l-għażla tista’ tiġi ddikjarata wkoll fl-att ta’ ċelebrazzjoni taż-żwieġ.

Bi ftehim bejn il-konjuġi, jista’ jinħoloq fond patrimonjali bl-allokazzjoni ta’ ċerti beni immobbli jew mobbli rreġistrati f’reġistri pubbliċi, jew titoli ta’ dejn, biex jiġu ssodisfati l-ħtiġijiet tal-familja (l-Artikolu 167 tal-Kodiċi Ċivili).

Il-fond jista’ ikun ikkostitwit miż-żewġ konjuġi jew bir-rieda ta’ wieħed minnhom biss, permezz ta’ att pubbliku. Il-fond jista’ jkun kostitwit ukoll bir-rieda ta’ parti terza, minn att pubbliku jew permezz ta’ testment.

Fir-rigward tas-sjieda u l-amministrazzjoni tal-proprjetà, japplikaw ir-regoli dwar il-komunità legali tal-beni (Artikolu 168 tal-Kodiċi Ċivili).

3 Hemm restrizzjonijiet fuq il-libertà ta’ kif jiġi rregolat reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Il-konjuġi ġeneralment ma jistgħux jiftehmu li r-relazzjonijiet patrimonjali tagħhom jiġu rregolati kompletament jew parzjalment minn liġijiet li għalihom dawn mhumiex soġġetti jew skont l-użu, iżda għandhom jistabbilixxu f’termini konkreti l-kontenut tal-ftehimiet li permezz tagħhom beħsiebhom isolvu r-relazzjonijiet tagħhom (l-Artikolu 161 tal-Kodiċi Ċivili).

Huwa null kwalunkwe ftehim li, b’xi mod, ifittex li jikkostitwixxi proprjetà abbażi tad-dota (l-Artikolu 166a tal-Kodiċi Ċivili).

Jekk il-konjuġi jemendaw ir-reġim tal-komunità tal-beni bi ftehim, il-proprjetà li ġejja ma tistax tiġi inkluża fil-komunità tal-beni:

(1) beni ta’ użu strettament personali;

(2) beni użati biex tiġi eżerċitata l-professjoni tal-konjuġi;

(3) beni miksuba permezz ta’ kumpens tad-danni;

(4) benefiċċju għal telf parzjali jew totali tal-kapaċità għax-xogħol

Barra minn hekk, ma tistax issir derogazzjoni mir-regoli legali komunitarji dwar l-amministrazzjoni tal-beni u l-ugwaljanza tal-kwoti.

4 X’inhuma l-effetti legali ta’ divorzju, separazzjoni jew annullament fuq il-proprjetà matrimonjali?

Id-divorzju, is-separazzjoni jew l-annullament taż-żwieġ iwasslu għax-xoljiment tal-komunità legali.

5 X’inhuma l-effetti tal-mewt ta’ wieħed mill-miżżewġin fuq ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Il-mewt twassal għax-xoljiment tal-komunità tal-beni.

6 Liema awtorità għandha l-kompetenza li tiddeċiedi f’każ marbut mar-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

L-awtorità ġudizzjarja għandha ġuriżdizzjoni skont ir-regoli ġenerali.

7 X’inhuma l-effetti tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali fuq ir-relazzjonijiet legali bejn konjuġi u parti terza?

Il-proprjetà tal-beni legali mhijiex responsabbli għall-obbligi li jkun daħal għalihom wieħed mill-konjuġi qabel iż-żwieġ, u lanqas għall-obbligi marbuta ma’ rigali u suċċessjonijiet miksuba mill-konjuġi matul iż-żwieġ u mhux attribwiti lill-komunità (l-Artikoli 187 u 188 tal-Kodiċi Ċivili).

Il-beni tal-komunità legali jagħmlu tajjeb għall-obbligi li wieħed mill-konjuġi jkun daħal għalihom wara ż-żwieġ għat-twettiq ta’ atti li jmorru lil hinn mill-andament normali tan-negozju mingħajr il-kunsens meħtieġ tal-ieħor meta l-kredituri ma jkunux jistgħu jissodisfaw ruħhom mill-proprjetà personali (l-Artikolu 189 tal-Kodiċi Ċivili).

Meta l-beni tal-komunità ma jkunux biżżejjed biex jagħmlu tajjeb għad-dejn, il-kredituri jistgħu jaġixxu b’mod sussidjarju fir-rigward tal-beni personali ta’ kull wieħed mill-konjuġi, sa nofs l-ammont tas-self (l-Artikolu 190 tal-Kodiċi Ċivili).

8 Deskrizzjoni qasira tal-proċedura għad-diviżjoni, inklużi l-partizzjoni, id-distribuzzjoni u l-likwidazzjoni, tal-proprjetà matrimonjali f’dan l-Istat Membru.

Id-diviżjoni tal-beni tal-komunità legali għandha ssir billi jiġu diviżi l-assi u l-passivi f’ishma ndaqs. Fir-rigward tal-ħtiġijiet tal-minuri u l-kustodja tagħhom, il-qorti responsabbli mid-diviżjoni tista’ tikkostitwixxi affavur ta’ wieħed mill-konjuġi l-użufrutt fuq parti mill-beni tal-konjuġi l-ieħor (l-Artikolu 194 tal-Kodiċi Ċivili).

Fid-diviżjoni, il-konjuġi huma intitolati li jbigħu l-beni mobbli li kienu jappartjenu lil kull wieħed minnhom qabel il-komunità jew li saru parti mill-komunità matul il-perjodu li fih kienu għadhom fil-komunità permezz ta’ wirt jew donazzjoni.

Jekk il-beni mobbli li għandhom jinbiegħu ma tinsabx, il-konjuġi jistgħu jitolbu somma li tikkorrispondi għall-valur tagħhom, inkluża l-ipprezzar tal-istimar tagħhom, sakemm in-nuqqas ta’ tali beni ma jkunx dovut għall-konsum għall-użu jew għat-telf jew għal kwalunkwe raġuni oħra mhux attribwibbli lill-konjuġi l-ieħor (l-Artikolu 196 tal-Kodiċi Ċivili).

9 X’inhuma l-proċedura u d-dokumenti jew l-informazzjoni tipikament meħtieġa għall-finijiet tar-reġistrazzjoni tal-proprjetà immobbli?

Il-kuntratti li jittrasferixxu beni immobbli u, b’mod aktar ġenerali, l-atti kollha li jikkostitwixxu, jittrasferixxu jew jimmodifikaw drittijiet in rem fi proprjetà immobbli għandhom jiġu rreġistrati fir-Reġistru tal-Proprjetà Immobbli u din ir-regola mhijiex derogata għall-akkwist ta’ beni immobbli li jifformaw parti mill-komunità legali.

Min jitlob it-traskrizzjoni, irid jissottometti lir-reġistratur tal-beni immobbli, flimkien ma’ kopja tat-titolu, nota duplikata li għandha tindika wkoll ir-reġim patrimonjali tal-partijiet, jekk miżżewġin, skont id-dikjarazzjoni magħmula minnhom fid-dokument jew iċ-ċertifikat tar-reġistratur li daħħal ir-reġim tal-proprjetà fil-marġni tad-dokument taż-żwieġ.

Anke l-ftehimiet l-oħra ta’ żwieġ li permezz tagħhom, pereżempju, xi beni immobbli ta’ konjuġi wieħed ikuni soġġetti għal reġim ta’ beni jew fond ta’ proprjetà relatat ma’ beni immobbli, huma soġġetti għar-reġistrazzjoni fir-Reġistri ta’ Beni Immobbli.

1 Hemm reġim tal-proprjetà matrimonjali statutorju f’dan l-Istat Membru? X’jipprovdi?

Fil-Latvja, is-sistemi li jirregolaw il-beni tal-miżżewġin huma rregolati mit-Taqsima I (“Sistemi legali li jirregolaw il-beni tal-miżżewġin”), is-Sub-Kapitolu 4 (“Sistema li tirregola l-beni tal-miżżewġin”), l-Ewwel Parti “Il-Liġi tal-Familja” tal-Liġi Ċivili Latvjana (Civillikums), speċifikament l-Artikoli 89 – 110 ta’ dik il-Liġi.

Kull konjuġi jżomm il-beni li kienu tiegħu qabel iż-żwieġ u l-beni li huwa jakkwista waqt iż-żwieġ, bħala l-beni separati tiegħu. Dak kollu li jiġi akkwistat matul iż-żwieġ mill-konjuġi flimkien, jew minn xi ħadd minnhom b’mod separat, iżda bl-użu tar-riżorsi taż-żewġ konjuġi jew bl-għajnuna tal-azzjonijiet tal-konjuġi l-ieħor, huwa l-koproprjetà taż-żewġ konjuġi; f’każ ta’ dubju, jiġi preżunt li l-beni inkwistjoni jappartjenu għaż-żewġ konjuġi f’ishma indaqs.

Sakemm idum iż-żwieġ, kull wieħed mill-konjuġi jkollu d-dritt li jamministra u juża l-beni kollha tiegħu – kemm il-beni li kellu qabel ma żżewweġ kif ukoll il-beni li jkun akkwista tul iż-żwieġ. Il-konjuġi jamministraw u jiddisponu mill-beni tal-miżżewġin kondiviżi b’mod konġunt, iżda bi qbil tat-tnejn li huma, dawk il-beni jistgħu jiġu ġestiti minn wieħed minnhom b’mod separat. Id-disponiment ta’ dawk il-beni minn wieħed mill-konjuġi jirrikjedi l-kunsens tal-konjuġi l-ieħor.

Il-beni separati ta’ kull konjuġi huma speċifikament:

1. il-beni li l-konjuġi kellu qabel iż-żwieġ, jew il-beni li l-konjuġi jkunu stipulaw f’kuntratt bħala beni separati;
2. oġġetti adattati għall-użu personali ta’ konjuġi wieħed biss jew meħtieġa għal xogħol indipendenti;
3. il-beni akkwistati matul iż-żwieġ minn wieħed mill-konjuġi mingħajr ħlas;
4. l-introjtu minn beni separati ta’ konjuġi li ma jiġux ittrasferiti biex jissodisfa l-ħtiġijiet tal-familja u l-ħtiġijiet tal-unità domestika konġunta;
5. il-beni li jissostitwixxu l-beni msemmija fil-paragrafi (1) – (4) ta’ hawn fuq.

L-oneru biex jiġi stabbilit li ċerti beni speċifiċi huma separati jaqa’ fuq il-konjuġi li jasserixxi hekk. Il-fatt li proprjetà immobbli tkun ben separat ta’ konjuġi wieħed jiġi rreġistrat fir-Reġistru tal-Artijiet.

2 Il-miżżewġin, kif jistgħu jirregolaw ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali tagħhom? X’inhuma r-rekwiżiti formali f’dan il-każ?

Il-konjuġi jistgħu jistabbilixxu, jibdlu jew jitterminaw id-drittijiet tal-proprjetà tagħhom permezz ta’ kuntratt taż-żwieġ qabel jew waqt iż-żwieġ tagħhom.

Il-partijiet għal kuntratt taż-żwieġ jistgħu japplikaw, minflok is-sistema legali li tirregola l-beni tal-miżżewġin (l-Artikoli 89 et seq. tal-Liġi Ċivili), is-sistema ta’ beni separati (l-Artikoli 117 et seq. tal-Liġi Ċivili) jew jistitwixxu sistema ta’ komunjoni universali ta’ beni (l-Artikoli 124 et seq.).

Jekk il-kuntratt taż-żwieġ jistabbilixxi sistema ta’ komunjoni universali ta’ beni, il-beni li kienu jappartjenu għal kull konjuġi qabel iż-żwieġ tagħhom u l-beni li jakkwista kull konjuġi tul iż-żwieġ tiegħu jiġu kkombinati f’assjem indiviżibbli konġunt li, tul iż-żwieġ tagħhom, ma jkun jappartjeni għal ebda wieħed konjuġi f’partijiet separati. F’kuntratt taż-żwieġ li jistabbilixxi sistema ta’ komunjoni universali ta’ beni, il-konjuġi jaqblu dwar min minnhom se jamministra s-sistema (ir-raġel, il-mara jew it-tnejn flimkien). Jekk l-amministratur tas-sistema jkun wieħed mill-konjuġi, dak il-konjuġi jista’, suġġett għal-limitazzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 128, juża l-beni mingħajr ma jagħti rendikont tagħhom u jiddisponi minnhom f’ismu, u huwa d-dmir ta’ dak il-konjuġi li jkopri l-ispejjeż tal-familja u l-ispejjeż tal-unità domestika konġunta.

Jekk il-kuntratt taż-żwieġ jistabbilixxi sistema ta’ beni separati, kull konjuġi mhux biss iżomm il-beni li kellu b’mod separat qabel iż-żwieġ tiegħu, iżda jista’ wkoll jakkwista, juża u jiddisponi minnhom f’kapaċità individwali, indipendentement mill-konjuġi l-ieħor.

3 Hemm restrizzjonijiet fuq il-libertà ta’ kif jiġi rregolat reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Konjuġi jista’ jċedi l-beni tiegħu jew is-sehem tiegħu mill-beni konġunti tal-konjuġi biex dawn jiġu amministrati mill-konjuġi l-ieħor, li jkun obbligat li jippreserva u jipproteġi dawk il-beni bil-mezzi kollha għad-dispożizzjoni tiegħu. Jekk il-proprjetà immobbli konġunta taż-żewġ konjuġi tiġi rreġistrata fir-Reġistru tal-Artijiet taħt l-isem ta’ wieħed mill-konjuġi, huwa preżunt li l-konjuġi l-ieħor għamel ċessjoni tas-sehem tiegħu f’dik il-proprjetà biex tiġi amministrata mill-konjuġi li taħt ismu ġiet irreġistrata.

Konjuġi li jamministra binjiet li jappartjenu għall-konjuġi l-ieħor mhux biss irid jagħmel it-tiswijiet meħtieġa, iżda jrid jagħmel ukoll benefikati sa fejn l-introjtu mill-assi tal-konjuġi l-ieħor jippermetti.

Il-proprjetà immobbli ta’ wieħed mill-konjuġi tista’ tinkera mill-konjuġi l-ieħor għal massimu ta’ tliet snin u mingħajr ma l-ftehim jiġi rreġistrat fir-Reġistru tal-Artijiet. Biex konjuġi jkun jista’ jiddisponi minn oġġetti tal-beni tal-konjuġi l-ieħor li huwa jamministra b’tali mod li l-azzjonijiet tiegħu jaqbżu l-limiti normali ta’ amministrazzjoni, dak il-konjuġi jrid jikseb il-kunsens tal-konjuġi l-ieħor.

Iż-żewġ konjuġi għandhom id-dmir li jkopru l-ispejjeż tal-familja u l-ispejjeż tal-unità domestika konġunta mill-beni konġunti tal-konjuġi. Jekk il-beni konġunti tal-konjuġi ma jkunux suffiċjenti biex jappoġġaw il-familja, kull konjuġi jista’ jirrikjedi li l-konjuġi l-ieħor jikkontribwixxi għall-ispejjeż tal-familja u għall-ispejjeż tal-unità domestika b’mod proporzjonat maċ-ċirkostanzi finanzjarji separati tiegħu. Jekk il-konjuġi jgħixu separatament, wieħed mill-konjuġi jista’, jekk ikun meħtieġ, jitlob mill-konjuġi l-ieħor riżorsi proporzjonati maċ-ċirkostanzi finanzjarji tal-konjuġi l-ieħor sabiex jiġi żgurat il-livell preċedenti ta’ benesseri tal-pretendent.

Id-dota mogħtija lil mara f’każ ta’ żwieġ mill-ġenituri tagħha, minn qraba jew minn persuni oħrajn hija l-proprjetà tal-mara, anke jekk tingħata lir-raġel.

Dawn li ġejjin huma kkunsidrati l-beni personali ta’ konjuġi:

1. beni li kienu jappartjenu diġà għall-konjuġi qabel id-data taż-żwieġ tagħhom;
2. beni riċevuti bħala rigal jew wirt wara d-data taż-żwieġ tagħhom;
3. beni għall-użu strettament personali minn kull konjuġi;
4. beni meħtieġa minn konjuġi biex iwettaq ix-xogħol tiegħu;
5. beni riċevuti bħala kumpens għal danni, kif ukoll kwalunkwe pensjoni relatata ma’ telf parzjali jew sħiħ tal-kapaċità għax-xogħol;
6. beni akkwistati bil-prezz taċ-ċessjoni jew tal-permuta ta’ beni personali, dment li dan ikun iddikjarat b’mod speċifiku fiż-żmien tal-akkwist.

Il-beni li ġejjin ukoll jaqgħu taħt is-sistema ta’ komunjoni universali ta’ beni:

1. il-profitti li jaqla’ kull konjuġi, irċevuti u mhux minfuqa meta l-komunjoni tinħall;
2. ir-rikavati mill-attivitajiet separati ta’ kull konjuġi, jekk ma jintefqux meta l-komunjoni tinħall;
3. kwalunkwe negozju amministrat b’mod konġunt mill-konjuġi u stabbilit wara d-data taż-żwieġ tagħhom.

L-amministrazzjoni tal-beni tal-komunjoni u r-rappreżentanza fi proċedimenti legali fir-rigward ta’ atti li jirrigwardaw il-beni tal-komunjoni huma r-responsabbiltà ta’ kull konjuġi individwali, filwaqt li huma responsabbli b’mod konġunt għal atti ta’ amministrazzjoni straordinarja.

4 X’inhuma l-effetti legali ta’ divorzju, separazzjoni jew annullament fuq il-proprjetà matrimonjali?

Ir-relazzjonijiet legali tal-beni bejn il-konjuġi jintemmu:

1. (abbażi ta’ ftehim bejn il-konjuġi;
2. jekk imut wieħed mill-konjuġi;
3. meta jiddivorzjaw jew waqt iż-żwieġ eżistenti, abbażi ta’ talba minn wieħed mill-konjuġi, jekk id-djun tal-konjuġi l-ieħor jeċċedu l-valur tal-beni separati tiegħu jew jekk, b’riżultat tal-azzjonijiet tiegħu, il-beni jkunu f’riskju li jonqsu jew jiddissipaw b’mod sinifikanti.

