Chronische ontstekingsreuma van de wervelkolom, spondyloartritis (SpA) genoemd, is de op één na meest voorkomende vorm van chronische ontstekingsreuma. De ziekte ontstaat meestal op jonge leeftijd en blijft levenslang aanwezig en leidt tot ernstige beperkingen in het dagelijks leven. SpA is een ziekte met verschillende ziektekenmerken zoals ontsteking van de wervelkolom en de gewrichten (zoals heupen, knieën en enkels) en niet-gewrichts-gerelateerde ontstekingen in de darmen (colitis), huid (psoriasis) en ogen (uveitis). Ondanks de beschikbare behandelingen is slechts bij 20% van de patiënten de ziekte geheel rustig. Mogelijk komt dit omdat behandeling te laat gestart wordt of niet de juiste ziekteprocessen worden geremd. Preventieve behandeling is nog niet mogelijk omdat we nog niet de personen kunnen identificeren bij wie preventieve behandeling succesvol zou kunnen zijn en het is niet bekend welke ziekteprocessen geremd moeten worden. Het hoofddoel van deze aanvraag is het onderzoeken welke specifieke processen worden geactiveerd in de preklinische fase (voordat er symptomen optreden) van SpA en hoe dit resulteert in het ontstaan van ontsteking en nieuwe botvorming. De preklinische fase is de fase na activatie van het immuunsysteem door ontsteking in de darm (colitis) of huid (psoriasis) maar voordat er ontsteking van de wervelkolom of gewrichten zichtbaar is. Dit hoofddoel is onderverdeeld in 3 subdoelen, namelijk: 1. Kunnen de aan SpA gerelateerde ontstekingen zoals psoriasis en colitis leiden tot het ontstaan van SpA? 2. Wat zijn de onderliggende ziekteprocessen die geactiveerd worden in de fase na psoriasis en colitis maar voor het ontstaan van wervelkolom- en gewrichtsontstekingen passend bij SpA? 3. Kan het ontstaan van ontsteking van de wervelkolom en gewrichten en het nieuwe botvorming worden voorkomen door deze ziekteprocessen te remmen? Aangenomen wordt dat de ziekte start na activatie van het immuunsysteem in de huid, darmen of pezen, wat daarna resulteert in ontstekingen van de wervelkolom en de gewrichten en nieuwe botvorming. Hoe dit precies gebeurt en welke processen hierbij een rol spelen is niet bekend. We willen onderzoeken welke processen leiden tot het ontstaan van chronisch reuma van de wervelkolom (SpA). Deze processen kunnen vervolgens dienen als aangrijpingspunt voor nieuwe behandelingen of als herkenningspunt voor het identificeren van personen voor wie preventieve behandeling een optie zou kunnen zijn.

Bij de ratten zal met een crème op de huid huidontsteking (psoriasis) opgewekt worden, of zal met een opwekkende stof in het drinkwater darmontsteking (colitis) op gang gebracht worden, beiden gedurende 5 dagen. Dit zal eenmalig zijn, tenzij de ratten geen gewrichtsreuma (SpA) ontwikkelen. In dat geval zal een aangepast rat model met langer aanhoudende ontsteking gebruikt worden, waarbij er 4x gedurende een periode van 5 dagen psoriasis of colitis opgewekt zal worden gevolgd door een periode van herstel van 10 dagen. De mannelijke ratten zullen onder anesthesie een castratie ondergaan bij een leeftijd van 4 weken, zo wordt voorkomen dat de dieren een balzakontsteking krijgen wat bij deze rattenstam standaard ontwikkelt. Daarnaast kunnen zij 6 weken medicatie toegediend krijgen via een injectie of via toediening via de mond.

Door de complexiteit van de ziekte hebben we een levend dier nodig om de onderliggende ziekteprocessen en behandeling van SpA te kunnen bestuderen. Er zijn geen modellen beschikbaar waar geen proefdieren voor nodig zijn en die de complexe interacties tussen immuuncellen en botcellen en een ziekte als SpA kunnen nabootsen. Dit maakt vervanging van proefdieren niet mogelijk. Waar mogelijk zal aanvullend onderzoek zonder proefdieren worden gedaan