Patiënten met ernstige erfelijke geelzucht moeten dagelijks 8 tot 14 uur naakt onder een felle blauwe lamp liggen om hersenschade door bilirubine te voorkomen. Deze lichttherapie behandeling belemmert hun bewegingsvrijheid in grote mate. Omdat na verloop van tijd deze behandeling minder effectief wordt hebben de patiënten met de meest ernstige vorm op den duur een levertransplantatie nodig. Na de transplantatie hebben ze levenslange immuunremming om afstoting van de getransplanteerde lever te voorkomen. Dit verhoogt het risico op het krijgen van kanker en infecties. De door ons ontwikkelde gentherapie lijkt een goed alternatief en wordt nu getest in een kleine groep patiënten. Deze therapie kan echter niet in alle patiënten worden toegepast. In één op de drie volwassen patiënten is gentherapie niet mogelijk omdat hun afweersysteem de therapie opruimt voordat het zijn werk kan doen. Voor deze patiënten zou deze behandeling een optie zijn die het mogelijk maakt te stoppen met de lichttherapie en een levertransplantatie te voorkomen. Naast de directe bijdrage aan de ontwikkeling van een behandeling voor erfelijke geelzucht, kan dit ook bijdragen aan de ontwikkeling van een behandeling voor de geelzucht die soms optreedt bij pasgeboren kinderen. Indien remming van de productie van dit eiwit effectief en veilig is, toont dat aan dat een vervolgonderzoek gericht op het ontwikkelen van een niet-RNA therapie een goede en veilige optie is. Het ontwikkelen van een medicijn dat de activiteit van dit bilirubine producerende eiwit remt is een duur en langdurig proces. Het risico voor mislukking is nu te groot voor farmaceutische bedrijven om dit nu te starten. Indien dit onderzoek succesvol is zal dat het opstarten van een vervolg onderzoek om een remmer te ontwikkelen mogelijk maken. Deze te ontwikkelen remmer zal die niet alleen geschikt is voor deze kleine groep patiënten maar kan dan ook gebruikt kunnen worden in pasgeboren baby’s. In Nederland komt ernstige geelzucht vlak na de geboorte komt jaarlijks bij 1500 tot 2000 kinderen voor. Een veilige en effectieve remmer zou voor deze groep een ziekenhuis opname voorkomen. In landen met een beperktere toegang tot effectieve zorg zou een dergelijke remmer het ontstaan van ernstige en blijvende hersenschade kunnen voorkomen, een zeer ernstige complicatie die nu nog frequent optreedt.

De herhaling van de injecties en de bloed afname maakt dat ze stress zullen ervaren. Mogelijk geeft het herhaald injecteren van de RNA therapie schade aan de lever en de nier. Door de bloedwaarden regelmatig te meten en de dieren te doden indien deze waarden aangeven dat er lever en of nier schade optreedt het experiment tijdig te stoppen, wordt ernstig ongerief, zoals gewichtsverlies, zoveel mogelijk voorkomen. Op het eind, voorafgaand aan de operatie nodig voor de gal isolatie, worden de dieren verdoofd. Hieruit zullen ze niet meer ontwaken.

Na afloop worden de dieren gedood. Om gal te isoleren is een grote operatie nodig waarna de kans op herstel heel laag is. Ook willen we in deze dieren het effect van de remming in de lever en milt kunnen meten en deze organen kunnen onderzoeken op eventuele schadelijke bijwerkingen.

Eerst worden in het laboratorium in lever- en milt- cellen onderzocht of deze RNA therapie de productie van dit eiwit inderdaad kan remmen. Alleen als dit het geval is, wordt deze therapie in levende ratten onderzocht. Dit bespaart veel dieren. Voor ieder experiment wordt met statistische methoden bepaald hoeveel dieren er nodig zijn. Zo wordt voorkomen dat er teveel dieren gebruikt worden maar dat de resultaten nog wel betrouwbaar zijn. De remming van de aanmaak van het bilirubine producerende eiwit leidt tot uitscheiding van biliverdine in de gal en in mindere mate in de urine. Ontwikkelen van methodes om voldoende urine te verzamelen is een belangrijk onderdeel van de eerste studie als minimaal invasieve methode om de remming in de tijd te vervolgen. Daarnaast is gekozen om de hoeveelheid van de afvalstof ‘bilirubine’ in het bloed te nemen als de parameter voor effectiviteit in plaats van de hoeveelheid van de andere afvalstof ‘biliverdine’ in de gal. Dit maakt het doden van de dieren op meerdere tijdspunten voor gal isolatie overbodig. Er zijn dan minder dieren nodig.

Het is belangrijk om te vermelden dat dit erfelijke geelzuchtmodel niet leidt tot schadelijke gevolgen voor de rat, in tegenstelling tot de patiënt. Het bilirubine is voldoende verhoogd om deze behandeling te onderzoeken maar te laag om symptomen te veroorzaken. Het wordt ook niet verwacht dat de toegediende RNA therapie bijwerkingen zal hebben. Voor alle zekerheid worden de lever- en nierwaarden in het bloed gecontroleerd zodat dieren gedood kunnen worden indien het toch schadelijk is voor de nier of lever. De onderzoeksopzet is zo ontworpen dat eerst in kortdurende experimenten wordt onderzocht of de behandeling werkt. Pas als de behandeling goed lijkt te werken, zal onderzocht worden of de behandeling ook voor de langere termijn werkt. Er zitten op deze manier zo min mogelijk dieren in de langere experimenten.

We gebruiken een rat met erfelijke geelzucht omdat dit het beste model is. Deze ratten missen van nature het levereiwit dat nodig is voor het uitscheiden van bilirubine via de gal. Ze lijken daarmee erg op de patiënten met deze vorm van erfelijke geelzucht. Als het lukt om deze ratten de andere afvalstof ‘biliverdine’ te laten uitscheiden via de gal en de urine, verwachten we dat deze behandeling ook kan worden gebruikt in patiënten. Omdat we deze remmer ook willen kunnen toepassen in kinderen kiezen we voor jonge dieren zodat ook het effect van de groei op de behandeling in deze experimenten kan worden mee genomen. De dieren worden regelmatig gecheckt op uiterlijk en gedrag en de bloedwaarden voor nier- en leverschade worden gemeten zodat eventuele schadelijke effecten tijdig worden herkend en lijden zoveel mogelijk kan worden voorkomen.