Meta jinqasmu l-beni konġunti tal-konjuġi, jiġu kkunsidrati l-beni kollha tal-konjuġi mhux rikonoxxuti bħala l-beni separati ta’ wieħed mill-konjuġi, jiġifieri l-beni mobbli u immobbli bil-pertinenzi kollha, kif ukoll it-talbiet u l-obbligi tal-konjuġi.

Il-beni konġunti tal-konjuġi jinqasmu abbażi tad-dispożizzjonijiet ġenerali li jsostnu l-proċeduri għall-kondiviżjoni ta’ patrimonju (l-Artikolu 731 et seq.).

5 X’inhuma l-effetti tal-mewt ta’ wieħed mill-miżżewġin fuq ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Jekk ir-relazzjonijiet legali tal-beni tal-konjuġi jintemmu bil-mewt ta’ wieħed mill-konjuġi, allura, ladarba s-sehem tal-konjuġi superstiti jkun ġie separat, is-sehem tal-konjuġi deċedut jgħaddi għand il-werrieta tiegħu.

Il-konjuġi superstiti jiret mingħand id-deċedut irrispettivament mill-forma ta’ relazzjoni tal-beni fis-seħħ bejn il-konjuġi waqt iż-żwieġ tagħhom.

Il-konjuġi jirċievi s-sehem tal-wild jekk in-numru ta’ tfal li esprimew l-intenzjoni li jirtu jkun inqas minn erbgħa, iżda jirċievi kwart tas-sehem jekk ikun erbat itfal jew aktar li esprimew l-intenzjoni li jirtu.

6 Liema awtorità għandha l-kompetenza li tiddeċiedi f’każ marbut mar-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

L-awtoritajiet ġudizzjarji għandhom ġuriżdizzjoni f’konformità mar-regoli ġenerali.

7 X’inhuma l-effetti tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali fuq ir-relazzjonijiet legali bejn konjuġi u parti terza?

Il-konjuġi jinżammu responsabbli għall-obbligi li jkunu daħlu għalihom b’mod konġunt biex jissodisfaw il-ħtiġijiet tal-familja jew il-ħtiġijiet tal-unità domestika konġunta sal-limitu tal-beni konġunti tagħhom, u kull wieħed sal-limitu tal-beni separati tagħhom, jekk il-beni konġunti ma jkunux biżżejjed.

Konjuġi jinżamm responsabbli għall-obbligi li jkun daħal għalihom individwalment biex jissodisfa l-ħtiġijiet tal-familja jew il-ħtiġijiet tal-unità domestika konġunta sal-limitu tal-beni tiegħu, jekk il-beni konġunti tal-konjuġi ma jkunux biżżejjed. Il-konjuġi l-ieħor jinżamm responsabbli għal dawn l-obbligi sal-limitu tal-beni tiegħu biss jekk il-korrispettiv riċevut skont l-obbligu tiegħu jkun intuża biex jiġu ssodisfati l-ħtiġijiet tal-familja jew il-ħtiġijiet tal-unità domestika konġunta.

Konjuġi jinżamm responsabbli għall-obbligi li jirriżultaw mill-atti illeċiti tiegħu l-ewwel sal-limitu tal-beni separati tiegħu, iżda, jekk dawn ma jkunux biżżejjed, sal-limitu tas-sehem tiegħu mill-beni konġunti tal-konjuġi.

Konjuġi jinżamm responsabbli għall-obbligi li jkun daħal għalihom f’ismu stess jew mingħajr il-kunsens tal-konjuġi l-ieħor l-ewwel sal-limitu tal-beni separati tiegħu, iżda, jekk dawn ma jkunux biżżejjed, sal-limitu tas-sehem tiegħu mill-beni konġunti tal-konjuġi.

Il-beni ta’ konjuġi ma jintużawx biex jiġu ssodisfati l-obbligi tal-konjuġi l-ieħor. Jekk, fir-rigward tad-djun ta’ wieħed mill-konjuġi, jinbdew proċedimenti ta’ rkupru kontra l-beni separati tal-konjuġi l-ieħor, il-konjuġi l-ieħor jista’ jitlob li tali beni jiġu rilaxxati mill-proċedimenti ta’ rkupru. Jekk, fir-rigward tad-djun ta’ wieħed mill-konjuġi, jinbdew proċedimenti ta’ rkupru kontra l-beni konġunti tal-konjuġi, il-konjuġi l-ieħor jista’ jitlob li tali beni jinqasmu u s-sehem tiegħu jiġi rilaxxat mill-proċedimenti ta’ rkupru.

Il-qsim tal-beni tal-konjuġi ma jċaħħadx lill-kredituri tal-konjuġi mid-drittijiet tagħhom. Id-drittijiet akkwistati minn terzi jibqgħu fis-seħħ.

8 Deskrizzjoni qasira tal-proċedura għad-diviżjoni, inklużi l-partizzjoni, id-distribuzzjoni u l-likwidazzjoni, tal-proprjetà matrimonjali f’dan l-Istat Membru

Jekk, fi żwieġ eżistenti, il-beni konġunti tal-konjuġi jkunu nqasmu, jiġu applikati dispożizzjonijiet li jistabbilixxu s-sistema ta’ beni separati għar-relazzjonijiet tal-beni tagħhom (l-Artikolu 117 et seq.).

Jekk il-kuntratt taż-żwieġ jistabbilixxi sistema ta’ beni separati, kull konjuġi mhux biss iżomm il-beni li kellu b’mod separat qabel iż-żwieġ tiegħu, iżda jista’ wkoll jakkwista, juża u jiddisponi minnhom f’kapaċità individwali, indipendentement mill-konjuġi l-ieħor.

9 X’inhuma l-proċedura u d-dokumenti jew l-informazzjoni tipikament meħtieġa għall-finijiet tar-reġistrazzjoni tal-proprjetà immobbli?

Biex il-kuntratti taż-żwieġ ikollhom effett vinkolanti fil-konfront ta’ terzi, il-kuntratti jridu jkunu rreġistrati fir-Reġistru tas-Sistemi li Jirregolaw il-beni tal-miżżewġin u, fejn jidħlu beni immobbli, fir-Reġistru tal-Artijiet ukoll.

L-oneru biex jiġi stabbilit li ċerti beni speċifiċi huma separati jaqa’ fuq il-konjuġi li jasserixxi hekk. Il-fatt li proprjetà immobbli tkun ben separat ta’ konjuġi wieħed jiġi rreġistrat fir-Reġistru tal-Artijiet.

Il-fatt li ben immobbli jaqa’ taħt is-sistema tal-komunjoni universali ta’ beni jiġi rreġistrat fir-Reġistru tal-Artijiet. Kull wieħed mill-konjuġi jista’ jitlob li d-drittijiet ta’ beni immobbli inklużi fis-sistema tal-komunjoni universali ta’ beni jiddaħħlu fir-Reġistru tal-Artijiet fl-ismijiet taż-żewġ konjuġi.

Jekk, fi żwieġ eżistenti, il-beni konġunti tal-konjuġi jkunu nqasmu, jiġu applikati dispożizzjonijiet li jistabbilixxu s-sistema ta’ beni separati għar-relazzjonijiet tal-beni tagħhom. Il-kuntratti u s-sentenzi tal-qorti jiksbu effett vinkolanti fil-konfront ta’ terzi wara li jiġu rreġistrati fir-Reġistru tas-Sistemi li Jirregolaw il-beni tal-miżżewġin jew, fil-każ ta’ beni immobbli, wara li jiġu rreġistrati fir-Reġistru tal-Artijiet.

L-estratti tar-rekords fir-Reġistru tas-Sistemi li Jirregolaw il-beni tal-miżżewġin jiġu ppubblikati għall-informazzjoni mingħajr dewmien fil-Gazzetta tal-Gvern, u l-avviżi dwar il-beni immobbli jiġu kkomunikati lill-Uffiċċju tar-Reġistru tal-Artijiet għar-reġistrazzjoni fir-Reġistru tal-Artijiet.

Jekk jogħġbok innota li l-verżjoni bil-lingwa oriġinali ta' din il-paġna ġiet emendata reċentement. Il-verżjoni tal-lingwa li qed tara bħalissa attwalment qed tiġi ppreparata mit-tradutturi tagħna.

Reġimi tal-Proprjetà Matrimonjali - Lussemburgu

1 Hemm reġim tal-proprjetà matrimonjali statutorju f’dan l-Istat Membru? X’jipprovdi?

Il-Kodiċi Ċivili tal-Lussemburgu (Code Civil) jipprevedi li fin-nuqqas ta’ kuntratt taż-żwieġ (contrat de mariage), il-konjuġi huma soġġetti għar-reġim statutorju tal-proprjetà matrimonjali (régime matrimonial) (ara l-Artikolu 1400 et seq. tal-Kodiċi Ċivili). F’dan il-każ, ir-reġim applikabbli huwa dik tal-komunjoni tal-beni miksuba wara (communauté des biens réduite aux acquêts), ġeneralment imsejħa l-komunjoni statutorja tal-beni tal-miżżewġin (communauté légale). Dawn ir-regoli jiddistingwu bejn proprjetà konġunta (biens communs) u l-proprjetà separata ta’ kull konjuġi (biens propres).

Kwalunkwe proprjetà li kienet tal-konjuġi qabel iż-żwieġ tibqa’ proprjetà separata. Fil-prinċipju, il-proprjetà miksuba matul iż-żwieġ tifforma parti mill-proprjetà konġunta tal-konjuġi (salarji u introjtu, benefiċċji u introjtu minn proprjetà separata, assi akkwistati bi ħlas).

Proprjetà li fir-rigward tagħha l-konjuġi ma jistgħux jagħtu prova tas-sjieda hija preżunta li hija proprjetà konġunta.

Hemm diversi eċċezzjonijiet għal din il-preżunzjoni, inklużi assi ta’ natura personali u drittijiet strettament personali, li jitqiesu li huma proprjetà separata. Pereżempju, il-ħwejjeġ, ir-rikordji tal-familja, id-dritt tal-awtur jew id-drittijiet tal-proprjetà industrijali u t-talbiet għal kumpens jitqiesu bħala proprjetà separata (l-Artikolu 1404 tal-Kodiċi Ċivili). L-assi miksuba matul il-komunjoni tal-beni permezz ta’ wirt, rigal jew legat jitqiesu wkoll bħala proprjetà separata (l-Artikolu 1405 tal-Kodiċi Ċivili).

https://legilux.public.lu/eli/etat/leg/code/civil/20220701

2 Il-miżżewġin, kif jistgħu jirregolaw ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali tagħhom? X’inhuma r-rekwiżiti formali f’dan il-każ?

L-Artikolu 1387 tal-Kodiċi Ċivili dwar il-prinċipju tal-libertà tal-ftehimiet taż-żwieġ jipprovdi li “l-liġi tirregola biss ir-relazzjoni taż-żwieġ fir-rigward tal-proprjetà fin-nuqqas ta’ ftehimiet speċifiċi li l-konjuġi jistgħu jidħlu għalihom skont kif iqisu xieraq, sakemm dawn ma jiksrux il-moralità pubblika jew id-dispożizzjonijiet li ġejjin”.

Il-konjuġi jistgħu jiddevjaw mir-reġim statutorju tal-proprjetà matrimonjali billi jagħmlu kuntratt taż-żwieġ. Dan il-kuntratt jiġi stabbilit jew b’mod liberu jew billi tintgħażel waħda mill-formoli prestabbiliti fil-Kodiċi Ċivili.

Billi jagħmlu kuntratt taż-żwieġ, il-konjuġi jistgħu jistabbilixxu komunjoni tal-beni sħiħa (communauté universelle). Skont din is-sistema, il-konjuġi ma għandhom l-ebda proprjetà separata għajr l-assi li jappartjenu għal wieħed mill-konjuġi min-natura tagħhom stess (ilbies personali, rikordji tal-familja, eċċ.). L-assi kollha huma koproprjetà (proprjetà mobbli, proprjetà immobbli, proprjetà akkwistata matul iż-żwieġ u preżenti fil-jum taż-żwieġ). Bl-istess mod, il-konjuġi iridu jagħmlu tajjeb konġuntament għal kwalunkwe dejn ta’ xi ħadd minnhom u t-tnejn li huma għandhom responsabbiltà in solidum għalihom.

Il-Kodiċi Ċivili jipprevedi t-tieni tip ta’ reġim tal-proprjetà matrimonjali: is-separazzjoni tal-beni (séparation de biens). Dan ir-reġim huwa bbażat fuq il-prinċipju li l-konjuġi ma għandhom l-ebda proprjetà konġunta. Il-proprjetà kollha tappartjeni lil wieħed mill-konjuġi jew lill-ieħor. Għalhekk, kull konjuġi jżomm id-dritt uniku li jamministra, igawdi u jiddisponi liberament mill-proprjetà personali tiegħu. Bl-istess mod, kull konjuġi jibqa’ responsabbli biss għad-djun tiegħu (imġarrba qabel jew matul iż-żwieġ). Eċċezzjoni tapplika għad-djun imġarrba minn wieħed mill-konjuġi għall-manteniment tal-unità domestika jew għat-trobbija tat-tfal. Dawn id-djun dejjem jorbtu liż-żewġ konjuġi.

Fir-rigward tar-rekwiżiti proċedurali, il-ftehimiet matrimonjali huma fformulati minn att notarili (acte devant notaire).

Għalhekk, kuntratt taż-żwieġ, jew l-emenda ta’ kuntratt preeżistenti, dejjem irid jiġi fformulat fil-forma ta’ att notarili fil-preżenza u bil-kunsens tal-partijiet kollha involuti (l-Artikolu 1394 tal-Kodiċi Ċivili). In-nutar jifformula l-kuntratt taż-żwieġ, jagħmel arranġamenti għall-iffirmar tiegħu mill-konjuġi jew konjuġi futuri, u huwa responsabbli biex jibagħtu lill-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku biex jiġi insinwat fir-reġistru ċivili. Din il-formalità hija essenzjali sabiex il-kuntratt taż-żwieġ ikun jorbot lil terzi (eż. lill-kredituri ta’ wieħed mill-konjuġi).

3 Hemm restrizzjonijiet fuq il-libertà ta’ kif jiġi rregolat reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Iva, ċerti prinċipji jridu jiġu rrispettati. Kuntratt taż-żwieġ ma jistax imur kontra l-moralità pubblika (l-Artikolu 1387 tal-Kodiċi Ċivili), jidderoga mir-regoli dwar l-awtorità tal-ġenituri, l-amministrazzjoni legali u l-kustodja (l-Artikolu 1388 tal-Kodiċi Ċivili) jew ikollu l-effett li jibdel l-ordni statutorju tas-suċċessjoni (l-Artikolu 1389 tal-Kodiċi Ċivili).

Ir-reġim primarju (l-Artikoli 212 sa 226 tal-Kodiċi Ċivili) irid jiġi rrispettat bis-sħiħ, ħlief fejn jipprevedi l-applikazzjoni ta’ ftehimiet matrimonjali. L-istipulazzjonijiet tal-kuntratt taż-żwieġ ma jistgħux ikunu f’kunflitt mad-drittijiet u l-obbligi rispettivi tal-konjuġi.

Fost l-obbligi l-oħra tagħhom, il-konjuġi għandhom dmir reċiproku li jibqgħu leali u li jipprovdu għajnuna u assistenza lil xulxin. Huma ma jistgħux jiddisponu mid-drittijiet li bihom hija żgurata d-dar tal-familja, u lanqas tal-attrezzaturi li hemm fiha. Bl-istess mod, hija preżunta r-responsabbiltà in solidum (solitarité) għad-djun tal-unità domestika.

4 X’inhuma l-effetti legali ta’ divorzju, separazzjoni jew annullament fuq il-proprjetà matrimonjali?

(a) Id-divorzju (divorce) ixolji ż-żwieġ u jinvolvi l-likwidazzjoni (liquidation) u d-diviżjoni (partage) tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali . Il-kuntratt taż-żwieġ ma jibqax effettiv u r-relazzjonijiet tal-partijiet fir-rigward tal-proprjetà jsiru rregolati mil-liġi ġenerali tal-obbligi u tal-koproprjetà.

Il-qorti li tisma’ l-kawża tad-divorzju tista’ tagħti pensjoni tal-manteniment (pension alimentaire) lil wieħed mill-konjuġi. Il-pensjoni tal-manteniment tiġi ddeterminata skont il-ħtiġijiet tal-konjuġi li titħallas lilu u l-kapaċità kontributorja tal-konjuġi l-ieħor.

Jekk konjuġi jkun abbanduna jew naqqas l-attività professjonali tiegħu matul iż-żwieġ (eż. sabiex jieħu ħsieb it-tfal), huwa intitolat, taħt ċerti kundizzjonijiet, li jressaq talba kontra l-konjuġi l-ieħor sabiex jagħmel xiri retroattiv mill-iskema ġenerali tal-assigurazzjoni tal-pensjoni.

Meta wild wieħed jew aktar miż-żwieġ ikun taħt l-età ta’ 12-il sena fid-data meta jingħata d-divorzju, il-konjuġi li jeżerċita l-awtorità tal-ġenituri (autorité parentale) (waħdu jew flimkien mal-ġenitur l-ieħor) u li t-tfal jgħixu miegħu abitwalment jista’ jitlob lill-qorti biex tagħtih id-dritt li jibqa’ fid-dar matrimonjali. Il-fatt li d-dar tista’ tappartjeni lill-konjuġi l-ieħor ma jipprevjenix dan l-għoti.

Fil-prinċipju, id-divorzju tal-ġenituri ma jbiddilx il-kundizzjonijiet għall-eżerċizzju tal-awtorità tal-ġenituri, li jibqa’ jiġi eżerċitat konġuntament mit-tnejn li huma. Il-qorti tagħti biss l-awtorità tal-ġenituri lil wieħed miż-żewġ ġenituri meta dan ikun fl-interess tal-wild minuri.

b) Il-konjuġi li jixtiequ jisseparaw, iżda li jkun għadhom ma jixtiqux li jiddivorzjaw, jistgħu jagħżlu separazzjoni legali (séparation de corps). Il-konjuġi legalment separati ma jibqgħux obbligati li jgħixu flimkien, iżda s-separazzjoni legali dejjem tinvolvi s-separazzjoni tal-proprjetà, li min-naħa tagħha tinvolvi x-xoljiment tal-komunjoni tal-beni. Id-dmirijiet u l-obbligi l-oħrajn taż-żwieġ jibqgħu fis-seħħ.

Għalkemm is-separazzjoni legali tintemm mar-rikonċiljazzjoni tal-konjuġi, dawn jibqgħu soġġetti għas-separazzjoni tal-proprjetà, ħlief jekk jintlaħaq ftehim dwar reġim matrimonjali ġdid.

c) L-annullament taż-żwieġ (annulation du mariage) għandu l-effett li jannulla ż-żwieġ b’mod retroattiv. Ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali jitqies li qatt ma eżista. Id-drittijiet u d-dmirijiet taż-żwieġ jgħibu u l-persuni kkonċernati jitqiesu li għexu flimkien bħala koppja koabitanti.

5 X’inhuma l-effetti tal-mewt ta’ wieħed mill-miżżewġin fuq ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Il-mewt ta’ wieħed mill-konjuġi xxolji l-komunjoni tal-beni. Hija meħtieġa likwidazzjoni doppja: il-likwidazzjoni tar-reġim statutorju jew kuntrattwali tal-proprjetà matrimonjali, u mbagħad id-drittijiet ta’ wirt tal-konjuġi superstitu.

Sakemm ma jkunx previst mod ieħor u meta l-mejjet iħalli warajh tfal jew dixxendenti ta’ dawk it-tfal, il-konjuġi superstitu jkun intitolat li jiret jew l-ammont minimu li wild leġittimu jkun legalment intitolat li jirċievi, li jrid jammonta għal mill-inqas kwart tal-patrimonju, jew għat-tgawdija tal-proprjetà li fiha kienu jgħixu flimkien il-konjuġi kif ukoll l-attrezzaturi tagħha, dment li l-fond kien il-proprjetà tal-mejjet fl-intier tiegħu jew b’mod konġunt mill-mejjet u s-superstitu (l-Artikolu 767-1 tal-Kodiċi Ċivili).

Meta l-mejjet la jħalli warajh tfal u lanqas dixxendenti ta’ dawk it-tfal, il-konjuġi superstitu jkun intitolat għad-dritt ta’ proprjetà sħiħa tal-patrimonju kollu sakemm ma jkunx previst mod ieħor fit-testment (l-Artikolu 767-2 tal-Kodiċi Ċivili).

6 Liema awtorità għandha l-kompetenza li tiddeċiedi f’każ marbut mar-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Id-dispożizzjonijiet tal-Liġi tas-27 ta’ Ġunju 2018 li tistabbilixxi l-qorti tal-familja u li tirriforma d-divorzju u l-awtorità tal-ġenituri (loi du 27 juin 2018 instituant le juge aux affaires familiales, portant réforme du divorce et de l’autorité parentale), li daħlu fis-seħħ fl-1 ta’ Novembru 2018, huma applikabbli: https://legilux.public.lu/eli/etat/leg/loi/2018/06/27/a589/jo

Il-qorti tal-familja tisma’ rikorsi dwar reġimi tal-proprjetà matrimonjali.

Diviżjoni bonarja barra mill-qorti hija possibbli. Madankollu, l-involviment ta’ nutar huwa meħtieġ biss meta proprjetà tkun soġġetta għar-reġistrazzjoni tal-art (publicité foncière).

Fil-qorti jiġu deċiżi biss kawżi kontenzjużi.

7 X’inhuma l-effetti tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali fuq ir-relazzjonijiet legali bejn konjuġi u parti terza?

L-Artikolu 220 tal-Kodiċi Ċivili, li japplika irrispettivament mir-reġim tal-proprjetà matrimonjali, jistabbilixxi preżunzjoni ta’ responsabbiltà in solidum bejn il-konjuġi u terzi fir-rigward tad-djun tal-unità domestika, filwaqt li kull wieħed mill-konjuġi għandu s-setgħa li jidħol f’kuntratti waħdu għaż-żamma tal-unità domestika jew għall-edukazzjoni tat-tfal; kwalunkwe dejn li għalhekk jiġġarrab minn wieħed jorbot in solidum lill-ieħor.

Madanakollu, ir-responsabbiltà in solidum ma għandhiex tapplika għal nefqa li hija manifestament eċċessiva fid-dawl tal-istil ta’ ħajja tal-unità domestika, l-utilità jew in-nuqqas ta’ utilità tat-tranżazzjoni jew il-bona fide jew mala fide tat-terz kontraenti.

Lanqas ma għandu japplika għall-obbligi li jirriżultaw minn xiri bin-nifs, sakemm ma jkunux ġew konklużi bil-kunsens taż-żewġ konjuġi.

Effett ieħor tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali fuq ir-relazzjoni legali bejn konjuġi u terz jikkonċerna l-bidla tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali, li tidħol fis-seħħ fir-rigward ta’ terzi 3 xhur wara li tiddaħħal fir-reġistru ċivili. Madankollu, fin-nuqqas ta’ din l-entrata, il-bidla madankollu torbot lil terzi jekk, fl-atti konklużi magħhom, il-konjuġi jiddikjaraw li emendaw ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali tagħhom.

Fir-rigward ta’ terzi, id-deċiżjoni tad-divorzju tidħol fis-seħħ biss mid-data tal-entrata jew tal-insinwazzjoni. Jekk xi ħadd mill-konjuġi jkun negozjant, kwalunkwe kuntratt taż-żwieġ u kwalunkwe att li jemenda jew ibiddel ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali jridu jintbagħtu fi żmien xahar lir-Reġistru Kummerċjali.

8 Deskrizzjoni qasira tal-proċedura għad-diviżjoni, inklużi l-partizzjoni, id-distribuzzjoni u l-likwidazzjoni, tal-proprjetà matrimonjali f’dan l-Istat Membru.

Il-kuntratt taż-żwieġ ma għandu l-ebda effett ulterjuri ladarba jkun ġie xolt.

Il-likwidazzjoni tal-koproprjetà hija bbażata fuq diversi kalkoli li jiddeterminaw il-proporzjon tal-proprjetà konġunta li għandha tiġi diviża, u l-assi u l-obbligazzjonijiet ta’ kull konjuġi.

Kull wieħed mill-konjuġi jerġa’ jikseb il-pussess tal-proprjetà separata tiegħu. Imbagħad tiġi stabbilita dikjarazzjoni ta’ kumpens (compte des récompenses), li turi kemm il-kumpens dovut lil kull konjuġi mill-komunjoni tal-beni, kif ukoll il-kumpens dovut mill-konjuġi lill-komunjoni tal-beni.

Id-diviżjoni sussegwentement titwettaq fuq bażi ugwali, fil-prinċipju, sakemm ma jkunx miftiehem mod ieħor.

Ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali jista’ jiġi likwidat permezz ta’ ftehim bonarju. Id-diviżjoni tal-proprjetà soġġetta għal reġistrazzjoni tal-art titwettaq minn att notarili.

Meta l-konjuġi ma jaqblux dwar il-likwidazzjoni u d-diviżjoni tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali, nutar, li qabel kien maħtur mill-qorti tal-familja għal dak il-għan, jifformula rapport dwar id-diffikultajiet u d-dikjarazzjonijiet rispettivi tal-konjuġi. Il-qorti, f’seduta plenarja, tiddeċiedi dwar it-tilwim li jifdal bejn il-konjuġi u tirrinvijahom lin-nutar sabiex jifformula l-iskema finali tad-diviżjoni (l’état liquidatif).

9 X’inhuma l-proċedura u d-dokumenti jew l-informazzjoni tipikament meħtieġa għall-finijiet tar-reġistrazzjoni tal-proprjetà immobbli?

Kwalunkwe diviżjoni li taffettwa strument soġġett għar-reġistrazzjoni tal-art titwettaq minn att notarili.

Fi kwalunkwe każ, kwalunkwe att inter vivos (actes entre vifs), kemm jekk bla ħlas kif ukoll jekk bi ħlas, it-trasferiment tad-drittijiet in rem fi proprjetà immobbli (droits réels immobiliers) għajr drittijiet preferenzjali (privilèges) jew ipoteki (hypothèques), irid jiġi insinwat fl-uffiċċju tar-reġistru tal-ipoteki (bureau de la conservation des hypothèques) tal-ġuriżdizzjoni li fiha tinsab il-proprjetà.

Id-dispożizzjonijiet tal-Liġi emendata tat-25 ta’ Settembru 1905 dwar l-insinwazzjoni tad-drittijiet in rem fi proprjetà immobbli (loi modifiée du 25 septembre 1905 sur la transcription des droits réels immobiliers) huma applikabbli: https://legilux.public.lu/eli/etat/leg/loi/1905/09/25/n1/jo

1 Hemm reġim tal-proprjetà matrimonjali statutorju f’dan l-Istat Membru? X’jipprovdi?

L-Istat Malti jofri lil partijiet li jkunu jridu jikkuntrattaw żwieġ taħt il-leġislazzjoni Maltija, il-liberta` li jagħżlu huma dak ir-reġim li għandha tirregola l-proprjetà matrimonjali tagħhom. Madanakollu, ir-reġim tal-proprjeta’ matrimonjali ewlieni ġewwa Malta huwa dak tal-Komunjoni tal-Akkwisti. Dan ir-reġim jopera b’operazzjoni tal-liġi f’kull żwieġ, salv jekk il-partijiet li jkunu diġa’ kkuntrattaw jew li għadhom ser jikkuntrattaw iż-żwieġ jagħżlu illi l-proprjeta’ matrimonjali tagħhom għandha tiġi regolata b’reġim ieħor li ma jmurx kontra l-ispirtu tal-liġi Maltija permezz ta’ kuntratt pubbliku. Tipi ta’ reġim oħra li jirregolaw il-proprjeta’ matrimonjali li jeżistu ġewwa Malta, apparti dak tal-Komunjoni tal-Akkwisti, huma s-Separazzjoni tal-Beni u l-Komunjoni ta’ Residwu taħt Amministrazzjoni Separata.

Il-Komunjoni tal-Akkwisti bħala r-reġim tal-proprjeta’ matrimonjali statutorju ġewwa Malta, jipprovdi illi dak kollu li jiġi akkwistat mill-partijiet wara ż-żwieġ, ikun jifforma parti minn din il-Komunjoni tal-Akkwisti u għaldaqstant ikun jappartjeni liż-żewġ partijiet f’ishma ndaqs. Il-liġi Maltija tipprovdi speċifikament dak li għandu jifforma parti mill-Komunjoni tal-Akkwisti, b’esklużjoni għal donazzjonijiet, wirt u proprjetà parafernali ta’ kull parti.

Is-Separazzjoni tal-Beni bħala reġim ieħor li l-partijiet jistgħu jagħżlu minnflok ir-reġim tal-Komunjoni tal-Akkwisti, jipprovdi illi kull parti għandha d-dritt illi jkollha l-kontroll assolut u tamministra dawk il-ħwejjeġ li hija tkun akwistat qabel u wara ż-żwieġ, u dan mingħajr il-kunsens tal-parti l-oħra.

Il-Komunjoni ta’ Residwu taħt Aministrazzjoni Separata bħala reġim ieħor li l-partijiet jistgħu jagħżlu minnflok ir-reġim tal-Komunjoni tal-Akkwisti, jipprovdi illi kull parti fiż-żwieġ għandha d-dritt li takkwista, żżomm u tamministra dawk il-ħwejjeġ li hija tkun akkwistat f’isimha daqslikieku hija kienet is-sid esklussiv tal-istess ħwejjeġ. Madanakollu permezz ta’ dan ir-reġim, il-partijiet fiż-żwieġ ma humiex preklużi milli jiksbu beni flimkien, liema beni għandhom ikunu amminisrati b’mod konġunt mill-partijiet.

2 Il-miżżewġin, kif jistgħu jirregolaw ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali tagħhom? X’inhuma r-rekwiżiti formali f’dan il-każ?

Fir-rigward tar-reġim tal-Komunjoni tal-Akkwisti, ir-regola ġenerali hi li ż-żewġ partijiet fiż-żwieġ għandhom l-obbligu li jirregolaw u jamministraw l-proprjetà matrimonjali tagħhom flimkien. Madanakollu, l-liġi Maltija fir-rigward ta’ dan ir-reġim partikolari tiddistingwi bejn amministrazzjoni ordinarja, ċjoe’ dawk l-atti li jmissu lil waħda mill-partijiet miżżewġa, u amministrazzjoni straordinarja, ċjoe’ dawk l-atti li jmissu liż-żewġ partijiet flimkien. Il-liġi Maltija telenka biss dawk l-atti ta’ amministrazzjoni straordinarja, b’hekk dak li ma huwiex espressament imniżżel fil-liġi, għandu jkun ikkunsidrat li jikkostitwixxi att ta’ amministrazzjoni ordinarja. Għaldaqstant bħala rekwiżit formali li għandu dejjem jiġi onorat sabiex jiġi regolat ir-reġim tal-Komunjoni tal-Akkwisti huwa dak tal-kunsens taż-żewġ partijiet miżżewġin. F’każ li l-kunsens tal-partijiet ma jkunx ingħata sabiex isir att rigward trafseriment jew ħolqien ta’ jedd reali jew personali fuq proprjetà immobbli jew mobbli, l-att jista’ jiġi annullat fuq it-talba tal-parti li ma tkunx tagħat il-kunsens tagħha.

Fir-rigward tar-reġim ta’ Separazzjoni ta’ Beni, ir-regola ġenerali hi kull parti miżżewġa għandha d-dritt li tirregola u tamministra l-proprjeta’ li jkollha fuq isimha mingħajr ebda kunsens tal-parti miżżewġa l-oħra.

3 Hemm restrizzjonijiet fuq il-libertà ta’ kif jiġi rregolat reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Meta jkun qiegħed jiġi operat ir-reġim tal-Komunjoni tal-Akkwisti, il-partijiet fiż-żwieġ għandhom l-obbligu li jagħmlu kollox flimkien. Għaldaqtsant ma għandhom l-ebda liberta’ kif jirregolaw u jamministraw, għajr għal dawk l-atti ta’ amministrazzjoni ordinarja li ma jirrikjedux il-kunsens taż-żewġ partijiet.

Min-naħa l-oħra meta jkun qiegħed jiġi operat ir-reġim tas-Separazzjoni tal-Beni, kull parti fiż-żwieġ għandha l-libertà li tagħmel dak kollu li jidrilha xieraq bil-propjetà li jkollha fuq isimha mingħajr ebda indħil mill-parti l-oħra.

Fir-rigward tar-reġim tal-Komunjoni tar-Residwu taħt Amministrazzjoni Separata, f’każ li parti fiż-żwieġ tagħmel akkwist mingħajr il-kunsens tal-parti l-oħra, din għandha l-liberta’ li tirregola r-reġim mingħajr ebda restrizzjonijiet. Madanakollu, jekk isir akkwist f’isem iż-żewġ partijiet, dawn tal-aħħar ma jkollhom l-ebda liberta’ li jagħmlu li jridu iżda għandhom jaġixxu t-tnejn flimkien.

4 X’inhuma l-effetti legali ta’ divorzju, separazzjoni jew annullament fuq il-proprjetà matrimonjali?

Meta jkun qiegħed jiġi operat ir-reġim tal-Komunjoni tal-Akkwisti, il-liġi tistipula ċar illi dan ir-reġim jibda minn dakinhar taż-żwieġ u jispiċċa malli jinħall iż-żwieġ, ċjoe’ permezz ta’ divorzju. Magħdud ma’ dan, il-liġi tkompli billi tistipula ukoll f’każ li jkun hemm firda legali tal-miżżewġin, jista’ jintalab il-qsim ġudizzjarju ta’ beni.

F’każ li jkun qiegħed jiġi operat ir-reġim tal-Komunjoni ta’ Residwu taħt Amministrazzjoni Separata, il-liġi tistipula illi din tispiċċa, fost oħrajn, meta jkun hemm ix-xoljiment taż-żwieġ u mas-separazzjoni legali tal-miżżewġin.

Madanakollu, f’każ li fiż-żwieġ ikun hemm fis-seħħ ir-reġim tas-Separazzjoni tal-Beni, kull parti fiż-żwieġ li jtemmu ż-żwieġ tagħhom, jinfirdu jew jannullaw iż-żwieġ tagħhom, jibqgħu jirregolaw u jamministraw l-akkwisti li huma jkunu għamlu huma f’isimhom.

Għaldaqstant l-effetti tad-divorzju, separazzjoni, jew annullament, fir-rigward tal-proprjetà matrimonjali, huwa li dak li jkun ġie akkwistat jinqasam bejn il-partijiet b’mod amikevoli jew inkella permezz ta’ deċiżjoni tal-Qorti kompetenti.

5 X’inhuma l-effetti tal-mewt ta’ wieħed mill-miżżewġin fuq ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Mal-mewt ta’ wieħed mill-miżżewġin, ir-regim tal-proprjeta’ matrimonjali jispicca u għandha tibda tapplika l-liġi tas-suċċessjoni Maltija sabiex il-proprjeta’ tal-konjugi li jkun miet/mietet tinqasam fuq l-eredi tal-mejjet/mejta. Illi l-fattur ewlieni li għandu jittiehed in konsiderazzjoni huwa jekk il-parti li tkun mietet tkunx mietet testata jew intestata.

6 Liema awtorità għandha l-kompetenza li tiddeċiedi f’każ marbut mar-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

L-Awtorita’ kompetenti sabiex tiddeċiedi kwistjonijiet marbutin mar-reġim tal-proprjetà matrimonjali hija l-Qorti Ċivili (Sezzjoni Familja).

7 X’inhuma l-effetti tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali fuq ir-relazzjonijiet legali bejn konjuġi u parti terza?

Mal-mument li reġim ta’ proprjetà matrimonjali jibda jopera maż-żwieġ tal-partijiet, dan jagħti bidu għal relazzjoni legali bejn il-konjuġi u terzi persuni, meta dan ikun il-każ. Terzi persuni jkollhom id-dritt li jeżerċitaw il-jeddijiet legali tagħhom kontra l-konjuġi flimkien jew separatament, skont il-każ, ma’ min ikunu għamlu kuntratt jew id-dejn.

8 Deskrizzjoni qasira tal-proċedura għad-diviżjoni, inklużi l-partizzjoni, id-distribuzzjoni u l-likwidazzjoni, tal-proprjetà matrimonjali f’dan l-Istat Membru.

Sabiex issir diviżjoni tal-proprjetà matrimonjali, normalment tali proċedura ssir fl-istadju li l-partijiet jkunu bdew proċeduri ta’ separazzjoni jew divorzju. Proċeduri ta’ dawn it-tip jirrikjedu li qabel ma’ l-partijiet ma jirrikorru quddiem il-Qorti kompetenti, huma għandhom jibdew il-proċess ta’ medjazzjoni

Illi f’każ li l-medjazzjoni tkun ta’ suċċess, il-konjugi jkunu jistgħu jisseparaw b’mod bonarju f’liema każ il-konjugi jiftiehmu fuq id-drittijiet tagħhom reċiproċi, fuq id-drittijiet tagħhom fuq uliedhom u dwar id-diviżjoni tal-proprjeta’ matrimonjali, issir att pubbliku li jiġi skrutinizzat mill-Qorti kompetenti sabiex ikun aċċertat li nżamm bilanċ bejn id-drittijiet tal-konjugi. Dan il-kuntratt wara li jiġi approvat mill-Qorti kompetenti jiġi insinwat u rreġistrat sabiex ikun effettiv għall-finijiet kollha tal-liġi, inkluż fir-rigward ta’ terzi persuni.

Illi jekk il-proċedura ta’ medjazzjoni ma tkunx ta’ suċċess u l-partijiet ma jaslux għall-arranġament bonarju, huma għandhom jibdew proċeduri appożiti quddiem il-Qorti kompetenti, fejn ssir talba fir-rigward tax-xoljiment tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali sabiex b’hekk il-proprjetà matrimonjali tkun tista’ tiġi diviża bejn iż-żewġ partijiet. Wara li d-deċiżjoni tal-Qorti kompetenti tgħaddi in ġudikat, l-istess sentenza tiġi rreġistrata sabiex tkun effettiva għall-finijiet kollha tal-liġi, inkluż fir-rigward ta’ terzi persuni.

9 X’inhuma l-proċedura u d-dokumenti jew l-informazzjoni tipikament meħtieġa għall-finijiet tar-reġistrazzjoni tal-proprjetà immobbli?

Sabiex proprjetà immobbli tiġi reġistrata ġewwa Malta, in-Nutar Pubbliku li jkun għamel il-kuntratt tal-proprjeta’ immobbli, jippreżenta nota ta’ insinwa lir-Reġistru Pubbliku sabiex din tiġi insinwata. Mal-mument li jkun hemm in-nota tal-insinwa, il-proprjetà immobbli tkun ġiet irreġistrata u l-kuntratt ikollu saħħa fir-rigward tal-partijiet tal-kuntratt u kif ukoll fuq terzi persuni.

1 Hemm reġim tal-proprjetà matrimonjali statutorju f’dan l-Istat Membru? X’jipprovdi?

Skont il-liġi Awstrijaka, is-sistema predefinita li tirregola l-beni tal-miżżewġin hija dik tas-separazzjoni tal-beni (Gütertrennung). Kull wieħed mill-konjuġi jżomm il-beni li huwa jkun ġab fiż-żwieġ u jsir is-sid uniku tal-beni akkwistati minnu (l-Artikoli 1233 u 1237 tal-Kodiċi Ċivili Awstrijak, Allgemeines Bürgerliches Gesetzbuch). Kull konjuġi huwa wkoll il-kreditur uniku għad-debituri tiegħu u d-debitur uniku għall-kredituri tiegħu.

2 Il-miżżewġin, kif jistgħu jirregolaw ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali tagħhom? X’inhuma r-rekwiżiti formali f’dan il-każ?

Il-konjuġi jistgħu jagħżlu sistema tal-beni differenti minn dik predefinita permezz ta’ kuntratt taż-żwieġ (Ehepakt). Il-kuntratti taż-żwieġ jeħtieġu att notarili sabiex ikun validu (l-Artikolu 1 tal-Att dwar l-Atti Notarili, Notariatsaktsgesetz).

3 Hemm restrizzjonijiet fuq il-libertà ta’ kif jiġi rregolat reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Fil-prinċipju, il-konjuġi huma liberi li jadottaw is-sistema li tirregola l-beni tal-miżżewġin tal-għażla tagħhom. Madankollu, kuntratt taż-żwieġ ma jistax, pereżempju, jipprovdi għal rinunzja reċiproka sħiħa ta’ manteniment fi żwieġ intatt.

4 X’inhuma l-effetti legali ta’ divorzju, separazzjoni jew annullament fuq il-proprjetà matrimonjali?

Is-separazzjoni “sħiħa” statutorja tal-beni tapplika biss sakemm issir id-dikjarazzjoni ta’ żwieġ invalidu, ta’ divorzju jew ta’ annullament, peress li f’dak il-punt trid isseħħ diviżjoni li fiha l-istatus tas-sjieda ma jkunx il-kriterju deċiżiv. Ix-xoljiment taż-żwieġ huwa rregolat bil-prinċipju tad-diviżjoni tal-beni tal-miżżewġin. L-assi matrimonjali (oġġetti li ntużaw miż-żewġ konjuġi, pereżempju d-dar tal-familja, karozza jew oġġetti tad-dar) jiġu diviżi, u t-tfaddil li sar matul iż-żwieġ jiġi diviż ukoll. Dan tal-aħħar jinkludi assi ta’ kwalunkwe tip li l-konjuġi jkunu akkwistaw meta kienu miżżewġin u li, skont in-natura tagħhom, normalment ikunu maħsuba għar-realizzazzjoni.

5 X’inhuma l-effetti tal-mewt ta’ wieħed mill-miżżewġin fuq ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Jekk imut wieħed mill-konjuġi li jgħix skont il-komunjoni tal-beni (Gütergemeinschaft) (rari fil-prattika), il-beni komuni jiġu diviżi. L-assi netti li jifdal wara t-tnaqqis tad-djun kollha jiġu allokati skont il-proporzjon miftiehem għall-konjuġi superstiti u għall-patrimonju tal-persuna deċeduta. Fil-każ standard tas-sistema ta’ beni separati (Gütertrennung), is-sehem statutorju riċevut mill-konjuġi superstiti jiġi ddeterminat u skont dan il-qraba l-oħra tal-persuna deċeduta jirtu huma wkoll. Il-konjuġi superstitu jkun intitolat għal terz mill-patrimonju jekk is-sieħeb deċedut ikun ħalla tfal superstiti jew dixxendenti tagħhom; żewġ terzi tal-patrimonju jekk is-sieħeb deċedut ikun ħalla ġenituri superstiti; inkella, il-patrimonju kollu. Il-konjuġi huwa fost il-werrieta obbligatorji li huma intitolati għal sehem riżervat tal-patrimonju (pflichtteilsberechtigte Personen). Il-porzjon riżervat għall-konjuġi huwa nofs dak li kieku jirċievu taħt l-ordni ta’ preċedenza tas-suċċessjoni.

6 Liema awtorità għandha l-kompetenza li tiddeċiedi f’każ marbut mar-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Wara d-divorzju, l-annullament jew id-dikjarazzjoni ta’ invalidità taż-żwieġ, skont l-Artikoli 81 et seq. tal-Att dwar iż-Żwieġ (Ehegesetz), il-beni jiġu ttrattati skont ftehim reċiproku jew deċiżjoni tal-qorti.

7 X’inhuma l-effetti tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali fuq ir-relazzjonijiet legali bejn konjuġi u parti terza?

Fil-prinċipju, wieħed mill-konjuġi la jista’ jagħti drittijiet partikolari u lanqas jimponi obbligi fuq terzi persuni mingħajr il-kooperazzjoni tal-konjuġi l-ieħor. Huwa biss taħt “aġenzija impliċita fil-fatt” (Schlüsselgewalt) li wieħed mill-konjuġi li jamministra l-unità domestika konġunta u li ma jkollu l-ebda introjtu jkun jista’ jirrappreżenta lill-konjuġi l-ieħor fi tranżazzjonijiet legali tal-ħajja ta’ kuljum li jitwettqu għall-unità domestika konġunta u li ma jaqbżux ċertu livell li jikkorrispondi għall-istandard tal-għajxien tal-konjuġi. Dan ma japplikax jekk il-konjuġi l-ieħor ikun iddikjara lil parti terza li ma jixtieqx ikunu rrappreżentat mill-konjuġi tiegħu. Jekk il-parti terza ma tistax tiddetermina abbażi taċ-ċirkostanzi li l-konjuġi li qed jaġixxi jkun rappreżentant, allura ż-żewġ konjuġi jkunu obbligati in solidum.

Is-sistema ta’ komunjoni tal-beni – fejn speċifikament miftiehma minflok is-sistema ta’ beni separati –toħloq biss impenn fir-relazzjoni bejn il-konjuġi li wieħed mill-konjuġi ma jistax jittrasferixxi s-sehem tiegħu mill-proprjetà komuni mingħajr il-kunsens tal-konjuġi l-ieħor. Ikun hemm effett reali biss fir-rigward tal-proprjetà jekk issir reġistrazzjoni fir-reġistru tal-artijiet ta’ projbizzjoni ta’ bejgħ u ta’ gravami skont l-Artikolu 364c tal-Kodiċi Ċivili jew ta’ restrizzjoni skont l-Artikolu 1236 tal-Kodiċi Ċivili li tiddikjara li sakemm tibqa’ tapplika s-sistema ta’ komunjoni tal-beni, l-ebda parti ma tista’ unilateralment tittrasferixxi in-nofs jew is-sehem tagħha.

8 Deskrizzjoni qasira tal-proċedura għad-diviżjoni, inklużi l-partizzjoni, id-distribuzzjoni u l-likwidazzjoni, tal-proprjetà matrimonjali f’dan l-Istat Membru.

Id-diviżjoni tal-beni fil-każ ta’ divorzju, ta’ annullament jew ta’ dikjarazzjoni ta’ invalidità taż-żwieġ skont l-Artikoli 81 et seq. tal-Att dwar iż-Żwieġ hija indipendenti mir-responsabbiltà, għalkemm ir-responsabbiltà tista’ tiġi kkunsidrata f’kunsiderazzjonijiet tal-ġustizzja. Il-beni jiġu diviżi fuq il-bażi ta’ ftehim reċiproku tal-partijiet jew ta’ deċiżjoni tal-qorti li jsir rikors għaliha minn waħda mill-partijiet. Inkella, is-separazzjoni tal-proprjetà tibqa’ tapplika, jiġifieri, kull wieħed mill-konjuġi jżomm il-proprjetà tiegħu stess. Ir-rikors irid jiġi ppreżentat fi żmien sena minn meta d-digriet tad-divorzju jidħol fis-seħħ legalment. Kemm il-beni tal-miżżewġin kif ukoll it-tfaddil matrimonjali jiġu diviżi. Skont l-Artikolu 82 tal-Att dwar iż-Żwieġ, dawn li ġejjin huma esklużi mid-diviżjoni tal-beni: oġġetti li wieħed mill-konjuġi jkun ġab miegħu fiż-żwieġ jew li jkun wiret, oġġetti mogħtija bħala rigal minn partijiet terzi, oġġetti użati minn wieħed mill-konjuġi waħdu għal skopijiet personali jew professjonali, u oġġetti li jappartjenu għal kumpanija jew ishma f’kumpanija, sakemm ma jkunux investimenti biss.

9 X’inhuma l-proċedura u d-dokumenti jew l-informazzjoni tipikament meħtieġa għall-finijiet tar-reġistrazzjoni tal-proprjetà immobbli?

Rikors għad-dħul tad-dritt għall-beni fir-reġistru tal-artijiet irid jiġi ppreżentat quddiem il-Qorti Distrettwali li fil-ġuriżdizzjoni tagħha tkun tinsab il-proprjetà immobbli li tkun se tiġi rreġistrata.

Ir-rikors irid jiġi ppreżentat bil-miktub u jkun iffirmat mir-rikorrent. Fil-prinċipju, il-firma m’għandhiex għalfejn tkun iċċertifikata sakemm fir-rikors ma tkunx inkluża dikjarazzjoni ta’ reġistrazzjoni (Aufsandungserklärung).

Dokument pubbliku jew privat li jkun fih ir-raġunijiet legali għall-akkwist tal-beni (pereżempju kuntratt ta’ xiri) u li jkollu l-firem iċċertifikati tal-partijiet irid jakkumpanja r-rikors. Minbarra d-dettalji eżatti tal-beni, id-dokumenti privati jridu jinkludu d-dikjarazzjoni ta’ reġistrazzjoni.

Id-dikjarazzjoni ta’ reġistrazzjoni hija dikjarazzjoni espliċita ta’ kunsens għar-reġistrazzjoni (dħul fir-reġistru tal-artijiet) mill-persuna li d-dritt tagħha jkun qed jiġi ristrett, gravat, annullat jew ittrasferit lil persuna oħra (il-bejjiegħ, fil-każ ta’ kuntratt ta’ xiri). Id-dikjarazzjoni ta’ reġistrazzjoni trid tkun iċċertifikata minn qorti jew minn nutar u tkun iffirmata mill-partijiet kontraenti. Id-dikjarazzjoni ta’ reġistrazzjoni tista’ tiġi ppreżentata wkoll bħala parti mir-rikors għad-dħul tad-dritt għall-beni fir-reġistru tal-artijiet. F’dan il-każ, il-firem fuq ir-rikors jridu jkunu ċċertifikati minn qorti jew minn nutar.

Flimkien mar-rikors irid jiġi ppreżentat ċertifikat ta’ konformità tat-taxxa skont l-Artikolu 160 tal-Kodiċi Federali tat-Taxxa (Bundesabgabeordnung). Iċ-ċertifikat jikkostitwixxi konferma mill-Awtorità tat-Taxxa li ma jkun hemm l-ebda ostaklu għad-dħul fir-reġistru tal-artijiet f’termini ta’ taxxi dovuti.

Jekk ir-rikors jiġi abbozzat minn avukat jew minn nutar, dan irid jiġi ppreżentat elettronikament. F’dan il-każ, id-dokumenti ta’ akkumpanjament jridu jitqiegħdu f’arkivju elettroniku tad-dokumenti. Imbagħad, iċ-ċertifikat ta’ konformità tat-taxxa mill-Awtorità tat-Taxxa jista’ jiġi ssostitwit minn dikjarazzjoni ta’ awto valutazzjoni abbozzata mill-avukat jew min-nutar.

1 Hemm reġim tal-proprjetà matrimonjali statutorju f’dan l-Istat Membru? X’jipprovdi?

Iva. Fil-prinċipju, il-konjuġi huma liberi li jagħżlu r-reġim tal-proprjetà matrimonjali tagħhom billi jfasslu kuntratt taż-żwieġ magħruf bħala ftehim ta’ qabel iż-żwieġ (convenção antenupcial) skont l-Artikolu 1698 tal-Kodiċi Ċivili Portugiż (Código Civil).

Madankollu, jekk il-konjuġi ma jagħżlux reġim patrimonjali jew f’ċerti każijiet fejn il-ftehim ta’ qabel iż-żwieġ ikun invalidu, ir-reġim legali tal-proprjetà matrimonjali jkun is-sjieda konġunta ta’ proprjetà akkwistata wara ż-żwieġ f’konformità mal-Artikoli 1717 u 1721 tal-Kodiċi Ċivili.

F’dan il-każ, l-Artikoli 1721 sa 1731 tal-Kodiċi Ċivili jistabbilixxu liema proprjetà hija proprjetà konġunta u liema proprjetà hija proprjetà separata.

Bħala eċċezzjoni, f’ċerti ċirkostanzi kif stabbilit fl-Artikolu 1720 tal-Kodiċi Ċivili, ir-reġim ta’ separazzjoni tal-beni huwa obbligatorju.

2 Il-miżżewġin, kif jistgħu jirregolaw ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali tagħhom? X’inhuma r-rekwiżiti formali f’dan il-każ?

Il-konjuġi jistgħu jirranġaw ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali tagħhom billi jidħlu fi ftehim ta’ qabel iż-żwieġ, li permezz tiegħu jkunu jistgħu jagħżlu waħda mit-tliet reġimi ta’ proprjetà stabbiliti fil-Kodiċi Ċivili jew jagħmlu arranġamenti differenti fi ħdan il-limiti tal-liġi applikabbli (l-Artikolu 1698 tal-Kodiċi Ċivili).

It-tliet sistemi li jirregolaw il-beni tal-miżżewġin stabbiliti fil-Kodiċi Ċivili huma:

• sjieda konġunta ta’ proprjetà akkwistata wara ż-żwieġ (regime da comunhão de adquiridos – l-Artikoli 1721 sa 1731 tal-Kodiċi Ċivili);
• sjieda konġunta tal-proprjetà kollha (regime da comunhão geral de bens – l-Artikoli 1732 sa 1734 tal-Kodiċi Ċivili);
• proprjetà separata (regime da separação de bens – Artikoli 1735 sa 1735 tal-Kodiċi Ċivili).

Kif indikat hawn fuq, il-konjuġi jistgħu jaqblu dwar arranġamenti differenti fil-limiti tal-liġi applikabbli. Dan ikun il-każ meta r-reġim tal-proprjetà matrimonjali jkun is-sjieda konġunta ta’ proprjetà akkwistata wara ż-żwieġ, iżda l-konjuġi jaqblu, fi ftehim ta’ qabel iż-żwieġ, li proprjetà immobbli speċifika akkwistata minn wieħed minnhom qabel iż-żwieġ (pereżempju, dar tal-familja) issir proprjetà bi sjieda konġunta wara ż-żwieġ minħabba li t-tnejn li huma jridu jkunu responsabbli għall-ipoteka rispettiva.

Ir-rekwiżiti formali huma li l-ftehim ta’ qabel iż-żwieġ irid jieħu l-forma ta’ dokument awtentiku mfassal quddiem nutar (att pubbliku) jew dikjarazzjoni magħmula quddiem reġistratur (l-Artikolu 1710 tal-Kodiċi Ċivili u l-Artikoli 189 sa 191 tal-Kodiċi tar-Reġistru Ċivili (Código do Registo Civil)).

Fil-prinċipju, il-ftehim ta’ qabel iż-żwieġ irid jiġi konkluż qabel iż-żwieġ. F’konformità mal-Artikolu 1714 tal-Kodiċi Ċivili, il-ftehim ta’ qabel iż-żwieġ u s-sistema li tirregola l-beni tal-miżżewġin ma jistgħux jinbidlu wara ż-żwieġ, ħlief jekk ikun previst mod ieħor fl-Artikolu 1715 tal-Kodiċi Ċivili.

Id-dispożizzjonijiet legali applikabbli għal ftehimiet ta’ qabel iż-żwieġ jistgħu jinstabu fil-Ktieb IV, Titolu II, Kapitolu IX, Taqsima III tal-Kodiċi Ċivili (l-Artikolu 1698 sal-Artikolu 1716).

Id-dispożizzjonijiet legali applikabbli għal rigali taż-żwieġ u rigali bejn konjuġi jinsabu fil-Ktieb IV, Titolu II, Kapitolu X, Taqsimiet I u II tal-Kodiċi Ċivili (Artikoli 1753 sa 1766).

3 Hemm restrizzjonijiet fuq il-libertà ta’ kif jiġi rregolat reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Hemm żewġ sitwazzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 1720 tal-Kodiċi Ċivili li fihom ir-reġim ta’ separazzjoni tal-beni huwa obbligatorju: meta ż-żwieġ isir mingħajr ma jgħaddi mill-proċeduri ta’ qabel iż-żwieġ, u meta l-konjuġi jkollhom 60-il sena jew aktar.

Altrimenti, il-konjuġi huma liberi li jagħmlu l-arranġamenti tagħhom fil-limiti tal-liġi applikabbli.

4 X’inhuma l-effetti legali ta’ divorzju, separazzjoni jew annullament fuq il-proprjetà matrimonjali?

Skont l-Artikolu 1688 tal-Kodiċi Ċivili, ir-relazzjoni taż-żwieġ tintemm b’divorzju jew annullament, mingħajr ma taffettwa r-regoli dwar il-manteniment. Is-separazzjoni legali ma tħollx iż-żwieġ, iżda l-effetti legali huma simili ħafna għal dawk tad-divorzju, kif spjegat hawn taħt.

Fir-rigward tad-diviżjoni tal-proprjetà u l-ħlas tad-djun, l-Artikolu 1689 tal-Kodiċi Ċivili jipprevedi li, ladarba jintemm ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali, il-konjuġi jew il-werrieta rispettivi tagħhom għandhom id-dritt li jirċievu l-beni personali tagħhom u s-sehem tagħhom minn kwalunkwe proprjetà bi sjieda konġunta. Konjuġi li għad irid iħallas dejn għall-proprjetà bi sjieda konġunta jrid iħallas dak id-dejn.

Fir-rigward tad-djun, id-djun konġunti jitħallsu l-ewwel mill-proprjetà bi sjieda konġunta, u huwa biss wara dan li d-djun li jifdal jitħallsu. Jekk wieħed mill-konjuġi għandu dejn mal-konjuġi l-ieħor, huwa jrid iħallas dak id-dejn mis-sehem tiegħu tal-proprjetà bi sjieda konġunta. Meta ma jkunx hemm proprjetà bi sjieda konġunta, il-konjuġi jrid iħallas id-dejn mill-proprjetà personali tiegħu.

Effetti legali ta’ divorzju

L-effetti tad-divorzju huma stabbiliti fl-Artikoli 1788 sa 1793-A tal-Kodiċi Ċivili.

Il-prinċipju ġenerali huwa li d-divorzju jxolji ż-żwieġ u għandu l-istess effetti legali bħax-xoljiment bil-mewt.

F’termini ta’ suċċessjoni, l-Artikolu 2133 tal-Kodiċi Ċivili jipprovdi li wara sentenza ta’ divorzju l-eks konjuġi jitlef l-istatus ta’ werriet legali anki meta s-sentenza tad-divorzju tingħata wara l-mewt tal-konjuġi l-ieħor.

Skont il-liġi Portugiża, bħala regola, il-proprjetà matrimonjali tinqasam biss wara li jkunu ntemmu l-proċedimenti tad-divorzju, u mhux waqt li jkunu għadhom pendenti. Madankollu, fil-każ ta’ divorzju kunsenswali quddiem l-Uffiċċju tar-Reġistru Ċivili, il-konjuġi jistgħu jaqblu minnufih dwar kif se tinqasam il-proprjetà matrimonjali (Artikolu 272-A tal-Kodiċi tar-Reġistru Ċivili).

Fir-rigward tal-effetti ta’ divorzju, ir-regola ġenerali hija li:

• Id-divorzju jieħu effett mid-data li fiha s-sentenza dwar id-divorzju ssir finali.

L-effetti fuq il-proprjetà tad-divorzju huma kif ġej:

• Id-divorzju għandu effetti retroattivi fuq l-arranġamenti tal-proprjetà bejn il-konjuġi mid-data meta nbdew il-proċedimenti tad-divorzju.
• Madankollu, fuq talba ta’ wieħed mill-konjuġi, l-effetti patrimonjali tad-divorzju tagħhom jistgħu jiġu ddatati b’lura sad-data meta l-miżżewġin waqfu jgħixu flimkien, jekk din id-data tkun ġiet stabbilita fil-proċedimenti.
• Fid-diviżjoni tal-proprjetà wara d-divorzju, l-ebda wieħed mill-konjuġi ma jista’ jirċievi aktar milli kien jirċievi li kieku ż-żwieġ ġie kkuntrattat taħt is-sjieda konġunta tar-reġim tal-proprjetà akkwistata.
• Kull konjuġi jitlef il-benefiċċji kollha li jkun irċieva jew li għandu jirċievi bħala riżultat taż-żwieġ (eż. rigali bejn il-konjuġi; rigali magħmula minn terza persuna lill-koppja bil-ħsieb taż-żwieġ tagħhom); fil-każ tal-aħħar, il-persuna li tagħti r-rigal tista’ tiddeċiedi li l-benefiċċju se jakkumula għat-tfal tal-koppja.
• Il-konjuġi preġudikat għandu d-dritt li jitlob kumpens għad-danni mill-konjuġi l-ieħor skont ir-regoli ġenerali tar-responsabbiltà ċivili u fil-qrati ordinarji.
• Meta r-raġunijiet għad-divorzju jkunu relatati ma’ diżordni mentali ta’ wieħed mill-konjuġi, il-konjuġi li jitlob id-divorzju jrid jikkumpensa lill-konjuġi l-ieħor għad-dannu personali kkawżat mix-xoljiment taż-żwieġ. Din it-talba trid titressaq matul il-proċedimenti tad-divorzju.
• Kull konjuġi j/tista’ jitlob lill-qorti tagħti d-dritt li tkompli j/tikri d-dar tal-familja, kemm jekk tkun proprjetà konġunta tal-konjuġi l-ieħor/l-oħra jew proprjetà tiegħu/tagħha.
• L-annimali domestiċi huma fdati lil waħda mill-konjuġi jew liż-żewġ konjuġi, filwaqt li jitqiesu l-interessi taż-żewġ konjuġi u ta’ wliedhom u l-benesseri tal-annimal.

L-effetti ta’ divorzju fuq il-beni fir-rigward tar-relazzjonijiet bejn il-konjuġi u terzi persuni huma dawn li ġejjin:

• Il-konjuġi jistgħu jasserixxu l-effetti patrimonjali tad-divorzju kontra partijiet terzi biss wara d-data meta s-sentenza tiġi rreġistrata fir-Reġistru Ċivili.

Fir-rigward tal-obbligi ta’ manteniment bejn eks konjuġi, l-Artikoli 2016 u 2019 tal-Kodiċi Ċivili jipprovdu li:

• Bħala regola ġenerali, wara d-divorzju, kull eks konjuġi għandu d-dmir li jmantni lilu nnifsu.
• Kull eks konjuġi għandu dritt għall-manteniment, irrispettivament minn jekk id-divorzju kienx b’kunsens reċiproku jew le, iżda d-dritt għall-manteniment jista’ jiġi miċħud għal raġunijiet ta’ ġustizzja.
• Id-dritt għall-manteniment jintemm jekk il-benefiċjarju jerġa’ jiżżewweġ, jidħol f’koabitazzjoni jew jiskwalifika lilu nnifsu b’imġiba mhux xierqa.

Effetti ta’ separazzjoni legali

Għas-separazzjoni legali, l-Artikolu 1794 tal-Kodiċi Ċivili jirreferi għad-dispożizzjonijiet dwar id-divorzju, kif stabbilit hawn fuq, b’eċċezzjoni waħda: is-separazzjoni legali ma xxoljix iż-żwieġ.

Minbarra din l-eċċezzjoni waħda, skont l-Artikoli 1795-A, 2016 u 2133 tal-Kodiċi Ċivili, l-effetti tas-separazzjoni legali fuq il-proprjetà matrimonjali, l-obbligi ta’ manteniment u s-suċċessjoni huma l-istess bħall-effetti tad-divorzju.

Effetti legali ta’ annullament

Hemm differenza bejn annullament u żwieġ null.

Fil-każ ta’ żwieġ iddikjarat null skont l-Artikoli 1628 sa 1630 tal-Kodiċi Ċivili (eż. fin-nuqqas totali ta’ kunsens minn wieħed mill-konjuġi jew mit-tnejn li huma), iż-żwieġ iddikjarat null ma jipproduċi l-ebda effett.

Fil-każ ta’ annullament ta’ żwieġ ċivili skont l-Artikolu 1631 tal-Kodiċi Ċivili (eż. fil-każ ta’ impedimenti legali jew kunsens ivvizzjat bi żball), l-effetti stabbiliti mill-Artikolu 1647 tal-Kodiċi Ċivili huma kif ġej:

• Jekk iż-żewġ konjuġi aġixxew in bona fide, iż-żwieġ jipproduċi effetti bejniethom u fil-konfront ta’ partijiet terzi sakemm is-sentenza ta’ annullament issir finali.

• Jekk wieħed biss mill-konjuġi jkun aġixxa in bona fide, dak il-konjuġi biss ikun jista’ jibbenefika mill-effetti taż-żwieġ. Barra minn hekk, il-konjuġi in bona fide jista’ jasserixxi l-effetti taż-żwieġ kontra partijiet terzi, sakemm dawn jirriflettu r-relazzjoni bejn il-konjuġi.

Dawn ir-regoli japplikaw għall-annullament ta’ żwiġijiet Kattoliċi ċċelebrati mill-awtoritajiet ekkleżjastiċi sakemm is-sentenza tiġi rreġistrata fir-Reġistru Ċivili, dment li ż-żwieġ Kattoliku jkun ġie rreġistrat ukoll.

L-Artikoli 1649 u 1650 tal-Kodiċi Ċivili jistabbilixxu penali patrimonjali speċjali fil-każ ta’ żwieġ ta’ minorenni jew żwieġ li jikser impedimenti legali, bħal dawn li ġejjin:

• Il-minorenni li jiżżewġu mingħajr l-awtorizzazzjoni meħtieġa jitqiesu bħala minorenni sal-età maġġuri għall-finijiet tal-amministrazzjoni ta’ proprjetà li tkun ta’ sjieda fil-mument taż-żwieġ u akkwistata wara ż-żwieġ permezz ta’ rigal. Madankollu, kull manteniment meħtieġ jingħata lilhom mid-dħul minn din il-proprjetà.
• Il-ġenituri jew ir-rappreżentant legali tal-minorenni, u mhux il-konjuġi tagħhom, jamministraw din il-proprjetà sakemm il-minorenni jilħaq l-età maġġuri.
• Din il-proprjetà ma tistax tintuża, la matul iż-żwieġ u lanqas wara x-xoljiment tiegħu, biex jitħallsu d-djun ta’ wieħed mill-konjuġi qabel ma l-minorenni jilħaq l-età maġġuri.
• Jekk jinkisru d-dispożizzjonijiet dwar l-impedimenti stabbiliti fl-Artikolu 1604(c) u (d) tal-Kodiċi Ċivili (eż. impediment li jirriżulta minn parentela mid-demm), il-konjuġi li jwettaq il-ksur ma jista’ jirċievi l-ebda benefiċċju permezz ta’ rigal jew testment mill-konjuġi l-ieħor.

5 X’inhuma l-effetti tal-mewt ta’ wieħed mill-miżżewġin fuq ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Ir-reġim li jirregola l-beni tal-miżżewġin jintemm bil-mewt, kif stipulat fl-Artikolu 1788 tal-Kodiċi Ċivili.

Il-proprjetà bi sjieda konġunta trid tinqasam. Il-proprjetà tad-deċeduti tinkludi l-beni personali tagħhom u, kif applikabbli, is-sehem tagħhom mill-proprjetà bi sjieda konġunta tal-konjuġi, skont l-Artikolu 2024 tal-Kodiċi Ċivili.

Bħala regola ġenerali, il-konjuġi superstiti huwa l-werriet legali u jibbenefika minn sehem riżervat fis-suċċessjoni, irrispettivament minn jekk hemmx testment jew le (Artikoli 2131 u 2133 jew 2158 u 2159 tal-Kodiċi Ċivili, kif applikabbli).

Barra minn hekk, skont l-Artikolu 2103-A tal-Kodiċi Ċivili, meta l-proprjetà tinqasam, il-konjuġi superstiti għandu d-dritt li jingħata l-użu tad-dar tal-familja, tal-kontenut tagħha u tal-għamara tagħha. Meta dan jaqbeż is-sehem tagħhom kemm f’termini tas-suċċessjoni kif ukoll tal-proprjetà bi sjieda konġunta, il-konjuġi superstiti jrid jikkumpensa lill-werrieta l-oħra.

Madankollu, f’konformità mal-Artikoli 1698 u 1700(3) tal-Kodiċi Ċivili, fejn ir-reġim li jirregola l-beni tal-miżżewġin ikun ir-reġim ta’ separazzjoni tal-beni, il-konjuġi jistgħu jirrinunzjaw l-istatus tagħhom bħala werrieta fil-ftehim ta’ qabel iż-żwieġ.

6 Liema awtorità għandha l-kompetenza li tiddeċiedi f’każ marbut mar-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Il-qrati, l-uffiċċji tar-reġistru u n-nutara għandhom l-awtorità li jiddeċiedu dwar kwistjonijiet li jikkonċernaw il-proprjetà matrimonjali, kif xieraq fis-sitwazzjonijiet indikati hawn taħt.

Fil-liġi Portugiża, il-ftehimiet ta’ qabel iż-żwieġ u r-reġimi tal-proprjetà matrimonjali huma fil-prinċipju inalterabbli f’konformità mal-Artikolu 1714 tal-Kodiċi Ċivili. Għalhekk, jekk il-konjuġi futuri jkunu jixtiequ jagħżlu reġim patrimonjali u jiddevjaw mir-reġim legali tal-proprjetà, ir-reġim patrimonjali jrid jiġi stabbilit fi ftehim ta’ qabel iż-żwieġ (Artikolu 1710 tal-Kodiċi Ċivili), li jrid jiġi konkluż qabel ma l-miżżewġin jiżżewġu. Matul iż-żwieġ, il-konjuġi ma jistgħux ibiddlu jew itemmu r-reġim tal-proprjetà matrimonjali. L-eċċezzjonijiet għal dan il-prinċipju huma stabbiliti fl-Artikolu 1715 tal-Kodiċi Ċivili (eż. separazzjoni ordnata mill-qorti tal-proprjetà jew separazzjoni legali tal-konjuġi).

L-arranġamenti li jirregolaw ir-reġim tal-proprjetà jridu jiġu stabbiliti fi ftehim ta’ qabel iż-żwieġ (Artikolu 1698 tal-Kodiċi Ċivili), li jrid jikkonforma mar-rekwiżiti dwar il-forma u l-pubblikazzjoni. Skont l-Artikolu 1710 tal-Kodiċi Ċivili, il-ftehimiet ta’ qabel iż-żwieġ iridu jieħdu l-forma ta’ dikjarazzjoni magħmula quddiem reġistratur jew att pubbliku mfassal quddiem nutar, u fin-nuqqas ta’ dan ikunu invalidi. Sabiex jipproduċu effetti fil-konfront ta’ partijiet terzi, il-ftehimiet ta’ qabel iż-żwieġ iridu jiġu rreġistrati kif stabbilit fl-Artikolu 1711(1) tal-Kodiċi Ċivili. Il-werrieta tal-konjuġi u partijiet oħra għall-ftehim ta’ qabel iż-żwieġ ma jitqisux bħala partijiet terzi għal dan il-għan. Ir-reġistrazzjoni tal-ftehim ma tneħħix ir-rekwiżit li l-arranġamenti jiddaħħlu fir-reġistru tal-proprjetà. Hemm ukoll limitu ta’ żmien li jrid jiġi osservat: il-ttehim ta’ qabel iż-żwieġ irid jiġi ffirmat qabel iż-żwieġ, iżda mhux aktar minn sena trid tgħaddi bejn l-iffirmar tal-ftehim u l-kuntrattar taż-żwieġ, inkella l-ftehim jiskadi f’konformità mal-Artikolu 1716 tal-Kodiċi Ċivili.

L-informazzjoni ta’ hawn fuq tista’ tiġi kkonsultata fil-gwida Os Regulamentos Europeus: impacto na actividade registal e notarial (Ir-Regolamenti Ewropej: L-impatt fuq l-Attività tal-Uffiċċji tar-Reġistru u tan-Nutara), disponibbli bil-Portugiż u bl-Ingliż fuq: https://www.redecivil.csm.org.pt/os-regulamentos-europeus-impacto-na-atividade-registal-e-notarial/.

Fil-każ ta’ divorzju, separazzjoni legali jew annullament taż-żwieġ, l-awtorità bis-setgħa li tiddeċiedi dwar id-diviżjoni tal-proprjetà u l-konsegwenzi għar-reġim patrimonjali tiddependi fuq jekk il-konjuġi jaqblux jew le dwar kif għandha tinqasam il-proprjetà matrimonjali.

Jekk il-konjuġi jaqblu dwar kif għandha tinqasam il-proprjetà matrimonjali, f’każ ta’ divorzju jew separazzjoni legali, l-Uffiċċji tar-Reġistru Ċivili huma responsabbli biex jittrattaw il-kwistjoni. F’dan il-każ, hemm żewġ xenarji possibbli: fil-każ ta’ divorzju jew separazzjoni legali b’kunsens reċiproku, l-Uffiċċji tar-Reġistru Ċivili jittrattaw id-divorzju jew is-separazzjoni legali u, bħala parti minn dawn il-proċedimenti, jistgħu japprovaw il-ftehim dwar id-diviżjoni tal-proprjetà, jipproċessaw il-ħlas tal-obbligi tat-taxxa u jagħmlu bidliet korrispondenti fir-reġistru tal-proprjetà; fil-każ ta’ divorzju jew separazzjoni legali kkontestati, li għalihom il-Qrati tal-Familja u tal-Minuri (Tribunais de Família e Menores) ikollhom ġuriżdizzjoni, jekk il-partijiet jaqblu dwar id-diviżjoni tal-proprjetà wara d-divorzju jew is-separazzjoni, l-Uffiċċji tar-Reġistru Ċivili jipproċessaw id-diviżjoni, l-obbligi tat-taxxa u l-bidliet korrispondenti fir-reġistru tal-proprjetà. Ir-regoli rilevanti huma stipulati fl-Artikoli 272-A u 272-B tal-Kodiċi tar-Reġistru Ċivili. Informazzjoni prattika dwar dan is-servizz u l-ispejjeż tiegħu hija disponibbli fuq https://justica.gov.pt/Servicos/Balcao-Divorcio-com-Partilha.

Alternattivament, jekk jintlaħaq ftehim dwar id-diviżjoni tal-proprjetà wara d-divorzju jew is-separazzjoni legali, il-partijiet jistgħu jiffirmaw att pubbliku għal dan il-għan quddiem nutar. F’dan il-każ, in-nutar ikun responsabbli għar-reġistrazzjoni tal-beni immobbli fi żmien xahrejn u l-partijiet iridu jissodisfaw l-obbligi tat-taxxa tagħhom fl-istess limitu ta’ żmien (Artikoli 8-B u 8-C tal-Kodiċi dwar ir-Reġistru tal-Beni (Código do Registo Predial)).

Meta l-konjuġi ma jkunux jistgħu jilħqu ftehim dwar id-diviżjoni tal-proprjetà f’każ ta’ divorzju, separazzjoni legali jew annullament, il-proċedimenti għad-diviżjoni tal-proprjetà magħrufa bħala “proċedimenti ta’ inventarju” (processo de inventário) iridu jitressqu minn kwalunkwe waħda mill-partijiet. Fis-sitwazzjonijiet elenkati fl-Artikolu 1083(1) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili (Código de Processo Civil) (eż. meta l-proċedimenti tal-inventarju jkunu anċillari għal proċedimenti ġudizzjarji oħra), il-qrati biss jistgħu jisimgħu l-kawża. F’sitwazzjonijiet oħra, f’konformità mal-Artikolu 1083(2) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili, il-proċedimenti tal-inventarju jistgħu jitressqu quddiem qorti jew nutar elenkati skont l-Artikolu 1 tal-Anness tal-Liġi Nru 117/19 tat-13 ta’ Settembru 2019 (Regime do Inventário Notarial), skont l-għażla tar-rikorrent jew bi ftehim reċiproku bejn il-partijiet kollha. In-nutara jittrattaw il-każ billi jużaw is-sistema ta’ ġestjoni tal-każijiet https://www.inventarios.pt/.

7 X’inhuma l-effetti tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali fuq ir-relazzjonijiet legali bejn konjuġi u parti terza?

L-Artikoli 1682 u 1683 tal-Kodiċi Ċivili jipprovdu li, f’xi każijiet, konjuġi jrid ikollu l-kunsens tal-konjuġi l-ieħor sabiex jidħol f’ċerti kuntratti ma’ parti terza. Dan jiddependi mir-reġim tal-proprjetà matrimonjali (eż. proprjetà separata jew sjieda konġunta ta’ proprjetà), is-setgħat ta’ amministrazzjoni li jirriżultaw minn dak ir-reġim (eż. amministrazzjoni konġunta ta’ ċerta proprjetà), in-natura tal-proprjetà (eż. dar tal-familja, proprjetà konġunta) jew in-natura tal-kuntratt (eż. kuntratt ta’ bejgħ u xiri, aċċettazzjoni ta’ rigali).

Skont l-Artikolu 1687 tal-Kodiċi Ċivili, in-nuqqas ta’ kunsens mill-konjuġi l-ieħor għandu l-konsegwenzi li ġejjin għal partijiet terzi:

• Jekk wieħed mill-konjuġi jidħol f’kuntratt li jikser l-Artikoli 1682(1) u (3) tal-Kodiċi Ċivili (eż. trasferiment tas-sjieda ta’ ċerta proprjetà mobbli), 1682-A (eż. trasferiment tas-sjieda ta’ proprjetà immobbli taħt sjieda konġunta ta’ reġimi ta’ proprjetà, trasferiment tas-sjieda tad-dar tal-familja taħt kwalunkwe reġim ta’ proprjetà matrimonjali), 1682-B (eż. kanċellazzjoni tal-kirja għad-dar tal-familja) jew 1683(2) (rinunzja ta’ suċċessjoni jew legat), il-konjuġi l-ieħor jew il-werriet tiegħu jistgħu jitolbu l-kanċellazzjoni ta’ dak il-kuntratt.
• Jekk il-konjuġi jittrasferixxi s-sjieda ta’ proprjetà mobbli mhux irreġistrata jew jidħol f’kuntratt li joħloq imposta fuq dik il-proprjetà, mingħajr il-kunsens tal-konjuġi l-ieħor fejn meħtieġ, il-kanċellazzjoni msemmija hawn fuq ma tistax tagħti lok għal pretensjoni kontra parti terza li aġixxiet in bona fide.
• Jekk wieħed mill-konjuġi jittrasferixxi illegalment is-sjieda ta’ proprjetà li tappartjeni biss lill-konjuġi l-ieħor jew jidħol f’kuntratt li joħloq imposta fuq dik il-proprjetà, il-kuntratt ikun null u bla effett u l-prezz irid jiġi rimborżat skont l-Artikoli 892 sa 904 tal-Kodiċi Ċivili, li jistabbilixxu l-konsegwenzi tal-azzjoni illegali tal-bejjiegħ.

8 Deskrizzjoni qasira tal-proċedura għad-diviżjoni, inklużi l-partizzjoni, id-distribuzzjoni u l-likwidazzjoni, tal-proprjetà matrimonjali f’dan l-Istat Membru.

Meta jkun hemm ftehim dwar id-diviżjoni tal-proprjetà, dan jista’ jiġi approvat mill-Uffiċċji tar-Reġistru Ċivili jew stabbilit f’att pubbliku ffirmat quddiem nutar, kif xieraq għas-sitwazzjonijiet imsemmija hawn fuq bi tweġiba għall-mistoqsija 6.

Meta ma jintlaħaq l-ebda ftehim dwar id-diviżjoni tal-proprjetà, jinbdew proċedimenti ta’ inventarju fil-qorti jew quddiem nutar, kif diġà deskritt fit-tweġiba għall-mistoqsija 6.

Il-proċedimenti tal-inventarju ġudizzjarju huma rregolati mid-dispożizzjonijiet tal-Ktieb V, Titolu XVI (Artikoli 1082 sa 1130) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili, li japplikaw, bil-modifiki meħtieġa, għall-proċedimenti tal-inventarju notarili (l-Artikolu 2 tal-Anness tal-Liġi 117/19 tat-13 ta’ Settembru 2019).

Il-proċedimenti ta’ inventarju għad-diviżjoni tal-proprjetà matrimonjali jinvolvu l-istadji li ġejjin: l-istadju inizjali; l-oġġezzjoni u l-verifika tal-obbligazzjonijiet; is-smigħ preliminari tal-partijiet interessati; l-ordni u l-laqgħa preliminari (conferência) tal-partijiet interessati; il-pjan ta’ diviżjoni u s-sentenza ta’ ratifika; l-istadji finali.

9 X’inhuma l-proċedura u d-dokumenti jew l-informazzjoni tipikament meħtieġa għall-finijiet tar-reġistrazzjoni tal-proprjetà immobbli?

Kull min jitlob ir-reġistrazzjoni ta’ proprjetà immobbli jrid jissottometti applikazzjoni għar-reġistrazzjoni lill-Uffiċċju tar-Reġistru tal-Proprjetà, u jehmeż evidenza dokumentarja. Id-dokumenti normalment meħtieġa huma: att pubbliku; deskrizzjoni legali tal-proprjetà (caderneta predial); prova tal-ħlas tat-taxxa tal-boll u tat-taxxa muniċipali fuq il-proprjetà; tneħħija ta’ ipoteka, fejn applikabbli. Jekk dawn id-dokumenti diġà jkunu ġew irreġistrati mal-Uffiċċju tar-Reġistru tal-Beni, ir-referenzi tagħhom biss jeħtieġ li jkunu indikati.

Barra minn hekk, jekk l-applikazzjoni tiġi ppreżentata minn rappreżentant tal-applikant, il-prokura tiegħu trid tiġi inkluża mal-applikazzjoni. Madankollu, skont l-Artikolu 39 tal-Kodiċi tar-Reġistru tal-Proprjetà, l-avukati, in-nutara u l-aġenti legali (solicitadores) ma għandhomx għalfejn jinkludu prokura sabiex japplikaw għar-reġistrazzjoni.

L-applikanti li għandhom ċertifikat diġitali (ċittadini b’karta ta’ ċittadin Portugiż, avukati, nutara u aġenti legali debitament irreġistrati mal-assoċazzjonijiet professjonali rispettivi) jistgħu jissottomettu applikazzjoni biex jirreġistraw proprjetà immobbli u jżidu d-dokumenti meħtieġa online. L-applikanti mingħajr ċertifikat diġitali jistgħu jippreżentaw l-applikazzjoni personalment fl-Uffiċċju tar-Reġistru tal-Beni jew jibagħtuha bil-posta.

L-informazzjoni dwar il-proċedura ta’ reġistrazzjoni u l-kostijiet tagħha hija disponibbli fuq:

https://justica.gov.pt/Servicos/Pedir-registo-predial

Il-verżjonijiet attwali tal-Kodiċi Ċivili Portugiż u leġiżlazzjoni oħra msemmija hawn fuq jistgħu jiġu kkonsultati bil-Portugiż fuq:

Código Civil

Código do Registo Civil

Código do Registo Predial

Código de Processo Civil

Regime do Inventário Notarial

Nota finali:

Din l-iskeda informattiva fiha informazzjoni ġenerali; mhijiex eżawrjenti u ma għandha l-ebda effett vinkolanti fuq il-Punt ta’ Kuntatt, in-Netwerk Ġudizzjarju Ewropew f’Materji Ċivili u Kummerċjali, il-qrati jew kwalunkwe utent ieħor. Trid dejjem tiġi kkonsultata l-aktar verżjoni aġġornata tal-liġi applikabbli. Din l-informazzjoni mhijiex sostitut għat-teħid ta’ parir legali minn professjonist legali.

1 Hemm reġim tal-proprjetà matrimonjali statutorju f’dan l-Istat Membru? X’jipprovdi?

Iva.

Is-sistemi li jirregolaw il-beni tal-miżżewġin huma rregolati bil-Kodiċi tal-Familja tar-Repubblika tas-Slovenja (Družinski zakonik Republike Slovenije (DZ)):

Is-sistema statutorja li tirregola l-beni tal-miżżewġin tapplika għall-konjuġi sakemm ma jikkonkludux kuntratt dwar forma differenti ta’ sistema li tirregola l-beni tal-miżżewġin. Fil-każ imsemmi l-aħħar, tkun tapplika għalihom is-sistema kuntrattwali li tirregola l-beni tal-miżżewġin.

Is-sistema statutorja li tirregola l-beni tal-miżżewġin tinkludi l-komunjoni tal-beni għall-beni konġunti tal-konjuġi u s-separazzjoni tal-beni għall-beni personali ta’ kull wieħed mill-konjuġi.

2 Il-miżżewġin, kif jistgħu jirregolaw ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali tagħhom? X’inhuma r-rekwiżiti formali f’dan il-każ?

Konjuġi jew konjuġi futuri jistgħu jfasslu s-sistema li tirregola l-beni tagħhom permezz ta’ kuntratt. Kuntratti li jagħmlu arranġamenti għal sistema li tirregola l-beni huma kuntratti li bihom iż-żewġ konjuġi jispeċifikaw sistema li tirregola l-beni li tkun differenti minn dik statutorja.

F’dawn il-kuntratti, huma jistgħu wkoll jaqblu li jispeċifikaw sistemi differenti li jirregolaw il-beni matul iż-żwieġ tagħhom u f’każ ta’ divorzju. Il-kuntratti li l-konjuġi jikkonkludu dwar id-drittijiet u l-obbligi tal-beni jridu jieħdu l-forma ta’ att notarili. Is-sistema kuntrattwali li tirregola l-beni tal-miżżewġin tapplika għall-konjuġi hekk kif il-kuntratt dwar dik is-sistema ikun ġie konkluż, sakemm ma jaqblux mod ieħor. Kuntratt ta’ qabel iż-żwieġ konkluż minn konjuġi futuri dwar is-sistema li tirregola l-beni tal-miżżewġin jidħol fis-seħħ fil-jum taż-żwieġ jew fil-jum ta’ wara, kif speċifikat mill-konjuġi futuri fil-kuntratt ta’ qabel iż-żwieġ. Il-kuntratti dwar is-sistemi li jirregolaw il-beni tal-miżżewġin iridu jiddaħħlu fir-reġistru ta’ dawn il-kuntratti. Jekk kuntratt dwar sistema li tirregola l-beni tal-miżżewġin ma jiddaħħalx fir-reġistru ta’ tali kuntratti, għall-finijiet ta’ relazzjonijiet ma’ partijiet terzi, huwa supponut li s-sistema statutorja li tirregola l-beni tal-miżżewġin tapplika għar-relazzjoni bejn il-konjuġi fir-rigward tal-beni.

Il-konjuġi jridu jinformaw lil xulxin dwar is-sitwazzjoni tal-beni tagħhom qabel ma jikkonkludu kuntratt li jirregola s-sistema dwar il-beni tal-miżżewġin. Jekk jonqsu milli jagħmlu dan, il-kuntratt jista’ jiġi kkontestat fil-qorti.

3 Hemm restrizzjonijiet fuq il-libertà ta’ kif jiġi rregolat reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Le. Madankollu, il-konjuġi jridu jinformaw lil xulxin dwar is-sitwazzjoni tal-beni tagħhom qabel ma jikkonkludu kuntratt li jirregola s-sistema dwar il-beni tal-miżżewġin. Jekk jonqsu milli jagħmlu dan, il-kuntratt jista’ jiġi kkontestat fil-qorti.

4 X’inhuma l-effetti legali ta’ divorzju, separazzjoni jew annullament fuq il-proprjetà matrimonjali?

Il-beni konġunti tal-konjuġi jiġu diviżi f’każ li ż-żwieġ tagħhom jiġi xolt.

Jekk il-kuntratt dwar is-sistema li tirregola l-beni tal-miżżewġin li permezz tiegħu l-konjuġi jagħżlu li ma japplikawx is-sistema li tirregola l-beni tal-miżżewġin ma jispeċifikax il-mod li bih għandhom jiġu diviżi l-beni tal-miżżewġin, dawn jiġu diviżi skont ir-regoli tas-sistema statutorja li tirregola l-beni tal-miżżewġin, ħlief fejn il-konjuġi jiftiehmu mod ieħor. Il-beni jiġu diviżi fuq il-bażi tas-sitwazzjoni meta jidħol fis-seħħ il-kuntratt dwar is-sistema li tirregola l-beni tal-miżżewġin.

Fil-prinċipju, il-beni tal-miżżewġin jiġu diviżi fuq il-bażi ta’ ishma ugwali, iżda l-konjuġi jistgħu jipprovdu evidenza li huma kkontribwixxew għall-beni tal-miżżewġin fi proporzjonijiet differenti. Ma jiġux ikkunsidrati differenzi insinifikanti fil-kontribuzzjonijiet ta’ kull wieħed mill-konjuġi għall-beni tal-miżżewġin.

Meta l-ishma tal-beni tal-miżżewġin ikunu ġew miftiehma jew stabbiliti, il-konjuġi jistgħu jaqblu dwar l-arranġamenti għad-diviżjoni tal-beni. Jekk il-konjuġi jaqblu li jsiru sidien konġunti ta’ assi fi proporzjon skont is-sehem rispettiv tagħhom mill-beni tal-miżżewġin, dan jitqies bħala diviżjoni wkoll.

5 X’inhuma l-effetti tal-mewt ta’ wieħed mill-miżżewġin fuq ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Il-mewt ta’ wieħed mill-konjuġi ma għandu l-ebda effett fuq is-sistema li tirregola l-beni tal-miżżewġin.

6 Liema awtorità għandha l-kompetenza li tiddeċiedi f’każ marbut mar-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Il-qrati għandhom il-kompetenza li jiddeċiedu dwar tilwimiet li jikkonċernaw sistemi li jirregolaw il-beni tal-miżżewġin.

7 X’inhuma l-effetti tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali fuq ir-relazzjonijiet legali bejn konjuġi u parti terza?

L-obbligazzjonijiet konġunti tal-konjuġi huma dawk li jorbtu liż-żewġ konjuġi skont il-leġiżlazzjoni ġenerali, obbligazzjonijiet li jirriżultaw b’rabta mal-beni tal-miżżewġin u l-obbligazzjonijiet imġarrba minn wieħed mill-konjuġi biex jissodisfa l-ħtiġijiet tal-koabitazzjoni mal-konjuġi l-ieħor jew il-ħtiġijiet tal-familja. Il-konjuġi huma responsabbli in solidum għal dawn l-obbligazzjonijiet bil-beni komuni tagħhom u bil-proprjetà personali ta’ kull wieħed minnhom.

Konjuġi jista’ jitlob ir-rimborż mill-konjuġi l-ieħor għar-raġuni li huwa jkun ħallas aktar mis-sehem tiegħu meta jkun salda obbligazzjoni konġunta.

L-obbligazzjonijiet personali ta’ wieħed mill-konjuġi huma dawk li kellu qabel il-konklużjoni taż-żwieġ u dawk li huwa ġarrab wara l-konklużjoni taż-żwieġ iżda li ma jikkostitwixxux obbligazzjonijiet konġunti skont l-Artikolu 82(1) DZ.

Konjuġi huwa responsabbli għall-obbligazzjonijiet personali bil-beni personali tiegħu u s-sehem tiegħu mill-beni konġunti.

Jekk kuntratt dwar sistema li tirregola l-beni tal-miżżewġin ma jiddaħħalx fir-reġistru ta’ tali kuntratti, għall-finijiet ta’ relazzjonijiet ma’ partijiet terzi, huwa supponut li s-sistema statutorja li tirregola l-beni tal-miżżewġin tapplika għar-relazzjoni bejn il-konjuġi fir-rigward tal-beni.

8 Deskrizzjoni qasira tal-proċedura għad-diviżjoni, inklużi l-partizzjoni, id-distribuzzjoni u l-likwidazzjoni, tal-proprjetà matrimonjali f’dan l-Istat Membru.

Il-beni konġunti tal-konjuġi jiġu diviżi f’każ li ż-żwieġ tagħhom jiġi xolt. Sakemm iż-żwieġ jibqa' validu, il-beni tal-miżżewġin jistgħu jiġu diviżi bi qbil jew fuq it-talba ta’ wieħed mill-konjuġi.

Ftehimiet bħal dawn jinkludu kwalunkwe ftehim bejn il-konjuġi dwar il-kopertura tas-sistema li tirregola l-beni tal-miżżewġin. Jekk il-kuntratt tas-sistema li tirregola l-beni tal-miżżewġin li permezz tiegħu l-konjuġi jagħżlu li ma japplikawx is-sistema li tirregola l-beni tal-miżżewġin ma jispeċifikax il-mod li bih għandhom jiġu diviżi l-beni tal-miżżewġin, dawn jiġu diviżi skont ir-regoli tas-sistema statutorja li tirregola l-beni tal-miżżewġin, ħlief fejn il-konjuġi jiftiehmu mod ieħor. Il-beni jiġu diviżi fuq il-bażi tas-sitwazzjoni meta jidħol fis-seħħ il-kuntratt dwar is-sistema li tirregola l-beni tal-miżżewġin.

Id-djun u t-talbiet ta’ kull wieħed mill-konjuġi fir-rigward ta’ dawk il-beni tal-miżżewġin huma stabbiliti qabel ma jiġi ddeterminat is-sehem tiegħu f’dawk il-beni.

L-ammont tas-sehem ta’ kull wieħed mill-konjuġi fil-beni tal-miżżewġin jista’ jiġi miftiehem bejn il-konjuġi jew jiġi deċiż minn qorti f'rispons għal talba minn kwalunkwe wieħed mill-konjuġi.

Fil-prinċipju, il-beni tal-miżżewġin jiġu diviżi fuq il-bażi ta’ ishma ugwali, iżda l-konjuġi jistgħu jipprovdu evidenza li huma kkontribwixxew għall-beni tal-miżżewġin fi proporzjonijiet differenti. Ma jiġux ikkunsidrati differenzi insinifikanti fil-kontribuzzjonijiet ta’ kull wieħed mill-konjuġi għall-beni tal-miżżewġin.

F’tilwima li tikkonċerna l-ammont tas-sehem ta’ kull wieħed mill-konjuġi fil-beni tal-miżżewġin, il-qorti tqis iċ-ċirkostanzi kollha tal-każ, b’mod partikolari l-introjtu ta’ kull wieħed mill-konjuġi, l-għajnuna li wieħed mill-konjuġi jipprovdi lill-ieħor, il-kustodja tat-tfal, it-twettiq tax-xogħol tad-dar, l-indukrar tad-dar u tal-familja, ir-responsabbiltà ta’ preservazzjoni tal-proprjetà u kwalunkwe forma oħra ta’ xogħol u ta’ kooperazzjoni fl-amministrazzjoni, fil-preservazzjoni u fit-titjib tal-beni tal-miżżewġin.

Meta l-ishma tal-beni tal-miżżewġin ikunu ġew miftiehma jew stabbiliti, il-konjuġi jistgħu jaqblu dwar l-arranġamenti għad-diviżjoni tal-beni. Jekk il-konjuġi jaqblu li jsiru sidien konġunti ta’ assi fi proporzjon skont is-sehem rispettiv tagħhom mill-beni tal-miżżewġin, dan jitqies bħala diviżjoni wkoll.

Jekk ma jintlaħaq l-ebda ftehim dwar l-arranġamenti għad-diviżjoni tal-beni, il-qorti taqsam il-beni skont ir-regoli li jirregolaw id-diviżjoni tal-beni tal-miżżewġin.

Meta jiġu diviżi l-beni tal-miżżewġin, l-oġġetti li jkunu maħsuba għat-twettiq tal-professjoni jew ta’ attività oħra ta’ wieħed mill-konjuġi jew li jippermettulu jaqla’ l-għajxien jiġu allokati lilu u jittieħdu mis-sehem tiegħu, fuq talba tiegħu.

L-istess japplika għal oġġetti li jkunu maħsuba esklużivament għall-użu personali ta’ wieħed mill-konjuġi u li ma jkunux il-beni personali tiegħu.

9 X’inhuma l-proċedura u d-dokumenti jew l-informazzjoni tipikament meħtieġa għall-finijiet tar-reġistrazzjoni tal-proprjetà immobbli?

Il-qorti tar-reġistru tal-artijiet (zemljiškoknjižno sodišče) tiddeċiedi jekk tippermettix ir-reġistrazzjoni abbażi ta’ dokumenti li jipprovdu evidenza tal-bażi ġuridika għall-ksib tad-dritt li għandu jiġi rreġistrat u li jissodisfaw il-kundizzjonijiet l-oħra stabbiliti bil-liġi.

Dawn id-dokumenti huma stabbiliti fl-Artikolu 40(1) tal-Att dwar ir-Reġistru tal-Artijiet (Zakon o zemljiški knjigi (ZZK-1)).

1 Hemm reġim tal-proprjetà matrimonjali statutorju f’dan l-Istat Membru? X’jipprovdi?

Is-sistema Finlandiża li tirregola l-beni tal-miżżewġin hija bbażata fuq il-kunċett ta’ komunjoni differita tal-beni. Dan ifisser li matul iż-żwieġ, il-beni għandhom sjieda separata, iżda jekk iż-żwieġ jiġi xolt, il-beni jiġu diviżi b’mod ugwali bejn il-konjuġi.

Id-dħul fiż-żwieġ ma jbiddilx is-sjieda tal-beni tal-konjuġi. Skont l-Att Finlandiż dwar iż-Żwieġ (Avioliittolaki 234/1929), beni li jappartjenu għal wieħed mill-konjuġi qabel iż-żwieġ jibqgħu l-beni ta’ dak il-konjuġi matul iż-żwieġ. Kwalunkwe proprjetà li jakkwista jew jirċievi bħala wirt jew rigal matul iż-żwieġ tibqa’ wkoll parti mill-beni tiegħu. Minbarra l-beni, id-djun huma separati wkoll, li jfisser li kull wieħed mill-konjuġi waħdu jkun responsabbli għal kwalunkwe dejn li jkun ġarrab qabel jew matul iż-żwieġ. Madankollu, iż-żewġ konjuġi jkunu responsabbli in solidum għal dejn imġarrab minn wieħed mill-konjuġi għall-manteniment tal-familja.

Skont is-sistema Finlandiża li tirregola l-beni tal-miżżewġin, kull wieħed mill-konjuġi għandu dritt biż-żwieġ għall-beni tal-konjuġi l-ieħor. Dan id-dritt jintitola lil kull wieħed mill-konjuġi, jew lir-romol u lill-werrieta tal-konjuġi deċeduti, għal nofs il-beni netti tal-konjuġi meta l-beni tal-miżżewġin jiġu diviżi max-xoljiment taż-żwieġ. Id-dritt biż-żwieġ ikopri l-beni kollha irrispettivament minn meta u kif il-konjuġi jkunu kisbu jew irċevew il-beni qabel iż-żwieġ. Madankollu, il-konjuġi jistgħu jagħżlu li ma japplikawx id-dritt biż-żwieġ fiż-żwieġ tagħhom billi jagħmlu ftehim dwar il-beni tal-miżżewġin. Barra minn hekk, il-beni kollha riċevuti minn wieħed mill-konjuġi bħala rigal, minn testment jew minn klawżola ta’ benefiċjarju li tistipula li l-konjuġi futur tar-riċevitur ma għandu jkollu l-ebda dritt biż-żwieġ għall-beni inkwistjoni huma esklużi ukoll mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-dritt biż-żwieġ.

2 Il-miżżewġin, kif jistgħu jirregolaw ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali tagħhom? X’inhuma r-rekwiżiti formali f’dan il-każ?

Il-konjuġi jistgħu, qabel ma jidħlu fiż-żwieġ jew matul iż-żwieġ, jikkonkludu ftehim dwar il-beni tal-miżżewġin. Ftehim dwar il-beni tal-miżżewġin jaffettwa kif jiġu diviżi l-beni tal-miżżewġin. Pereżempju, il-konjuġi jistgħu jaqblu li wieħed mill-konjuġi ma jkollux dritt biż-żwieġ għal xi beni tal-konjuġi l-ieħor, iżda kull wieħed mill-konjuġi jżomm il-beni tiegħu. Il-konjuġi jistgħu wkoll jaqblu li ċerti beni huma esklużi mid-diviżjoni tal-beni tal-miżżewġin.

Il-ftehim dwar il-beni tal-miżżewġin irid jiġi konkluż bil-miktub u jkun datat u ffirmat. Barra minn hekk, żewġ persuni mingħajr interessi jridu jkunu xhieda għalih. Il-ftehim dwar il-beni tal-miżżewġin jidħol fis-seħħ meta jiġi rreġistrat mill-uffiċċju tar-reġistru lokali [maistraatti] (jew mill-Aġenzija tas-Servizzi tad-Data Diġitali u tal-Popolazzjoni [Digi- ja väestötietovirasto] mill-bidu tal-2020).

3 Hemm restrizzjonijiet fuq il-libertà ta’ kif jiġi rregolat reġim tal-proprjetà matrimonjali?

L-Att dwar iż-Żwieġ fih ċerti restrizzjonijiet li jikkonċernaw l-amministrazzjoni ta’ assi bħad-dar komuni jew il-beni mobbli tal-unità domestika tal-konjuġi. L-ebda wieħed mill-konjuġi ma jista’, mingħajr il-kunsens bil-miktub tal-konjuġi l-ieħor, jittrasferixxi beni immobbli maħsuba biex jintużaw bħala d-dar komuni tal-konjuġi. Mingħajr il-kunsens tal-konjuġi l-ieħor, l-ebda wieħed mill-konjuġi ma jista’ jittrasferixxi drittijiet ta’ lokazzjoni jew oħrajn li jintitolaw il-pussess ta’ appartament maħsub biex jintuża bħala d-dar komuni tal-konjuġi; beni mobbli li jifformaw parti mill-oġġetti komuni tal-unità domestika użati miż-żewġ konjuġi; kwalunkwe għodda meħtieġa użata mill-konjuġi l-ieħor; jew beni mobbli maħsuba għall-użu personali tal-konjuġi l-ieħor jew tat-tfal.

Id-diviżjoni tal-beni tal-miżżewġin tista’ tiġi aġġustata jekk inkella id-diviżjoni tkun twassal għal riżultat mhux raġonevoli jew twassal biex il-konjuġi l-ieħor jirċievi benefiċċju finanzjarju inġust. Dan ifisser li f’każ individwali, abbażi ta’ kunsiderazzjoni raġonevoli, tista’ ssir deroga mir-regoli li f’każijiet oħra jkunu applikabbli għad-diviżjoni tal-beni tal-miżżewġin. Meta jiġi kkunsidrat l-aġġustament tad-diviżjoni tal-assi tal-miżżewġin, trid tingħata attenzjoni speċjali għad-durata taż-żwieġ, għall-attivitajiet tal-konjuġi għall-unità domestika komuni tagħhom u għall-akkumulazzjoni u għall-preservazzjoni tal-beni, kif ukoll għal fatti komparabbli oħra rigward il-finanzi tal-konjuġi.

Meta tkun qed tiġi aġġustata d-diviżjoni tal-beni tal-miżżewġin, jista’ jiġi ordnat li wieħed mill-konjuġi, skont id-dritt biż-żwieġ, ma jirċievux beni tal-konjuġi l-ieħor jew li dan id-dritt għandu jkun ristrett; li xi beni għandhom jiġu esklużi totalment jew parzjalment mid-dritt biż-żwieġ fid-diviżjoni tal-beni tal-miżżewġin; jew li l-beni kollha jew parti minnhom li jkunu ġew esklużi mid-dritt biż-żwieġ tal-konjuġi l-ieħor permezz ta’ ftehim taż-żwieġ, għandhom jitqiesu, fid-diviżjoni, bħala beni totalment jew parzjalment soġġetti għad-dritt biż-żwieġ tal-konjuġi l-ieħor.

4 X’inhuma l-effetti legali ta’ divorzju, separazzjoni jew annullament fuq il-proprjetà matrimonjali?

Meta l-proċedimenti relatati mad-divorzju jkunu pendenti jew meta ż-żwieġ ikun ġie xolt, trid issir diviżjoni tal-beni tal-miżżewġin jekk wieħed mill-konjuġi jew werriet tal-konjuġi deċedut jitlob hekk. F’din id-diviżjoni tal-beni tal-miżżewġin, id-dritt biż-żwieġ jiġi realizzat billi jiġi ddeterminat l-ammont li l-konjuġi li l-beni netti tiegħu jkunu akbar irid jgħaddi lill-konjuġi l-ieħor. Jekk l-ebda wieħed mill-konjuġi ma jkollu dritt biż-żwieġ għall-beni tal-konjuġi l-ieħor, il-beni tal-konjuġi jridu jiġu separati u mhux diviżi. Jekk il-konjuġi jkollhom beni konġunti, it-tali beni jridu jiġu diviżi fuq talba meta l-beni tal-miżżewġin ikunu qed jiġu diviżi jew meta l-beni tal-konjuġi ikunu qed jiġu separati.

Barra minn hekk, tista’ titwettaq ukoll diviżjoni tal-beni tal-miżżewġin jekk tkun inqatgħet sentenza barranija dwar is-separazzjoni għall-konjuġi li l-kwistjonijiet dwar il-beni tal-miżżewġin tagħhom ikunu rregolati bid-dritt tal-Finlandja. Madankollu, id-diviżjoni ma tistax issir jekk il-konjuġi jerġgħu jibdew jgħixu flimkien wara s-sentenza dwar is-separazzjoni.

5 X’inhuma l-effetti tal-mewt ta’ wieħed mill-miżżewġin fuq ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Fil-prinċipju, jiġu segwiti l-istess regoli meta ż-żwieġ jiġi xolt minħabba l-mewt ta’ wieħed mill-konjuġi.

Jekk il-konjuġi deċedut ikun ħalla werrieta diretti (tfal jew id-dixxendenti tagħhom), ir-romol u l-werrieta tal-persuna deċeduta jistgħu jitolbu diviżjoni tal-beni tal-miżżewġin. F’din id-diviżjoni tal-beni tal-miżżewġin, ir-regola ewlenija hija li l-beni kollha jiġu diviżi b’mod ugwali. Nofs il-beni jmur għand il-konjuġi superstiti u n-nofs l-ieħor jinqasam bejn il-werrieta. Madankollu, jekk ir-romol ikollhom aktar beni mill-konjuġi deċedut, dawn ikollhom id-dritt li jżommu l-beni kollha tagħhom.

Jekk żwieġ jiġi xolt minħabba l-mewt ta’ wieħed mill-konjuġi iżda l-konjuġi deċedut ma jkun ħalla l-ebda werriet dirett, ir-romol jirtu l-assi kollha tal-konjuġi deċedut, sakemm il-konjuġi deċedut ma jkunx ordna xi mod ieħor f’testment. F’każ bħal dan, il-beni tal-miżżewġin ma jiġux diviżi bejn il-beni tal-ewwel konjuġi deċedut u l-konjuġi superstitu. Ir-regola ġenerali hija li huwa biss wara l-mewt taż-żewġ konjuġi li l-beni li jkunu tħallew mill-aħħar konjuġi superstitu jridu jiġu diviżi b’mod ugwali bejn il-werrieta taż-żewġ konjuġi. Ir-romol ma jistgħux iħallu dak li kieku kienu jirtu l-werrieta tal-ewwel konjuġi deċedut.

Sakemm il-werrieta diretti ma jitolbux id-diviżjoni tal-patrimonju jew jekk dan ikun meħtieġ mit-termini ta’ testment li jkun ħalla l-konjuġi deċedut, il-konjuġi superstitu jista’ jżomm il-pussess tal-patrimonju mhux diviż tal-konjuġi deċedut. Madankollu, il-konjuġi superstitu għandu d-dritt li jżomm il-pussess tad-dar komuni tal-konjuġi u l-beni mobbli komuni kollha tal-unità domestika b'mod indiviż, dment li r-romol ma jkunux is-sid ta’ residenza oħra li hija idonea għal dar.

6 Liema awtorità għandha l-kompetenza li tiddeċiedi f’każ marbut mar-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Fil-Finlandja, l-awtoritajiet ma jiftħux proċeduri dwar il-beni tal-miżżewġin fuq inizjattiva tagħhom stess. Jekk il-konjuġi jonqsu milli jilħqu ftehim dwar id-diviżjoni, il-Qorti Distrettwali (käräjäoikeus) taħtar eżekutur, fuq rikors, biex iwettaq id-diviżjoni ta’ beni tal-miżżewġin.

7 X’inhuma l-effetti tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali fuq ir-relazzjonijiet legali bejn konjuġi u parti terza?

Bħala regola, iż-żwieġ ma jillimitax id-dritt ta’ konjuġi li jikkonkludi xi ftehimiet, iżda matul iż-żwieġ kull konjuġi għandu d-dritt li jieħu deċiżjonijiet dwar il-beni tiegħu mingħajr il-kunsens tal-konjuġi l-ieħor.

Barra minn hekk, konjuġi mhuwiex direttament responsabbli skont il-liġi għal dejn imġarrab mill-konjuġi l-ieħor. Madankollu, il-konjuġi huma responsabbli in solidum għal dejn meħud minn wieħed mill-konjuġi għall-manteniment tal-familja, kif ukoll għall-ħlas tal-kera għal appartament komuni tal-konjuġi. Il-konjuġi jistgħu jitterminaw lokazzjoni għall-appartament konġunt tagħhom flimkien, anke meta l-lokazzjoni tkun ġiet iffirmata minn wieħed mill-konjuġi biss.

Id-drittijiet tal-kredituri huma protetti fl-Att dwar iż-Żwieġ li jistipula li konjuġi ma jistax jirrinunzja għad-drittijiet tiegħu fid-diviżjoni tal-beni tal-miżżewġin b’mod li dan ikun vinkolanti fuq il-kredituri. Jekk, fid-diviżjoni tal-beni tal-miżżewġin, wieħed mill-konjuġi jkun għadda xi beni lill-konjuġi l-ieħor jew lill-werrieta tal-konjuġi l-ieħor b’valur li jaqbeż konsiderevolment dak li missu ta, id-diviżjoni tista’ titreġġa’ lura u titqiegħed f’fond tal-falliment.

8 Deskrizzjoni qasira tal-proċedura għad-diviżjoni, inklużi l-partizzjoni, id-distribuzzjoni u l-likwidazzjoni, tal-proprjetà matrimonjali f’dan l-Istat Membru.

Fil-Finlandja, l-awtoritajiet ma jiftħux proċeduri dwar il-beni tal-miżżewġin fuq inizjattiva tagħhom stess. Meta l-proċedimenti relatati mad-divorzju jkunu pendenti jew meta ż-żwieġ ikun ġie xolt, trid issir diviżjoni tal-beni tal-miżżewġin jekk wieħed mill-konjuġi jew werriet tal-konjuġi deċedut jitlob hekk. Jekk l-ebda wieħed mill-konjuġi ma jkollu dritt biż-żwieġ għall-beni tal-konjuġi l-ieħor, trid issir separazzjoni tal-beni tal-konjuġi minflok diviżjoni.

F’diviżjoni tal-beni tal-miżżewġin minħabba divorzju, ir-regola ewlenija hija li l-beni kollha jiġu diviżi b’mod ugwali, sakemm il-konjuġi ma jkunux ikkonkludew ftehim dwar il-beni tal-miżżewġin. Id-diviżjoni tal-beni tal-miżżewġin tista’ tiġi aġġustata wkoll jekk, mingħajr l-aġġustament, din kieku twassal għal riżultat mhux raġonevoli. Il-beni konġunti tal-konjuġi jridu jiġu diviżi wkoll fuq talba, fil-każ ta’ diviżjoni jew ta’ separazzjoni tal-beni.

Meta żwieġ jiġi xolt minħabba l-mewt ta’ konjuġi u l-konjuġi deċedut ikun ħalla werrieta diretti (tfal jew id-dixxendenti tagħhom), ir-romol u l-werrieta tal-persuna deċeduta jistgħu jitolbu diviżjoni tal-beni tal-miżżewġin. F’din id-diviżjoni, ir-regola ewlenija hija li l-beni kollha jiġu diviżi b’mod ugwali. Nofs il-beni jmur għand il-konjuġi superstiti u n-nofs l-ieħor jinqasam bejn il-werrieta. Jekk, min-naħa l-oħra, il-konjuġi superstitu jkollu aktar beni mill-konjuġi deċedut, il-konjuġi superstitu dejjem ikollu d-dritt li jżomm il-beni kollha tiegħu. Jekk żwieġ jiġi xolt minħabba l-mewt ta’ wieħed mill-konjuġi iżda l-konjuġi deċedut ma jkun ħalla l-ebda werriet dirett, il-konjuġi superstitu jiret l-assi kollha tal-konjuġi deċedut, sakemm il-konjuġi deċedut ma jkunx stabbilixxa xi mod ieħor f’testment. Ir-regola ġenerali hija li huwa biss wara l-mewt taż-żewġ konjuġi li l-beni li jkunu tħallew mill-aħħar konjuġi superstitu li jridu jiġu diviżi b’mod ugwali bejn il-werrieta taż-żewġ konjuġi.

Il-partijiet jistgħu jwettqu d-diviżjoni huma stess skont ftehim reċiproku (diviżjoni bi ftehim). Jekk il-partijiet jonqsu milli jilħqu ftehim, id-diviżjoni ssir minn eżekutur maħtur mill-qorti wara rikors minn wieħed mill-konjuġi (diviżjoni mwettqa bil-qorti).

Meta d-diviżjoni titwettaq bi ftehim, id-diviżjoni trid tiġi rreġistrata f’dokument li jrid ikun datat u ffirmat. Barra minn hekk, żewġ persuni mingħajr interessi jridu jkunu xhieda għalih. Jekk eżekutur iwettaq id-diviżjoni, id-diviżjoni trid tkun abbozzata fil-forma ta’ dokument, iffirmat mill-eżekutur.

Id-dokument jista’ jiġi ppreżentat lill-uffiċċju tar-reġistru lokali (mill-bidu tal-2020, l-Aġenzija tas-Servizzi tad-Data Diġitali u tal-Popolazzjoni) għar-reġistrazzjoni. Ir-reġistrazzjoni tad-dokument tad-diviżjoni tipproteġi lil kull wieħed mill-konjuġi minn talbiet ta’ rkupru mill-kredituri tal-konjuġi l-ieħor; din ma taffettwax b’xi mod ieħor il-validità tad-diviżjoni tal-assi bejn il-partijiet.

9 X’inhuma l-proċedura u d-dokumenti jew l-informazzjoni tipikament meħtieġa għall-finijiet tar-reġistrazzjoni tal-proprjetà immobbli?

Is-sjieda tal-beni tista’ tiġi rreġistrata billi ssir applikazzjoni għar-reġistrazzjoni tat-titolu. Ir-reġistrazzjoni tat-titolu tiddaħħal fit-titolu pubbliku u fir-reġistru tal-ipoteki. Ladarba t-titolu għal beni jkun ġie rreġistrat, is-sid il-ġdid jidher fuq iċ-ċertifikat tat-titolu.

Jekk is-sjieda tal-beni tinbidel minħabba d-diviżjoni jew is-separazzjoni tagħhom, il-ftehim oriġinali ta’ diviżjoni jew ta’ separazzjoni tal-beni, spjegazzjoni tar-raġunijiet għad-diviżjoni tal-beni (eż. notifika mill-Qorti Distrettwali li tindika li ġew ippreżentati quddiemha proċedimenti relatati mad-divorzju), kif ukoll kwalunkwe riċevuta ta’ ħlas ta’ taxxa fuq it-trasferiment, iridu jintbagħtu lill-Uffiċċju Nazzjonali tal-Istħarriġ tal-Artijiet tal-Finlandja [Maanmittauslaitos] għall-finijiet tal-applikazzjoni għar-reġistrazzjoni tat-titolu.

Il-perjodu għar-reġistrazzjoni tat-titolu ta’ beni diviżi minħabba x-xoljiment ta’ żwieġ jibda minn meta tidħol fis-seħħ id-diviżjoni. Il-perjodu għar-reġistrazzjoni tat-titolu huwa ta’ sitt xhur.

Jekk jogħġbok innota li l-verżjoni bil-lingwa oriġinali ta' din il-paġna ġiet emendata reċentement. Il-verżjoni tal-lingwa li qed tara bħalissa attwalment qed tiġi ppreparata mit-tradutturi tagħna.

Reġimi tal-Proprjetà Matrimonjali - Svezja

1 Hemm reġim tal-proprjetà matrimonjali statutorju f’dan l-Istat Membru? X’jipprovdi?

Iva, hemm sistema ta’ din ix-xorti. Hemm regoli dwar l-obbligu tal-manteniment li japplika bejn il-konjuġi matul u wara ż-żwieġ. Huwa jirregola wkoll id-drittijiet u l-obbligi tal-konjuġi matul u wara ż-żwieġ rigward it-tipi differenti ta’ assi u obbligi, id-dar matrimonjali u l-għamara fiha, u r-rigali bejn il-konjuġi.

2 Il-miżżewġin, kif jistgħu jirregolaw ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali tagħhom? X’inhuma r-rekwiżiti formali f’dan il-każ?

Il-konjuġi jista’ jkollhom żewġ tipi ta’ assi: propjetà li hemm ċans tinqasam (giftorättsgods) u propjetà privata (enskild egendom). Il-propjetà li hemm ċans tinqasam hija dik l-aktar komuni; il-propjetà tista’ tiġi maqsuma fejn ma jiġi determinat l-ebda mod ieħor. Ir-regola fundamentali hija li din il-propjetà trid tiġi maqsuma meta jmut il-konjuġi jew f’każ ta’ divorzju. Il-propjetà privata mhix soġġetta għal qsim ta’ dan it-tip. Il-propjetà tista’ tkun privata b’riżultat ta’ xi waħda minn dawn iċ-ċirkostanzi:

a) Ftehim dwar il-propjetà matrimonjali (äktenskapsförord). Il-ftehim irid ikun bil-miktub u rreġistrat mal-Aġenzija tat-Taxxi (Skatteverket).

b) Il-kundizzjonijiet għal rigal.

c) Il-kundizzjonijiet għal testment.

d) Id-deżinjazzjoni ta’ benefiċjarju f’polza ta’ assigurazzjoni tal-ħajja, polza ta’ assigurazzjoni f’każ ta’ inċident, polza ta’ assigurazzjoni tas-saħħa, jew skema ta’ tfaddil għall-pensjoni individwali.

3 Hemm restrizzjonijiet fuq il-libertà ta’ kif jiġi rregolat reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Iva hemm restrizzjonijiet. Pereżempju, hemm regoli li jipproteġu d-dar matrimonjali tal-konjuġi u l-għamara u t-tiżjin ta’ ġo fiha matul iż-żwieġ. Wieħed mill-konjuġi ma jistax ibigħ, jikri jew b’xi mod ieħor jiddisponi mid-dar mingħajr il-kunsens tal-konjuġi l-ieħor. Dawn ir-regoli japplikaw anke għal propjetà li hija privata skont it-termini ta’ ftehim dwar il-propjetà matrimonjali. Jekk il-propjetà trid tinqasam bejn il-konjuġi, id-dar matrimonjali tagħhom bl-għamara u t-tiżjin tingħata lil dak il-konjuġi li l-aktar għandu bżonnha. Dan ikun il-każ anke jekk il-propjetà hija biss tal-konjuġi l-ieħor. Jekk il-valur tal-propjetà allokata lil konjuġi minnhom jaqbeż sehemu fil-propjetà li se tinqasam, huwa xorta għandu dritt jieħu s-sjieda tagħha jekk iħallas id-differenza lill-konjuġi l-ieħor. Eżempju ieħor huwa fejn konjuġi superstiti għandu dritt għal somma ta’ flus minima mill-propjetà taż-żewġ konjuġi. Dan japplika anke jekk il-propjetà tal-konjuġi deċedut kienet privata u l-konjuġi li miet ħalla l-propjetà kollha tiegħu lil xi ħaddieħor.

4 X’inhuma l-effetti legali ta’ divorzju, separazzjoni jew annullament fuq il-proprjetà matrimonjali?

Il-liġi Svediża tippermetti biss id-divorzju, L-effett legali tad-divorzju huwa li l-propjetà li hemm ċans tinqasam ikollha tinqasam. Konjuġi minnhom jista’ jkollu dritt għall-manteniment, tal-inqas għal perjodu sakemm isib saqajh.

5 X’inhuma l-effetti tal-mewt ta’ wieħed mill-miżżewġin fuq ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Il-propjetà tinqasam bejn l-eredi u l-konjuġi superstiti tad-decujus. Iżda t-tfal komuni tal-koppja u n-neputijiet irid jistennew sakemm imutu ż-żewġ konjuġi qabel jieħdu l-wirt tagħhom.

6 Liema awtorità għandha l-kompetenza li tiddeċiedi f’każ marbut mar-reġim tal-proprjetà matrimonjali?

Il-propjetà tista’ titqassam mill-partijiet infushom. Jekk jaqblu, l-uniku rekwiżit formali huwa li t-tqassim isir bil-miktub u ffirmat minn kulħadd. Jekk ma jaqblux, il-qorti tista’ taħtar eżekutur (bodelningsförrättare). Id-deċiżjonijiet meħuda mill-eżekutur jistgħu jiġu kkontestati mill-partijiet fil-qrati.

7 X’inhuma l-effetti tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali fuq ir-relazzjonijiet legali bejn konjuġi u parti terza?

Kull konjuġi huwa responsabbli għad-dejn tiegħu. Kreditur ta’ xi ħadd minnhom ma jistax jitlob il-ħlas mill-propjetà tal-ieħor, kemm jekk il-propjetà tista’ tinqasam u kemm jekk hija l-propjetà privata tiegħu. Hemm ukoll regoli li jipproteġu lill-kreditur kontra tentattivi mill-konjuġi li jneħħu l-assi minn fejn jista’ jasal għalihom il-kreditur. Pereżempju, konjuġi ma jistax jiddeċiedi li l-propjetà privata tiegħu għandha tiġi inkluża fit-tqassim ta’ propjetà jekk il-ħsieb huwa li jevita xi kreditur.

8 Deskrizzjoni qasira tal-proċedura għad-diviżjoni, inklużi l-partizzjoni, id-distribuzzjoni u l-likwidazzjoni, tal-proprjetà matrimonjali f’dan l-Istat Membru.

Ir-regola ġenerali hija li dik il-propjetà kollha li hemm ċans tinqasam għandha tiġi nkluża fi kwalunkwe diviżjoni. Hemm diversi eċċezzjonijiet. Mill-propjetà li tista tinqasam il-konjuġi jista’ jieħu minnha dak l-ammont li jikkorispondi mad-dejn tiegħu. Kull konjuġi jista’ jieħu wkoll dak l-ilbies u propjetà oħra li juża personalment, u xi rigali personali. Id-diviżjoni ma tkoprix il-kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali li jridu jitħallsu mill-impjegaturi jew mill-fondi pubbliċi, jew f’ċertu każijiet il-pensjonijiet privati. Il-valur ta’ dak li jkun fadal mill-propjetà li tista’ tinqasam prinċipalment għandu jinqasam b’mod ugwali bejn il-konjuġi. It-tqassim għandu jqis min hu sid l-ass ikkonċernat. Kif imsemmi iktar il-fuq, hemm ukoll regoli speċjali għad-dar matrimonjali u l-għamara u t-tiżjin ta’ ġo fiha.

9 X’inhuma l-proċedura u d-dokumenti jew l-informazzjoni tipikament meħtieġa għall-finijiet tar-reġistrazzjoni tal-proprjetà immobbli?

Kull traferiment ta’ propjetà immobbli għandu jkun irreġistrat permezz ta’ applikazzjoni għar-reġistrazzjoni tas-sjieda mal-Istħarriġ Nazzjonali tal-Artijiet (Lantmäteriet). Ir-reġistrazzjoni normalment ifittxha x-xerrej. Id-dokumenti oriġinali għandhom jiġu sottomessi mal-applikazzjoni.